آیا ماهی ها تشنه میشوند؟

مجله علمی ایلیاد - شاید پاسخ همه به تشنه شدن ماهی‌ها منفی باشد، زیرا این حیوانات درون آب شنا می‌کنند. شاید این سوال برای شما پیش بیاید که ماهی آب شیرین با ماهی آب شور چه تفاوتی از نظر تشنگی دارد؟

مطمئن‌ترین پاسخ به پرسش‌های بالا این است که بگوییم نمی‌دانیم. پروفسور «تیلمان بنفی» متخصص فیزیولوژی ماهی‌ها و آبزیان از دانشگاه برانزویک کانادا، می‌گوید: «این که بدانیم حیوانات واقعاً چه تجاربی دارند، غیرممکن است.»

ما با تعدادی علامت درمی‌یابیم که تشنه هستیم. به‌عنوان مثال دهانمان خشک می‌شود، احساس خستگی می‌کنیم، ادرار کمتری داریم، احساس سبکی سر و احساس ضعف می‌کنیم. اگر تشنگی به حد بسیار زیادی برسد، حتی می‌تواند منجر به مرگ شود. واقعاً چه چیزی از بی‌آبی شدید بدن ما محافظت می‌کند؟

از آنجا که ما شرایط ماهی‌ها را درک نمی‌کنیم، واقعاً نمی‌فهمیم که تشنه می‌شوند یا نه و اگر تشنه می‌شوند چگونه تشنگی خود را برطرف می‌کنند؟ پروفسور «کریستوفر کانلی» از دانشگاه بوستون، می‌گوید: «من به تشنگی به‌عنوان پاسخ شناختی به کم‌آبی نگاه می‌کنم و می‌دانیم که وارد مغز ماهی شدن برای درک این وضعیت سخت است. با این حال، ما تا حدودی می‌دانیم که ماهی‌ها چگونه تعادل آب بدن خود را حفظ می‌کنند.»

ماهی‌ها بدون توجه به تشنه بودن یا نبودن، ‌برای زنده ماندن به وجود آب در بدن خود وابسته هستند. آن‌ها تعادل آب در بدن خود را طی فرآیندی به نام «تنظیم اسمزی» حفظ می‌کنند. این فرآیند در مهره‌داران دیگر شامل انسان‌ها نیز وجود دارد. کانلی می‌گوید: «این فرآیند باعث تعادل نمک و آب در بدن می‌شود. کلیه و آبشش نقش مهمی در انجام این فرآیند دارند. البته باید اذعان کرد که این فرآیند بستگی زیادی به محیط زندگی ماهی نیز دارد.»

اندام‌های درونی بدن ماهی‌های آب شیرین نمکی‌تر از محیط اطراف است و این ماهی‌ها کمتر آب می‌نوشند، زیرا نوشیدن آب باعث رقیق شدن خون و سیالات درونی بدن آن‌ها می‌شود. کلیه‌ی این ماهی‌ها در واقع آب اضافی را از خون ماهی خارج می‌کند و به این ترتیب، ادرار این ماهی‌ها خیلی رقیق است. فرآیند تخلیه‌ی این ادرار زمانی انجام می‌شود که آبشش توسط سلول‌های خاص خود در حال پمپاژ نمک به درون بدن است.

برخلاف ماهی‌های آب‌های شیرین، ماهی دریا به‌صورت مرتب آب می‌نوشد تا تعادل آبی بدن خود را حفظ کند. چالش اصلی ماهی آب شور این است که جلوی از دست رفتن آب بدن خود به محیط اطراف را بگیرد. کلیه‌ی این ماهی‌ها مرتباً در حال جداسازی نمک از خون است و سلول‌های نمک‌ساز درون آبشش نیز نمک را به درون دریا هدایت می‌کنند. از آنجا که فرآیندهای بدن این دو نوع ماهی در خلاف جهت یکدیگر عمل می‌کنند، بدن هر دو ماهی به یک میزان آب‌دار و نمکی باقی می‌ماند.

ماهی سالمون در هر دو آب شیرین و شور زندگی می‌کند. این ماهی برای زندگی در آب‌های شور می‌ماند، ولی برای تولید مثل به سمت آب‌های شیرین می‌رود. دانشمندان می‌گویند که این نوع ماهی قبل از مهاجرت به سمت آب‌های شیرین به نحوی بدن خود را آماده می‌کند که بتواند در آنجا نیز تعادل آبی خود را حفظ کند.

بدن ما دارای شباهت‌هایی با ماهی‌ها است. از آنجا که انسان‌ها تاریخچه‌ی تکاملی مشترکی با ماهی‌ها دارند، حتی می‌توان اینگونه تصور کرد که انسان‌ها در ابتدا ماهی بوده‌اند. بنابراین فرآیندهای تنظیم اسمزی در اجداد انسان‌ها نیز وجود داشته است.

البته این شباهت‌ها نباید باعث شود بخواهید ماهی بودن خود را مخصوصاً در آب شور امتحان کنید. بدن همه‌ی حیوانات می‌تواند مقدار کمی آب شور را هضم کند، ولی این آب تشنگی را برطرف نمی‌کند؛ زیرا بدن شما از آب موجود خود برای حذف نمک اضافی استفاده می‌کند و باعث تشنگی بیشتر شما می‌شود.