آیا مارها می‌توانند صداها را بشنوند؟

مجله علمی ایلیاد - از آنجا که مارها دارای گوش بیرونی نیستند، همه تصور می‌کنند که این موجودات ناشنوا هستند و تنها می‌توانند لرزش‌های اطراف خود را از طریق ارتباط بدن با زمین حس کنند. با این حال، تحقیقاتی که اخیراً توسط دانشمندان دانشگاه کوئینزلند استرالیا انجام شده، نشان می‌دهد که مارها به امواج صوتی نیز واکنش نشان می‌دهند و احتمالاً می‌توانند صدای انسان‌ها را نیز بشنوند.

در این مطالعه ۱۹ مار از ۵ خانواده‌ی مختلف مورد بررسی قرار گرفته‌اند. محققین برای بررسی قدرت شنوایی مارها، در ابتدا در یک اتاق کاملاً ایزوله صدایی ایجاد کردند که همراه با لرزش زمین نیز بود و سپس دو بار صداهایی ایجاد کردند که هوابرد بودند و لرزش زمین را به همراه نداشتند. به این ترتیب، هر دو نوع شنوایی مارها مورد آزمایش قرار گرفته است.

بررسی‌ها نشان داده است که واکنش مارها به صداهای ایجاد شده شدیداً به گونه‌ی آن‌ها وابسته است. مارهای پیتون به سمت صدا حرکت می‌کنند، در صورتی که مارهای تایپن، مارهای قهوه‌ای و علی‌الخصوص مارهای استرالیایی دُم باریک، از صدا فرار می‌کنند. از طرفی نحوه‌ی فرار مارها نیز با یکدیگر متفاوت است. مارهای تایپن در این شرایط از خود حالت دفاعی نشان می‌دهند و نسبت به صدا محتاطانه رفتار می‌کنند.

واکنش‌های مختلف در نتیجه‌ی میلیون‌ها سال تکامل ایجاد شده است و به مارها کمک می‌کند تا زنده بمانند و به تولید مثل ادامه دهند. مارهای پیتون جثه‌ی بزرگی دارند و شکارچیان کمی برای آن‌ها وجود دارد و به همین دلیل نیاز ندارند محتاط باشند و به جای فرار، به سمت صدا حرکت می‌کنند. مارهای تایپن جثه‌ی کوچکی دارند؛ بنابراین نسبت به صداهای اطراف حساس‌تر هستند.

این مطالعه نشان داده است که نه تنها تصور ناشنوا بودن مارها اشتباه است، بلکه مارها نیز می‌توانند بشنوند و نسبت به صداهای اطراف واکنش نشان دهند.

دانسته‌های محققین در مورد مسیریابی مارها کم است، ولی در این مطالعه مشخص شده است که احتمالاً صدا می‌تواند به مارها در مسیریابی کمک کند. به طور کل، مارها موجودات آسیب‌پذیری هستند که اکثر مواقع مخفی هستند و نادانسته‌ها در مورد آن زیاد است.

نتایج مطالعه‌ی اخیر را مجله‌ی PLoS ONE منتشر کرده است.