مهم‌ترین اخبار پزشکی در سال ۱۳۹۹

مجله علمی ایلیاد - ویروس کرونا در سالی که گذشت همه‌ی ابعاد زندگی انسان‌ها را درگیر خود کرد و اگر بخواهیم از پزشکی صحبت کنیم، مجبور هستیم بیش از همه چیز در مورد این ویروس صحبت کنیم. برای بخش مهم‌ترین اخبار پزشکی در ابتدا گزیده‌ای از اتفاقات رخ داده در خصوص این ویروس را مرور می‌کنیم و سپس اخبار پزشکی دیگری که در سال ۱۳۹۹ وجود داشته‌اند، آورده می‌شوند.

 

در زمستان سال ۱۳۹۸، ویروسی در ووهان چین شیوع پیدا کرد که همه‌ی علائم نگرانی را در خود داشت. یک ماه پس از شیوع آن در ووهان اطلاعات محققین در مورد شیوع و پیشرفت آن رو به بهبود بود، ولی هنوز اطلاعات کمی در مورد آن وجود داشت. در اوایل اسفند وجود این ویروس در ایران نیز به تایید رسید. ۱۱ مارس ۲۰۲۰ مصادف با ۲۱ اسفند ۱۳۹۸ سازمان بهداشت جهانی کووید۱۹ را به عنوان یک همه‌گیری شناسایی کرد و توصیه کرد که مردم کشورهای درگیر بیماری، در خانه‌های خود بمانند. در همین زمان محققین در آزمایشگاه‌ها در حال شناسایی رفتار ویروس بودند و روانشناسان در حال تهیه‌ی راهکارهایی برای مقابله با اضطراب ناشی از شیوع کووید۱۹ بودند.

 

فروردین سال ۱۳۹۹ مرکز جلوگیری و کنترل بیماری‌های ایالات متحده توصیه کرد که مردم در محیط‌های عمومی از ماسک استفاده کنند. در اواخر اردیبهشت ۹۹ داروی رمدسیویر به‌عنوان دارویی مفید جهت مقابله با بیماری معرفی شد و امیدها را برای غلبه بر بیماری افزایش داد. در خردادماه محققین اعلام کردند که ۴۵ درصد از بیماران دارای علائم بیماری نیستند، ولی در عین حال آلودگی را با خود منتقل می‌کنند.

 

در تیر و مرداد ۹۹ متخصصین دریافتند که کووید۱۹ تنها یک بیماری تنفسی نیست و ویروس نه تنها ریه را هدف قرار می‌دهد، بلکه قلب، مغز و سیستم گوارش را نیز مورد هدف قرار می‌دهد و علائم عجیب و غریبی مانند از دست دادن بویایی دارد.

 

در پاییز بخشی از مطالعات انجام شده بر روی ویروس به نتیجه رسید و متخصصین تاثیر بیماری بر روی بارداری را کشف کردند. آن‌ها توانستند آزمایش‌های سریعی تولید کنند که از دقت بالایی برخوردار بودند. در اواخر پاییز شرکت‌های مختلفی اعلام کردند که واکسن‌های آن‌ها در مقابل ویروس بالای ۹۰ درصد کارایی دارد. شرکت «فایزر» آمریکا با همکاری «بایو-اِن-تک» آلمان اولین واکسن را به تایید سازمان‌های مربوطه رساند. شرکت «مدرنا» آمریکا نیز واکسن دیگری را به جهان معرفی کرد.

 

واکسن دانشگاه آکسفورد نیز توانست جای خود را باز کند. کشورهای روسیه و چین نیز واکسن‌های خود را معرفی کردند. در حال حاضر از ظرفیت واکسن‌سازی کشورهای مختلفی مانند هند و کره‌ی جنوبی به کمک روش‌های ساخت شرکت‌های نام‌برده، استفاده می‌شود تا بتوان زودتر به اندازه‌ی لازم واکسن تولید کرد و بیماری منحوس کووید۱۹ را ریشه‌کن کرد. در ایران نیز سه واکسن به صورت همزمان در حال ساخت هستند که به گفته‌ی مسئولین در بهار به تولید انبوه می‌رسند و تا آخر پاییز می‌توان امید داشت که ۶۰ میلیون نفر واکسینه شده باشند.

 

«رژیم کتوژنیک» که حاوی کربوهیدرات پایین و چربی بالا است، در سال‌های گذشته بیشترین توجه را بین دوستداران غذا به خود جلب کرده است. متخصصین پیشنهاد می‌دادند که این رژیم مزایای زیادی دارد و التهابات موجود در بدن انسان را کاهش می‌دهد و باعث کاهش وزن می‌شود و سلامت قلب را نیز تضمین می‌کند. در مطالعه‌ی جدیدی که سال ۹۹ انجام شده بود، محققین دریافتند که این رژیم می‌تواند باعث ایجاد تغییر در میکروب‌های روده‌ای انسان‌ها شود. آزمایش انجام شده بر روی موش‌ها نیز این مساله را تایید کرده بود. این مطالعه نشان داد که برگزیدن رژیم‌های غذایی خاص باید پس از مطالعات فراوان انجام شود.

 

محققین در سال ۱۳۹۹ دریافتند که یکی از پروتئین‌های کمتر شناخته شده‌ی کبد مسئول مزایای ورزش برای مغز افراد مُسن است. با این کشف شاید بتوان به افرادی که توصیه به ورزش شده‌اند، ولی توانایی فیزیکی ورزش کردن را ندارند، کمک کرد تا از مزایای ورزش بهره‌مند شوند. ورزش به عنوان یکی از بهترین و قوی‌ترین راه‌های محافظت از مغز است که جلوی زوال عقل را می‌گیرد و احتمال بروز بیماری‌هایی مانند آلزایمر را کاهش می‌دهد. محققین دریافتند که کبد موش‌ها پس از ورزش پروتئینی به‌نام «Gpld1» ترشح می‌کند که این پروتئین باعث بهبود عملکردهای شناختی موش‌های مسن می‌شود. محققین دریافتند که بالا بردن سطح این پروتئین در خون موش‌ها باعث می‌شود مغز آن‌ها همان مزایایی که از ورزش کردن می‌برند را دریافت کند.

 

سال ۱۳۹۹ داروی جدیدی به دنیا معرفی شد که تنها چند دوز از آن می‌تواند نقصان ناشی از پیری در حافظه را جبران کند. این دارو بر روی موش‌ها آزمایش شد و نتایج امیدوارکننده‌ای داشت. این دارو در آزمایشگاه نشان داده است که می‌تواند عملکردهای حافظه را پس از یک ضربه‌ی شدید مغزی به حالت اولیه‌ی خود برگرداند و حتی مشکلات شناختی ناشی از سندروم داون را نیز جبران کند. این دارو که «ISRIB» نام دارد، می‌تواند مشکلات شنوایی ناشی از شنیدن صداهای مزاحم را نیز برطرف کند و حتی با انواع خاصی از سرطان پروستات نیز مقابله می‌کند. این دارو می‌تواند در حیوانات سالم باعث افزایش قدرت شناخت شود.