ویژگی اعجاب‌انگیز مغز دایناسورهای عظیم‌الجثه
مکانیسم خنک‌سازی مغز دایناسورهای عظیم‌الجثه
مجله علمی ایلیاد - دایناسورهای عظیم‌الجثه مکانیسم‌های مختلفی برای متعادل کردن دمای مغز خود داشته‌اند. این کشف نتایج تحقیقات دانشمندان دانشگاه اوهایو است که در مجله‌ی Anatomical Record منتشر شده است. پروفسور «لارنس ویتمر» از نویسندگان مقاله، می‌گوید: «دایناسورهای کوچک در زمان وجود گرمای بالای خورشید به سایه پناه می‌بردند تا خنک شوند، ولی دایناسورهای بزرگ‌تر کمتر از این امکان برخوردار بوده‌اند. آن‌ها حتماً مکانیسم خاصی برای کنترل دمای مغز خود داشته‌اند.»
محققین به بررسی خویشاوندان مدرن دایناسورها یعنی پرندگان و خزندگان پرداخته‌اند و نشان داده‌اند که تبخیر رطوبت موجود در بینی، دهان و چشم این موجودات باعث خنک شدن خون ورودی به مغز آن‌ها می‌شود. آن‌ها با استفاده از تکنیک‌های خاص سی‌تی اسکن توانسته‌اند رد خون‌های عبوری از مناطق تبخیر رطوبت را دنبال کنند. آن‌ها با دقت بالایی کانال‌های درون استخوان‌ها که رگ‌های خونی از آنجا نشات می‌گیرند را نیز اندازه‌گیری کرده‌اند.
دکتر «پورتر» از نویسدگان مقاله، می‌گوید: «چیز جالب در مورد رگ‌های خونی این است که این رگ‌ها رد خود را در مغز استخوان به جای می‌گذارند. کانال‌هایی که ما در استخوان پرندگان امروزی می‌بینیم می‌تواند به ما در مورد فسیل‌های دایناسورها کمک کند. می‌توانیم از این شواهد برای بازسازی الگوهای جریان خون در دایناسورهای منقرض شده استفاده کرده و نحوه‌ی مواجهه‌ی آن‌ها با گرما را تشخیص دهیم.»
اندازه‌ی کانال‌های موجود در استخوان‌های مکان‌های مختلف نشان می‌دهد که در کدام ناحیه از بدن دایناسور جریان خون و تبخیر رطوبت تاثیر بیشتری در خنک شدن دارد. بررسی‌ها نشان داده است که یکی از عوامل کلیدی ماجرا اندازه‌ی دایناسور است. به این صورت که دایناسورهای کوچک به اندازه‌ی یک گوسفند دارای الگوی جریان خون متعادلی هستند و نواحی خنک‌سازی در بدن خود ندارند، ولی دایناسورهای عظیم‌الجثه‌ای مانند «آنکیلاسورها» دارای نواحی خنک‌سازی متعددی در مغز خود هستند. در برخی دایناسورها خنک‌سازی فقط از راه بینی انجام می‌شود، ولی در برخی از آن‌ها علاوه بر بینی خنک‌سازی دهانی نیز صورت می‌گیرد. شاید دایناسورهایی که خنک‌سازی دوگانه داشته‌اند آنقدر بزرگ بوده‌اند که نیاز به خنک‌سازی ثانویه نیز داشته‌اند.
البته یکی از مشکلاتی که دانشمندان با آن روبه‌رو شدند این بود که دایناسور «تیرکس» حدود ۱۰ تُن وزن داشته، ولی آنالیز فسیل‌های آن نشان می‌دهد که هیچ ناحیه‌ی خنک‌سازی خونی در آن وجود ندارد. به همین خاطر بررسی دقیق‌تری انجام دادند و دریافتند که خنک‌سازی مغز این دایناسور از طریق هوا و طی فرآیندی در سینوس‌های آن انجام می‌شود.