سکوت عجیب زنبورها در زمان خورشیدگرفتگی!
مجله علمی ایلیاد - خورشیدگرفتگی کامل روز ۲۱ آگوست ۲۰۱۷ به طول ۵۰۰۰ کیلومتر از ساحل شرقی تا ساحل غربی آمریکا را طی کرد. کاهش نور خورشید، در این فاصله‌ی زمانی نود دقیقه‌ای، دمای محیط را به اندازه‌ی ۱۰ تا ۱۵ درجه‌ی سلسیوس کاهش داد. گروهی از دانشمندان حرفه‌ای و شهروند به رهبری «کاندانس گالن»، استاد دانشگاه میسوری، به منظور بررسی تاثیرات این تغییرات بر زنبورها، پرواز زنبورها را در زیستگاه‌های طبیعی ساحل اقیانوس آرام، کوهستان راکی و مناطق میانه‌ی غرب، به لحاظ شنیداری نظارت کردند. نتایج در مکان‌های سراسر کشور آمریکا، واضح و یکسان بود. زنبورها در طول دوره‌ی خورشیدگرفتگی کامل، از پرواز کردن دست می‌کشند.
نظارت شنیداری بر وزوز کردن پرواز زنبور، در طول خورشیدگرفتگی، دست کشیدن زنبورها از فعالیت پرواز در طول کل خورشیدگرفتگی را نشان داد. پروفسور گالن گفت: «ما بر اساس دانش سطحی گزارش‌ها، انتظار داشتیم که با کم‌نور شدن نور خورشید در طول خورشیدگرفتگی، فعالیت زنبورعسل کاهش یابد و به طور کلی به حداقل برسد. اما انتظار نداشتیم که این تغییر آن‌قدر ناگهانی رخ دهد؛ اینکه زنبورها تا زمان رخداد خورشیدگرفتگی به پرواز ادامه می‌دهند و سپس به طور ناگهانی و کامل از پرواز دست می‌کشند. این امر ما را شگفت‌زده کرد.»
این پروژه، با حمایت مالی از طرف انجمن ستاره‌شناسی آمریکا، بیش از ۴۰۰ شرکت‌کننده را در ۱۶ ایستگاه نظارتی، به کار گرفت. در هر یک از این مکان‌ها، میکروفون‌های کوچک USB روی طناب‌هایی در نزدیکی گل‌های گرده‌دار در نواحی‌ای به دور از انسان و ترافیک وسایل نقلیه، نصب شد. در برخی از این مکان‌ها، داده‌های مربوط به نور و دما ثبت شد. سپس شرکت‌کنندگان، این دستگاه‌ها را به آزمایشگاه این گروه تحقیقاتی فرستادند. در آزمایشگاه، صداهای ضبط‌شده‌ی مربوط به هر مکان با دوره‌های خورشیدگرفتگی، تطبیق داده شد و تعداد و مدت زمان وزوز پرواز زنبورها، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
صداهای ضبط‌شده موجب تفاوت بین گونه‌های زنبور نشد، اما مشاهدات شرکت‌کنندگان، اکثراً شامل زنبورهای عسل یا زنبورهای درشت بود. داده‌ها نشان داد که این حشرات در طول مراحل خورشیدگرفتگی جزئی، یعنی هم قبل و هم بعد از خورشیدگرفتگی کلی، فعال بودند؛ اما در طول دوره‌ی خورشیدگرفتگی، اساساً پرواز کردن را متوقف کردند.
با این حال، زمان بسیار کوتاهی قبل و بعد از خورشیدگرفتگی کلی، در مقایسه با زمان کوتاهی قبل از خورشیدگرفتگی کلی و زمان کمی بعد از آن، مدت زمان پروازهای زنبورها طولانی‌تر بود. نویسندگان این مدت زمان‌های طولانی‌تر پرواز را به عنوان شاخصی از پروازِ آهسته‌تر در زیر نورِ کاهش‌یافته‌ی خورشید یا احتمالاً به عنوان بازگشت زنبورها به کندوهای‌شان، تفسیر کردند. زنبورها در هنگام غروب، معمولاً آهسته‌تر پرواز می‌کنند و در شب به کندوهای خود باز می‌گردند و درنتیجه این رفتاری که به وسیله‌ی خورشیدگرفتگی ایجاد می‌شود نیز، شواهدی درمورد این امر ارائه می‌دهد که وقتی نشانه‌ها به‌طور غیرمنتظره‌ای رخ دهد، زنبورها چگونه به آن نشانه‌های محیطی، پاسخ می‌دهند.
پروفسور گالن، گفت: «این خورشیدگرفتگی به ما فرصتی داد تا بپرسیم که آیا بافت محیطی جدید، در وسط روز و آسمان روشن، پاسخ رفتاری زنبورها به نورِ کم و تاریکی را تغییر می‌دهد یا خیر؟ همان طور که مشاهده کردیم، صرف نظر از زمان یا بافت، تاریکیِ کامل باعث رفتار مشابهی در زنبورها می‌شود و این اطلاعات جدیدی در مورد شناخت زنبور است.»
این تحقیق طی مقاله‌ای در سالنامه‌ی Entomological Society of America ارائه شده است.
نوشته: SciNews
ترجمه: زهرا جهانبانی - مجله علمی ایلیاد