آیا حشرات می‌خوابند؟

مجله علمی ایلیاد - اگر پاسخ کوتاهی برای این پرسش بخواهید، باید بدانید که بله حشرات هم می‌خوابند، ولی خواب آن‌ها مشابه یکدیگر نیست. مناسب‌ترین تعریف برای خواب به این صورت است؛ خواب حالت عادی و قابل بازگشتی است که در آن توانایی پاسخ به محرک‌های بیرونی کاهش می‌یابد و تغییرات پیچیده و قابل پیش‌بینی در فیزیولوژی بدن نیز رخ می‌دهد.

برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ دو مطالعه به صورت مجزا بر روی خواب حشرات انجام شد و در هر دوی این مطالعات دانشمندان دریافتند که مگس‌های میوه در حالت خواب کمتر می‌ترسند تا در حالت بیداری. بنابراین در این مطالعات دانشمندان ثابت کردند که حشرات نیز می‌خوابند.

حشراتی مانند سوسک‌ها، آخوندک‌ها و زنبورها نیز زمانی که در حالت خواب هستند، آستانه‌ی تحریک‌پذیری بیشتری دارند و با گرانش به سمت پایین می‌افتند. سوسک‌ها زمانی که خواب هستند شاخک‌های خود را جمع می‌کنند و به این ترتیب از اندام‌های حسی خود محافظت می‌کنند.

حشرات دارای سیستم عصب مرکزی هستند. این سیستم یکی از مشخصه‌های اصلی در خواب است. حشرات نیز دارای چرخه‌ی خواب و بیداری هستند، ولی ماهیت این چرخه در گونه‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است. وجود این چرخه برای اولین بار در سوسک‌ها کشف شده است. با کشف این چرخه در سوسک‌ها و شناسایی منشاء سلولی آن، دانشمندان وجود این چرخه در دیگر حشرات را نیز تایید کردند. در زنبورها این چرخه به این صورت است که در طول روز زنبور به فعالیت می‌پردازد و شب را استراحت می‌کند.

دانشمندان در مطالعاتی که بر روی مگس‌های میوه انجام داده‌اند، دریافته‌اند که اگر مگس میوه یکی از وعده‌های خواب خود را تکمیل نکند، دچار حالت خواب‌آلودگی می‌شود و مدت زمان خواب آن در وعده‌ی بعدی خواب بیش از دیگر مگس‌ها خواهد بود.

کمبود خواب بر روی زنبورهای عسل نیز اثر منفی دارد. دانشمندان در آزمایش‌هایی که با دستگاه بیدارکننده‌ی زنبورها انجام داده‌اند، دریافته‌اند که کمبود خواب عملکردهای اجتماعی زنبور عسل را با اختلال مواجه می‌کند و جلوی فعالیت مناسب آن‌را در جمع‌آوری شهد گیاهان می‌گیرد.

اثبات اینکه یک موجود به‌طور کل نخوابد کار مشکلی است، ولی حشراتی وجود دارند که تا کنون وجود خواب در آن‌ها اثبات نشده است. به‌عنوان مثال، پروانه‌ها استراحت می‌کنند، ولی نمی‌خوابند. آن‌ها وارد وضعیت بی‌حرکت می‌شوند که از خواب متفاوت است.