شناسایی کوچک‌ترین دایناسور جهان در یک کهربا
شناسایی کوچک‌ترین دایناسور جهان
مجله علمی ایلیاد - یک پرنده‌ی بسیار کوچک دندان‌دار که ۹۹ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است، در واقع کوچک‌ترین دایناسور شناخته شده از عصر مزوزوئیک است. عصر مزوزوئیک به دوره‌ی بین ۲۵۲ میلیون تا ۶۶ میلیون سال پیش اطلاق می‌شود. جمجمه‌ی کشف شده‌ی این موجود جدید، ۱۲ میلی‌متر طول دارد و در کهربای کشف شده در میانمار یافت شده است. محققین این کشف را در مجله‌ی Nature گزارش کرده‌اند.
کوچک‌ترین پرنده‌ی مدرن امروزی، مرغ یا زنبور مگس‌خوار است. دایناسور کشف شده که به نام «اوکلودنتاویس» نامگذاری شده است، از نظر اندازه به مگس‌خوار شبیه است. تصاویر سه بعدی تهیه شده به وسیله‌ی اشعه‌ی ایکس از فسیل جمجمه‌ی این دایناسور، نشان داده است که شباهت زیادی به مرغ‌های مگس‌خوار امروزی ندارد.
تصاویر برداشته شده از فسیل دایناسور، تعداد شگفت‌آوری از دندان‌ها را نشان می‌دهد. این دندان‌ها نشان می‌دهند که این دایناسور کوچک شکارچی بزرگی بوده است. «جینگمای اوکانر» از موسسه‌ی باستان‌شناسی مهره‌داران در پکن، می‌گوید: «این پرنده بیش از هر پرنده‌ی دیگری در عصر مزوزوئیک دندان دارد.» محققین اعتقاد دارند که نرم‌تنان و بی‌مهرگان و حتی ماهی‌های کوچک، شکارهای این شکارچی بوده‌اند.
این پرنده‌ی باستانی نیز مانند پرنده‌های شکاری امروزی دارای چشم‌های فرو رفته و منشوری بوده است. این حالت چشم باعث بهبود بینایی پرنده می‌شود و قطر چشم را بیشتر می‌کند. بیشتر پرنده‌های شکاری امروزی دارای چشمانی هستند که به سمت جلوی سر متمایلند، ولی چشم‌های این دایناسور کوچک به سمت طرفین سر متمایل هستند.
شناسایی کوچک‌ترین دایناسور جهان
دانشمندان حدس می‌زنند که این پرنده در نتیجه‌ی فرگشت به سمت کوچک‌تر شدن پیش رفته باشد. در این نوع تکامل، حیوانات بالغ جثه‌ی کوچک‌تری پیدا می‌کنند. این کوچک شدن توسط اندازه‌ی اندام‌های حسی حیوانات محدود می‌شود و حیوان نمی‌تواند به اندازه‌ای کوچک شود که اندام‌های حسی در جسم جدید جا نشود.
اوکانر معتقد است که احتمالاً تکامل این پرنده از الگوی کوچک‌سازی جزیره‌ای تبعیت کند. در این الگو بدن حیوانات، طی نسل‌های بسیار زیادی کوچک‌تر می‌شود، زیرا در جزیره زندگی می‌کنند و بازه‌ی حرکتی آن‌ها کم و کمتر می‌شود. «راجر بنسون» به‌عنوان باستان‌شناس دانشگاه آکسفورد، در مورد کشف این فسیل یک مقاله‌ی مجزا در Nature چاپ کرده است. وی می‌گوید: «اگر چه این کشف تنها یک فسیل است، ولی می‌تواند نور جدیدی بر روی تغییرات تکاملی حیوانات با جثه‌های کوچک‌تر بیندازد.» مقایسه‌ی پرنده‌های ۱۵۰ میلیون سال پیش با این فسیل جدید، نشان می‌دهد که این حیوانات در ۹۹ میلیون سال پیش به کوچک‌ترین جثه‌ی خود رسیده‌اند.