چگونه فرق مطلب علمی و غیرعلمی را تشخیص دهیم؟

مجله علمی ایلیاد - ممکن است در وهله‌ی اول، تشخیص نتایج قابل اعتماد علمی از نتایج غلط، غیرممکن به نظر برسد، اما نکته‌ی جالب در خصوص علم این است که ما می‌بایست تنها به روش علمی اعتماد داشته باشیم. مطالعه یا تحقیقی که به صورت ایزوله و مستقل به انجام رسیده باشد، تنها یک داده از هزاران داده‌ای است که می‌توان جمع‌آوری کرد. به دلایل مختلف، ممکن است این داده اشتباه یا ناقص باشد. در علم آنچه حائز اهمیت است، تصویر کلی است که از تجمیع داده‌های مختلف حاصل می‌گردد.

 

در علم سیستمی برقرار است که خودش اشکالاتش و اشتباهاتش را اصلاح می‌کند. به این معنا که یک داده یا یک تحقیق، به هیچ عنوان ملاک نیست‌ و اطلاعات به‌دست آمده از یک تحقیق حتماً می‌بایست مورد بررسی همتایان آگاه به همان شاخه از علم قرار گیرد. به همین جهت، حتی اگر یک دانشمند نسبت به انجام یک آزمایش خاص و نتایج آن، سوگیری داشته باشد، در آزمایش‌های بعدی دست او رو می‌شود. نکته‌ی مهم اینجا است که در علم دانشمندان تلاش می‌کنند تا اثبات کنند که دانشمندان دیگر در اشتباه هستند، چرا که از این طریق، معروف و مطرح شده و به جوایز علمی دست می‌یابند.

 

از این رو، در علم بین دانشمندان رقابت وجود دارد. به همین علت است که به‌طور مثال، مدارک موجود در خصوص تغییرات آب‌و‌هوا یا موثر بودن واکسن‌ها، بسیار چشمگیر هستند. این داده از هزاران مطالعه و مدل علمی تجمیع شده‌اند و در پایان همگی به یک نتیجه منتهی می‌گردند. در نقطه‌ی مقابل، کسانی که تغییرات آب‌و‌هوایی را انکار کرده و یا نسبت به اثربخشی واکسن‌ها شک دارند، عمدتاً تنها به یک منبع ضعیف تحقیقاتی اشاره می‌کنند و از این رو، حرف آن‌ها سندیت ندارد. مطالعات و تحقیقات گزینشی، به هیچ عنوان مدرکی معتبر به شمار نمی‌روند.

 

علم، مجموعه‌ای از حقایق غیرقابل تغییر یا مقدس نیست. در علم، مقام فرد هیچ جایگاهی ندارد ‌و ممکن است حتی نظریه‌ی افرادی که قبلاً جایزه نوبل برده‌اند نیز فوراً مردود اعلام شود. بنابراین در اثبات واقعیات جهان، تعصبات و احساسات ما جایی ندارند.