ترین‌های جانورانی منقرض شده
ترین‌های جانورانی منقرض شده
مجله علمی ایلیاد - دایناسورها گروه موفقی از حیوانات بوده‌اند که بین ۲۴۰ تا ۲۳۰ میلیون سال پیش بر روی زمین ظهور پیدا کرده‌اند و تا ۶۶ میلیون سال پیش بر زمین حکمرانی کرده‌اند؛ تا اینکه حدود ۶۶ میلیون سال پیش یک سیارک به زمین برخورد کرد و دایناسورها منقرض شدند. طی سال‌های حکمرانی دایناسورها روی زمین، این حیوانات از موجوداتی در اندازه‌ی سگ و اسب به موجوداتی بسیار بزرگ‌تر تکامل یافتند.
برخی از دایناسورهای گوشت‌خوار در طول زمان جثه‌ی کوچک‌تری پیدا کردند و تبدیل به پرندگان شدند، بنابراین می‌توان گفت فقط دایناسورهای غیرپرنده منقرض شده‌اند. در طول حدود ۱۷۴ میلیون سالی که دایناسورها روی زمین زندگی کرده‌اند، دنیا تغییرات بزرگی را به خود دیده است. زمانی که دایناسورها برای اولین بار در عصر تیراسیک پا بر روی زمین گذاشتند، قاره‌ها به شکل پیوسته‌ای در کنار یکدیگر قرار داشته‌اند، ولی زمانی که دایناسورها منقرض شدند، قاره‌ها به شکل کنونی خود بوده‌اند.
قدیمی‌ترین فسیلی که از دایناسورها کشف شده، مربوط به ۲۳۱ میلیون سال پیش است. این فسیل در شمال‌غرب آرژانتین کشف شده است. البته دانشمندان فسیلی در تانزانیا نیز کشف کرده‌اند که قدمت آن به ۲۴۰ میلیون سال پیش برمی‌گردد، ولی هنوز در مورد دایناسور بودن آن شک و تردید وجود دارد.
آناتومی منحصربه‌فرد دایناسورها باعث می‌شود بتوان آن‌ها را از دیگر حیوانات کاملاً مجزا دانست. گروهی از حیوانات به نام خویشاوندان دایناسورها نیز وجود داشته‌اند که آناتومی مشابهی با دایناسورها داشته‌اند و حتی برخی از آن‌ها طی تکامل ایجاد شده به دایناسور تبدیل شده‌اند. با این حال آناتومی دایناسورها با خویشاوندان آن‌ها متفاوت است و قابلیت‌های زیادی به آن‌ها داده است. دایناسورها به نسبت خویشاوندان خود این توانایی را داشته‌اند که روی دو پای خود بایستند و بتوانند با دست‌های خود برگ درختان را به چنگ بیاورند و یا شکار خود را بگیرند.
طبق تحقیقاتی که تا کنون انجام شده است، دایناسورها به احتمال زیاد خونگرم بوده‌اند و به همین دلیل نیاز نداشته‌اند بسته به فصل و ساعت روز فعالیت‌های خود را محدود کنند.
دایناسورها در ابتدا مانند کروکودیل‌ها دارای گوناگونی زیاد نبوده‌اند و در ابتدای عصر تیراسیک کروکودیل‌های حاکمان زمین بوده‌اند. با این حال، در انتهای عصر تیراسیک دایناسورها توانسته‌اند از انقراض جان سالم به در ببرند و حاکم زمین شوند.
تا سال ۲۰۲۱ حدود ۱،۵۴۵ گونه دایناسور توسط دانشمندان شرح داده شده است. سالانه تقریباً ۵۰ دایناسور جدید به تعداد گونه‌های شناخته شده اضافه می‌شود. تقسیم‌بندی دایناسورها بر اساس ساختار لگن خاصره‌ی آن‌ها صورت می‌گیرد و بر این اساس دایناسورها به دو دسته‌ی پرنده‌کفلان و خزنده‌کفلان تقسیم می‌شوند.
دایناسورها بیشتر طول زمان عصر مزوزوئیک را بر روی زمین زندگی کرده‌اند. عصر مزوزوئیک شامل دوره‌ی تیراسیک، ژوراسیک و کرتاسه می‌شود و از ۲۵۲ میلیون سال پیش تا ۶۶ میلیون سال پیش را شامل می‌شود. در اوایل دوره‌ی تیراسیک که آب و هوای خشن و خشک بر روی زمین عمومیت داشته است، دایناسورها عمدتاً جثه‌ی کوچکی داشته‌اند، ولی طی ده‌ها میلیون سال شرایط تغییر کرده است. در طول دوره‌ی ژوراسیک دایناسورها تقریباً بر زمین مسلط شده و اندازه‌های بزرگی پیدا کرده بودند. به عنوان مثال گونه‌ای از تیتانوسورها که حدود ۱۶۰ میلیون سال پیش زندگی کرده است، حدود ۱۵ تن وزن داشته است و طول آن نیز به ۱۵ متر می‌رسیده است.
کوچک‌ترین دایناسوری که تا کنون شناخته شده است نیز یک دایناسور پرنده بوده که امروز نیز بر روی زمین زندگی می‌کند؛ «مرغ مگس» که حدود ۵ سانتی‌متر طول دارد و وزن آن به تنها ۲ گرم می‌رسد. از بین دایناسورها غیرپرنده نیز گونه‌ای از دایناسورها وجود داشته‌اند که حدود ۳۲ سانتی‌متر طول داشته‌اند و وزن آن‌ها به ۳۰۰ گرم می‌رسیده است. تیتانوسورها نیز بزرگ‌ترین دایناسورها بوده‌اند که تا کنون رکورد ۱۰۰ تُن وزن نیز برای آن‌ها ثبت شده است. بلندترین دایناسورها نیز حدود ۳۵ متر طول داشته‌اند.