کودکان از چه سنی می‌توانند برای آینده برنامه‌ریزی کنند؟

 

مجله علمی ایلیاد - پیش از این ما تصور می‌کردیم که برنامه‌ریزی برای آینده مهارتی است که بسیاری از کودکان در سن چهار سالگی پیدا می‌کنند، اما اکنون به نظر می‌رسد که ما تا وقتی بزرگ نشویم، نمی‌توانیم چنین حافظه‌ای را برای انجام چنین کاری توسعه دهیم.

حافظه‌ی اپیزودیک اجازه بازتاب آنچه در گذشته رخ داده است را می‌دهد تا خودمان را در آینده تصور کنیم. برای دانستن اینکه کودکان از چه زمانی قادر به انجام این کار هستند، «آماندا سید» از دانشگاه سنت اندروز در بریتانیا و همکارانش آزمایشی بر روی ۲۱۲ کودک بین سنین ۳ تا ۷ سال انجام دادند.

به هر کودک آموزش داده شد که چگونه از جعبه‌ای که نشانه‌های درست درون آن قرار دارد و برچسبی مشخص دارد، استفاده کنند.  به این صورت که یک نفر از محققین به کودکان دو جعبه با رنگ‌های مختلف نشان دادند و به آن‌ها گفتند که وقتی که شما اتاق را ترک کنید، یکی از دو جعبه روی میز باقی خواهد ماند و جعبه دیگر دور ریخته خواهد شد. بعد از آن به بچه‌ها پیشنهاد داده شد که در اتاق‌های مختلف سه نشانه انتخاب کنند. رنگ دو عدد از نشانه‌ها با رنگ جعبه‌هایی که قبلاً دیده بودند تطابق داشت، اما رنگ نشانه‌ی سوم جدید بود که باعث گیج شدن آن‌ها می‌شد. این کار برای کودکان نامفهوم بود. هر چند که فکر کردن در مورد جعبه‌ها و رنگ جعبه‌هایی که استفاده کردند، آن‌ها را قادر می‌ساخت که پیش‌بینی کنند که نشانه‌ی انتخاب شده درست، همان نشانه‌ای است که با جعبه، رنگ یکسانی دارد.

اغلب کودکانِ ۳ تا ۴ ساله نتوانستند نشانه‌ی درست را انتخاب کنند که نشان می‌دهد آن‌ها قادر نیستند که این نتیجه‌گیری را انجام دهند، اما کودکان ۵ ساله و بالاتر توانستند به‌درستی این کار را انجام دهند. محققین می‌گویند: «به طور معمول حافظه‌ی اپیزودیک و توانایی برنامه‌ریزی به صورت خودکار در ۴ سالگی در کودکان به‌وجود می‌آید، اما ۴ ساله‌های ما این مهارت را با چالش پیدا کردند.»

بعد از اینکه کودکان نشانه‌ها را انتخاب کردند، از آن‌ها پرسیده شد که آیا رنگ جعبه روی میز را به یاد می‌آوردند یا خیر؟ مجدداً کودکان زیر ۵ سال، رنگ درست را به صورت شانسی می‌گفتند، اما بچه‌های بزرگتر تقریباً در بیاد آوردن رنگ‌ها ماهر بودند و به درستی پاسخ دادند؛ این نشان‌دهنده‌ی این بود که آن‌ها قادر هستند از حافظه‌ی اپیزودیک برای انتخاب بهترین تصمیم برای آینده استفاده کنند.

«آیریس دامونتیل» از دانشگاه لندن می‌گوید: «این مطالعه، شکنندگی حافظه اپیزودیک در کودکان ۴ ساله و همچنین این حقیقت که برنامه‌ریزی و اجرای حرکتی هدف‌دار و پیچیده بستگی به ترکیبی از توانایی‌های شناختی دارد را نشان می‌دهد.»

وی این را به استفاده از نظریه‌ی ذهن نسبت می‌دهد که توانایی یک فرد در تصور کردن دیدگاه دیگران است. همچنین به نظر می‌رسد که این مهارت در حدود سن ۵ سالگی ظاهر می‌شود و به همین ترتیب بستگی به حافظه و درک اهداف دیگری در وضعیتی مشابه دارد.

آماندا می‌گوید: «حافظه‌ی اپیزودیک ممکن است به تئوری ذهن باز گردد، زیرا هر دو نیاز به جدا شدن از واقعیت کنونی خود و شبیه‌سازی دیگری دارند. ممکن است که سن ۵ سالگی زمانی باشد که این مهارت‌های شناختی ظهور کنند، زیرا با حضور در مدرسه، استفاده از حافظه در آن‌ها تقویت می‌شود. اگر کودکان در سن ۵ سالگی به مدرسه نروند، آیا باز هم قادر به انجام همان وظیفه هستند؟ بسیار جالب خواهد بود که اگر به این مساله به صورت تقابل فرهنگی نگاه کنید و ببینید که آیا متفاوت است یا خیر؟»

 

نوشته: چلسی ویت
ترجمه: علی عمانی – مجله علمی ایلیاد