در مرکز کهکشان راهشیری چه خبر است؟
در مرکز کهکشان راهشیری چه خبر است؟
مجله علمی ایلیاد - سیاه‌چاله‌ای کلان‌جرم که چهار میلیون برابر خورشید جرم دارد، در مرکز کهکشان راهشیری قرار دارد. در فاصله‌ی چند سال نوری از این سیاه‌چاله، حجم عظیمی از هیدروژن داغ و خنک وجود دارد. اکنون گروهی از ستاره‌شناسان با استفاده از تجهیزات رصدخانه‌ی «ALMA» از بخش خنک هیدروژن در اطراف سیاه‌چاله تصویربرداری کرده‌اند.
نواحی مرکزی کهکشان راهشیری پُر از ستاره‌های سرگردان، ابرهایی از گرد و خاک میان‌ستاره‌ای و حجم عظیمی از گازهای داغ و خنک است. انتظار می‌رود که این گازها در فاصله‌ای کمتر از یک سال نوری از افق رویداد، به دور سیاه‌چاله‌ی مرکزی کهکشان بچرخند. تا کنون دانشمندان فقط توانسته بودند از گازهای داغ اطراف سیاه‌چاله تصویربرداری کنند. این گازها دوران خاصی را از خود نشان نمی‌دادند. تخمین زده می‌شود که دمای این گازها حدود ۱۰ میلیون درجه‌ی سانتی‌گراد باشد. در این دماها، گاز در اشعه‌ی ایکس می‌درخشد و اجازه می‌دهد که بتوان توسط تلسکوپ‌های اشعه‌ی ایکس نصب شده روی زمین آن‌ها را مطالعه کرد.
علاوه بر این گازهای داغ، رصدهای انجام شده توسط تلسکوپ‌های دارای طول‌موج میلی‌متری، وجود گازهای خنک‌تری را نیز شناسایی کرده بود؛ دمایی حدود ۱۰،۰۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد! این گازها هیدروژن هستند و در فاصله‌ی چند سال نوری در اطراف سیاه‌چاله قرار دارند. نقش این گازها در جریان ورودی به سیاه‌چاله در گذشته نامعلوم بود. سیاه‌چاله‌ی مرکزی کهکشان راهشیری نسبتاً آرام است و تشعشعات اطراف آن به اندازه‌ی کافی قوی است تا باعث شود اتم‌های هیدروژن الکترون‌های خود را از دست داده و دوباره با آن‌ها ترکیب شوند. این بازترکیب باعث تولید سیگنالی با طول‌موج میلی‌متری می‌شود که می‌تواند با کمترین تلفات در بین راه، به زمین برسد.
تجهیزات ALMA دارای حساسیت و قدرت دید جزئیات بالایی است و توانسته این سیگنال‌های رادیویی ضعیف را تشخیص داده و اولین تصویر از گازهای خنک در اطراف سیاه‌چاله را به‌دست آورد. فاصله‌ی این گازها از زمین ۱۰۰۰ برابر فاصله‌ی زمین از خورشید است. با انجام این رصدها، ستاره‌شناسان توانسته‌اند نقشه‌ی مکان و جابه‌جایی این گازها را تهیه کنند.
آن‌ها تخمین می‌زنند که مقدار هیدروژن موجود در دیسک خنک تقریباً یک‌دهم جرم مشتری باشد. دکتر «النا مورچیکووا» از دانشگاه کلتک، می‌گوید: «ما یکپارچگی سیاه‌چاله‌ی مرکزی کهکشان را بررسی کردیم. این کار بسیار مهم بود، زیرا این سیاه‌چاله در واقع نزدیک‌ترین سیاه‌چاله به ما است. با این حال هنوز اطلاعات ما از سیاه‌چاله‌ها بسیار کم است. ما امیدوار هستیم این رصدها به درک ما از سیاه‌چاله‌ها کمک کند.»
نتایج این تحقیقات در مجله‌ی Nature به چاپ رسیده است.