داستان فرگشت مغز پرندگان

مجله علمی ایلیاد - تیمی بین‌المللی از زیست‌شناسان متخصص علم فرگشت و دیرین‌شناسان با استفاده از داده‌های زیادی که در مورد حجم مغز پرندگان از زمان دایناسورها تا پرندگان مدرن داشته‌اند، به بررسی فرگشت مغز آن‌ها پرداخته‌اند. آن‌ها نتایج مطالعات خود را در مجله‌ی Current Biology منتشر کرده‌اند.

در این مطالعه، مشخص شده است که قبل از انقراض بزرگ در پایان عصر کرتاسه، پرندگان و دیگر دایناسورهای غیرپرنده، دارای اندازه‌ی مغز مشابهی بوده‌اند. پس از بروز انقراض، نسبت اندازه‌ی مغز به بدن به شدت دچار تغییر شده است.

دکتر «کسپکا» از موزه‌ی بروس به‌عنوان نویسنده‌ی اول مقاله، می‌گوید: «قسمت شگفت‌انگیز داستان اینجا است که برگزیدن بدن‌های کوچک برای پرندگان دارای مغز بزرگ یکی از انتخاب‌های اصلی طی فرگشت آن‌ها بوده است. بسیاری از خانواده‌های پرندگان با کاهش دادن اندازه‌ی بدن خود طی فرگشت‌شان، به نسبت مغز به بدن بالایی دست یافته‌اند.»

تیمی شامل ۳۷ دانشمند برای درک نحوه‌ی ایجاد تغییرات مغزی، از سی‌تی اسکن مغزی صدها پرنده و دایناسور استفاده کردند تا بتوانند مدل مغز این موجودات را بر اساس شکل جمجمه‌ی آن‌ها تشخیص دهند. آن‌ها داده‌های خود را با داده‌های موجود در مورد پرندگان مدرن ترکیب کردند و در نهایت به آنالیز اندازه‌ی مغز و بدن موجودات تحت بررسی پرداختند.

دکتر «ایمی بالانوف» از دانشگاه جانز هاپکینز، می‌گوید: «هیچ شباهت واضحی بین مغز دایناسورهای پیشرفته و پرندگان اولیه وجود ندارد. پرندگانی مانند شترمرغ استرالیایی و کبوتر دارای اندازه‌های مغزی برابری هستند، ولی برخی از پرندگان نیز وجود دارند که اندازه‌ی مغز آن‌ها کوچک‌تر از حد انتظار است.»

دو گروه از پرندگان شامل طوطی و کلاغ دارای اندازه‌ی مغز متفاوت و استثنایی هستند که به‌نظر می‌رسد اخیراً به این فرگشت رسیده باشند. این پرندگان نشان داده‌اند که توانایی‌های شناختی بالایی دارند؛ به‌عنوان مثال می‌توانند از ابزار و حتی زبان خود استفاده کنند و یا چهره‌ی انسان‌ها را به خاطر بسپارند. مطالعات اخیر نشان داده است که این پرندگان نرخ فرگشت مغزی بالایی را تجربه کرده‌اند و مغز آن‌ها به نسبت بدنشان، رشد زیادی داشته است.

دکتر «ادام اسمیت» از همکاران این تحقیق، می‌گوید: «چندین گروه از پرندگان در فرگشت مغز و بدن بالاتر از متوسط عمل کرده‌اند، ولی کلاغ‌ها واقعاً فراتر از انتظار هستند و از همه‌ی پرندگان پیش افتاده‌اند.»

دکتر «جرون اسمرس» از دانشگاه استونی بروک، می‌گوید: «کلاغ‌ها در واقع هومونین‌های قلمرو پرندگان هستند. مغز و بدن این پرنده خیلی بهتر از دیگر پرندگان فرگشت یافته است.»