کشف سیاه‌چاله‌ای در حاشیه‌ی یک کهکشان عدسی
کشف سیاه‌چاله‌ای در حاشیه‌ی یک کهکشان عدسی
مجله علمی ایلیاد - دانشمندان ثابت کرده‌اند که منشاء اشعه‌ی ایکس درخشانی که در حاشیه‌ی خوشه‌ی ستاره‌ای در کهکشان «6dFGS gJ215022.2-055059» مشاهده شده، یک سیاه‌چاله با جرم متوسط است. کهکشان مورد بررسی از نوع کهکشان‌های عدسی است که در فاصله‌ی ۸۰۶ میلیون سال نوری از زمین قرار دارد. نتایج این مطالعات در مجله‌ی Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.
ستاره‌شناسان می‌دانند که اگر جرم یک سیاه‌چاله بین ۱۰ تا ۱۰۰ برابر خورشید باشد، احتمالاً این سیاه‌چاله در اثر مرگ یک ستاره ایجاد شده است. سیاه‌چاله‌هایی که ۱۰۰،۰۰۰ برابر خورشید جرم دارند، کلان‌جرم نامیده می‌شوند و معمولاً در مرکز کهکشان‌ها قرار دارند. سیاه‌چاله‌هایی که در بازه‌ی ۱۰۰ تا ۱۰۰،۰۰۰ برابر خورشید جرم دارند نیز سیاه‌چاله‌های متوسط نامیده می‌شوند.
دکتر «داچنگ لین» به‌عنوان ستاره‌شناس از دانشگاه نیوهمپشایر انگلیس، می‌گوید: «سیاه‌چاله‌های با جرم متوسط معمولاً کمیاب هستند و به همین دلیل باید به کمک هابل به شناسایی دقیق آن‌ها پرداخت.» در سال ۲۰۰۶، رصدخانه‌ی چاندرای ناسا و تلسکوپ اشعه‌ی ایکس نیوتن متعلق به اتحادیه‌ی اروپا توانستند فواره‌های قدرتمند اشعه‌ی ایکس را در آسمان مشاهده کنند، ولی نمی‌دانستند منشاءء آن کجاست؛ خارج از کهکشان راه‌شیری است یا از درون آن نشات می‌گیرد. آن‌ها حدس می‌زدند منشاء تشعشعات، متلاشی شدن یک ستاره در زمان نزدیک شدن به یک جسم متراکم مانند سیاه‌چاله باشد. بخش حیرت‌آور ماجرا اینجا بود که منشاء اشعه‌ی ایکس از مرکز یک کهکشان نبود. به همین خاطر، امیدوار شدند که شاید یک سیاه‌چاله‌ی با جرم متوسط را پیدا کرده باشند.
با این حال، باید مطمئن می‌شدند که منشاء تشعشعات ستاره‌های نوترونی درون کهکشان راه‌شیری نباشد. فضاپیمای هابل کمک کرد تا مکان دقیق منشاء تشعشعات کشف شود. رصدهای هابل نشان داد که منشاء تشعشعات درون کهکشان راه‌شیری نیست، بلکه سیاه‌چاله‌ای در خوشه‌ی ستاره‌ای در حاشیه‌ی کهکشانی دیگر در فواصل دور از زمین است.
خوشه‌ی ستاره‌ای میزبان سیاه‌چاله، می‌تواند بقایای یک کهکشان کوتوله باشد که در اثر نیروی گرانش و کشش کهکشان میزبان جدید و بزرگ‌تر از هم پاشیده شده است. دکتر لین و همکارانش داده‌های آرشیوی آشکارساز اشعه‌ی ایکس نیوتن اروپا را نیز بررسی کردند تا از صحت کشفیات خود مطمئن‌تر شوند. با استفاده از این داده‌ها، دانشمندان توانستند جرم سیاه‌چاله‌ی کشف شده را ۵۰،۰۰۰ برابر جرم خورشید تخمین بزنند.
دکتر «ناتالی وب» از دانشگاه تولوز فرانسه، می‌گوید: «مطالعه‌ی منشاء و تکامل سیاه‌چاله‌ی دارای جرم متوسط می‌تواند به ما کمک کند که بفهمیم سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم چگونه به‌وجود می‌آیند.»