شرکت تجاری -شرایط وشرکا
تعریف شرکت
در حقوق موضوعه ایران شرکت به دو صورت تعریف شده که عبارتند از : شرکت مدنی، شرکت تجاری
تعریف شرکت مدنی : شرکت مدنی عبارتند از، اجتماع حقوق مالکین متعهد ،برای مثال: چند نفر با یکدیگر قرار داد منعقد میکنند به طوری که ملکی را ساخته و هر یک سرمایه یا قابلیت های فنی بعد از فروش ملک ساخته شده با کسر هزینه‌ها از سود حاصله بهره‌مند شوند. پس شرکت های مدنی تابع توافق و اراده طرفین است و ماهیت آن ها ماهیت قراردادی است .تک،تک شرکا در ذره،ذره مال مشاع مالکیت دارند و هیچ شرطی نمی تواند بدون اذن سایر شرکا در مال مشاع استفاده کنند. اگرچه در شرکت مدنی مهم ترین نوع شرکت، قراردادی است ولی نوع دیگری با عنوان شرکتهای قهری (ناخواسته) نیز وجود دارد مثل ارث، مانند بحث ارث که با فوت یک مالک اموال به وراث او منتقل می شود و آنها به طور قهری نسبت به آن مال مالکیت مشاع پیدا میکنند.
تعریف شرکت تجاری
به شرکتی گفته میشود که دو یا چند نفر بر اساس قالب های تعیین شده قانون تجارت با آوردن سرمایه و تاسیس و ثبت شرکت به مقصد تحصیل سود شرکتی را ثبت میکنند در این نوع شرکت های تجاری فعالیت آنها برخلاف شرکت های مدنی صرفاً ماهیت قراردادی ندارد بلکه در کنار ماهیت قراردادی ماهیت سازمانی نیز برای آن تعریف شده به طوری که قانونگذار با وضع قواعد امری بر فعالیت های شرکت های تجاری نظارت می کند قواعد امری مانند تعیین حداقل تعداد شرکا ، نوع و نحوه تصمیم‌گیری شرکا ،قواعدی در رابطه با اداره شرکتهای تجاری و همچنین قواعد امری در رابطه با نظارت بر شرکتهای تجاری.
تعریف شرکت مدنی : شرکت مدنی عبارتند از، اجتماع حقوق مالکین متعهد ،برای مثال: چند نفر با یکدیگر قرار داد منعقد میکنند به طوری که ملکی را ساخته و هر یک سرمایه یا قابلیت های فنی بعد از فروش ملک ساخته شده با کسر هزینه‌ها از سود حاصله بهره‌مند شوند. پس شرکت های مدنی تابع توافق و اراده طرفین است و ماهیت آن ها ماهیت قراردادی است .تک،تک شرکا در ذره،ذره مال مشاع مالکیت دارند و هیچ شرطی نمی تواند بدون اذن سایر شرکا در مال مشاع استفاده کنند. اگرچه در شرکت مدنی مهم ترین نوع شرکت، قراردادی است ولی نوع دیگری با عنوان شرکتهای قهری (ناخواسته) نیز وجود دارد مثل ارث، مانند بحث ارث که با فوت یک مالک اموال به وراث او منتقل می شود و آنها به طور قهری نسبت به آن مال مالکیت مشاع پیدا میکنند.
تعریف شرکت تجاری
به شرکتی گفته میشود که دو یا چند نفر بر اساس قالب های تعیین شده قانون تجارت با آوردن سرمایه و تاسیس و ثبت شرکت به مقصد تحصیل سود شرکتی را ثبت میکنند در این نوع شرکت های تجاری فعالیت آنها برخلاف شرکت های مدنی صرفاً ماهیت قراردادی ندارد بلکه در کنار ماهیت قراردادی ماهیت سازمانی نیز برای آن تعریف شده به طوری که قانونگذار با وضع قواعد امری بر فعالیت های شرکت های تجاری نظارت می کند قواعد امری مانند تعیین حداقل تعداد شرکا ، نوع و نحوه تصمیم‌گیری شرکا ،قواعدی در رابطه با اداره شرکتهای تجاری و همچنین قواعد امری در رابطه با نظارت بر شرکتهای تجاری.
عناصر تشکیل دهنده شرکت:
۱- تعداد شرکا _در شرکت های تجاری تعداد اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی برای تشکیل شرکت تجاری باید وجود داشته باشد در بسیاری از شرکت ها حداقل دو شریک و در برخی از شرکتها نیز قانونگذار برای رسمی بودن فعالیت آن شرکت حداقلی چون سه یا پنج عضو برای رسمیت فعالیت شرکت تجاری تعیین نموده است که با رعایت این حداقل‌ها شرکت قادر به فعالیت خواهد بود.
2- آوردن سرمایه: برای اینکه شرکت مجوز فعالیت داشته باشد تک ،تک اعضا باید سرمایه ای را از اموال شخصی خود جدا کرده و به اموال شرکت انتقال مالکیت دهند که به میزان سرمایه ای که اشخاص حقیقی یا حقوقی به عنوان سرمایه ی شرکت اختصاص داده انداز منافع در حد تصمیم‌گیری شرکت بهره مند خواهند بود. این سرمایه میتواند به صورت نقدی که وجه ریالی آن تعیین و به حساب شرکت واریز میشود و یا غیرنقدی باشد مانند: اتومبیل شخصی به نام شرکت ویامنافع ملک در اختیار شرکت قرار گیرد و مواردی از این قبیل بدیهی است نسبت به اموال غیر نقدی اثر ترافعی وجود نداشته باشد. جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری این اموال قیمت‌گذاری و به عنوان آورده شخصی محاسبه و بر اساس آن سود دریافت می کنند.
3_ماهیت شرکت های تجاری :دسته ای از حقوقدانان شرکتهای تجاری را دارای ماهیت قراردادی می‌دانستند و معتقد بودند با قصد و رضا و با داشتن اهلیت، اشخاص مبادرت به تشکیل شرکت با نوع خاصی می کردند. دسته دیگر از حقوقدانان معتقد هستند ماهیت شرکت سازمان است معمولاً حاکمیت در تصمیم گیری اداری و نظارت شرکت نقش مهمی دارد .بنابراین قواعد امری در قانون تجارت بیش از قواعد تکمیلی مورد اشاره قرار گرفته اما بهترین نظریه این است که هر دو موضوع را پذیرفته به طوری که شرکت ماهیت قراردادی و سازمانی دارد یعنی با اراده اشخاص شرکت منعقد میشود و ادله، ارادی حاکمیت در تصمیم‌گیری، اداره و نظارت دخالت پیدا می کند.
انواع شخصیت حقوقی :شخصیت حقوقی در قانون مدنی به سه دسته تقسیم می شود :
۱- تعداد شرکا _در شرکت های تجاری تعداد اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی برای تشکیل شرکت تجاری باید وجود داشته باشد در بسیاری از شرکت ها حداقل دو شریک و در برخی از شرکتها نیز قانونگذار برای رسمی بودن فعالیت آن شرکت حداقلی چون سه یا پنج عضو برای رسمیت فعالیت شرکت تجاری تعیین نموده است که با رعایت این حداقل‌ها شرکت قادر به فعالیت خواهد بود.
2- آوردن سرمایه: برای اینکه شرکت مجوز فعالیت داشته باشد تک ،تک اعضا باید سرمایه ای را از اموال شخصی خود جدا کرده و به اموال شرکت انتقال مالکیت دهند که به میزان سرمایه ای که اشخاص حقیقی یا حقوقی به عنوان سرمایه ی شرکت اختصاص داده انداز منافع در حد تصمیم‌گیری شرکت بهره مند خواهند بود. این سرمایه میتواند به صورت نقدی که وجه ریالی آن تعیین و به حساب شرکت واریز میشود و یا غیرنقدی باشد مانند: اتومبیل شخصی به نام شرکت ویامنافع ملک در اختیار شرکت قرار گیرد و مواردی از این قبیل بدیهی است نسبت به اموال غیر نقدی اثر ترافعی وجود نداشته باشد. جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری این اموال قیمت‌گذاری و به عنوان آورده شخصی محاسبه و بر اساس آن سود دریافت می کنند.
3_ماهیت شرکت های تجاری :دسته ای از حقوقدانان شرکتهای تجاری را دارای ماهیت قراردادی می‌دانستند و معتقد بودند با قصد و رضا و با داشتن اهلیت، اشخاص مبادرت به تشکیل شرکت با نوع خاصی می کردند. دسته دیگر از حقوقدانان معتقد هستند ماهیت شرکت سازمان است معمولاً حاکمیت در تصمیم گیری اداری و نظارت شرکت نقش مهمی دارد .بنابراین قواعد امری در قانون تجارت بیش از قواعد تکمیلی مورد اشاره قرار گرفته اما بهترین نظریه این است که هر دو موضوع را پذیرفته به طوری که شرکت ماهیت قراردادی و سازمانی دارد یعنی با اراده اشخاص شرکت منعقد میشود و ادله، ارادی حاکمیت در تصمیم‌گیری، اداره و نظارت دخالت پیدا می کند.
انواع شخصیت حقوقی :شخصیت حقوقی در قانون مدنی به سه دسته تقسیم می شود :
۱ - شخصیت حقوقی دولتی=یعنی با مصوبه دولت شخصیت حقوقی شکل می‌گیرد و به محض تصویب مصوبه شخصیت حقوقی شکل گرفته تعریف میشود .مانند :بخشداری، فرمانداری ،شهرداری
۲ - شخصیت حقوقی غیر انتفاعی= معمولاً تعدادی از اشخاص برای منافع عمومی فعالیت های غیر انتفاعی انجام میدهند. مانند انجمن ادبی استاد شهریار ،جمعیت حمایت از بیماران سرطانی این اشخاص حقوقی کسب منفعت جزء اصول و قواعد آنها نیست برای شکل‌گیری باید مجوزهای لازم را از وزارت کشور و وزارتخانه‌های مربوط با رعایت تشریفاتی که آنها تعیین میکنند به دست آورند، وپس از ثبت نام وزارت کشور که ممکن است به فرمانداری های منطقه ارجاع داده شود شخصیت حقوقی آنها شکل می‌گیرد.
۳ - شرکت های تجاری = تنها شخصیت حقوقی که موضوع قانون تجارت است شرکتهای تجاری موضوع ماده ۲۰ قانون تجارت می باشد به طوری که این شرکتها در قالب های کلی در ماده ۲۰ قانون تجارت عنوان شده است از قبیل شرکت های سهامی با مسئولیت محدود ، تضامنی ، نسبی ، مختلط سهامی ، مختلط غیر سهامی ، تعاونی ثبت شده و هدف آن تحصیل سود (منفعت) با انجام اعمال تجاری است که از این تعریف شرکتهای تعاونی مستثنی هستند.
تقسیم بندی کلی شرکت ها: الف) شرکت های اشخاص ب) شرکتهای سرمایه
۲ - شخصیت حقوقی غیر انتفاعی= معمولاً تعدادی از اشخاص برای منافع عمومی فعالیت های غیر انتفاعی انجام میدهند. مانند انجمن ادبی استاد شهریار ،جمعیت حمایت از بیماران سرطانی این اشخاص حقوقی کسب منفعت جزء اصول و قواعد آنها نیست برای شکل‌گیری باید مجوزهای لازم را از وزارت کشور و وزارتخانه‌های مربوط با رعایت تشریفاتی که آنها تعیین میکنند به دست آورند، وپس از ثبت نام وزارت کشور که ممکن است به فرمانداری های منطقه ارجاع داده شود شخصیت حقوقی آنها شکل می‌گیرد.
۳ - شرکت های تجاری = تنها شخصیت حقوقی که موضوع قانون تجارت است شرکتهای تجاری موضوع ماده ۲۰ قانون تجارت می باشد به طوری که این شرکتها در قالب های کلی در ماده ۲۰ قانون تجارت عنوان شده است از قبیل شرکت های سهامی با مسئولیت محدود ، تضامنی ، نسبی ، مختلط سهامی ، مختلط غیر سهامی ، تعاونی ثبت شده و هدف آن تحصیل سود (منفعت) با انجام اعمال تجاری است که از این تعریف شرکتهای تعاونی مستثنی هستند.
تقسیم بندی کلی شرکت ها: الف) شرکت های اشخاص ب) شرکتهای سرمایه
شرکت های اشخاص = در این نوع شرکت ها شخصیت شرکا از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا غالباً در شرکتهای اشخاص تک تک شرکا مسئولیتی فراتر از سرمایه ای که به شرکت وارد نموده اند در مقابل طلبکاران دارند و اصولا طلبکاران به واسطه شخصیت این دسته از شرکا با شرکت معامله میکنند. مانند شرکت تضامنی ، شرکت نسبی ، شرکت با مسئولیت محدود در این نوع شرکت ها ورود شرکتهای جدید معمولاً با تأیید همه شرکا امکان پذیر خواهد بود و فوت هر شریک نیز می تواند از موارد انحلال شرکت باشد.
شرکتهای سرمایه = در این نوع شرکت ها شخصیت شرکا دارای اهمیت نیست و هر شریک به میزان سرمایه ای که آورده پاسخگوی طلبکاران خواهد بود. در این شرکت سرمایه و سهامی که شرکا دارند از اهمیت بالایی برخوردار است و انتقال سرمایه و سهام و ورود شریک جدید دارای محدودیت قانونی نیست .حتی فوت هریک از شرکا غالباً نمی‌تواند از موارد انحلال شرکت تلقی شود. مانند: شرکت سهامی عام و خاص
شرکتهای سرمایه = در این نوع شرکت ها شخصیت شرکا دارای اهمیت نیست و هر شریک به میزان سرمایه ای که آورده پاسخگوی طلبکاران خواهد بود. در این شرکت سرمایه و سهامی که شرکا دارند از اهمیت بالایی برخوردار است و انتقال سرمایه و سهام و ورود شریک جدید دارای محدودیت قانونی نیست .حتی فوت هریک از شرکا غالباً نمی‌تواند از موارد انحلال شرکت تلقی شود. مانند: شرکت سهامی عام و خاص
تقسیم سود در شرکت های تجاری _ وجه تمایز بین شخصیت حقوقی تجاری یا شرکت ها و سایر اشخاص حقوقی تحصیل یا به دست آوردن سود است در قانون تجارت همه شرکا حق دریافت سود با توجه به فعالیت های شرکت را دارا هستند به طوری که هزینه‌های شرکت کسر میشود. سپس با کسر هزینه‌ها باقی مانده وجوه یا اموال به‌دست‌آمده به عنوان سود بین شرکا تقسیم میشود .اصل بر این است که هرکس به اندازه سهام یا سرمایه ای که وارد شرکت کرده است از سود به دست آمده بهره مند خواهد شد اما شرکا می تواند خلاف این موضوع را نیز توافق کنند بنابراین این یک قاعده تکمیلی است و تراضی( توافق) خلاف آن امکان پذیر است.
سوالی که مطرح میشود این است که آیا شرکا می توانند توافق کنند که یک یا چند شریک حق دریافت سود را نداشته باشند؟ این شرطی بر خلاف مقتضای ذات تشکیل شرکتهای تجاری است به همین منظور هم شرط باطل وهم میتواند باعث بطلان شرکت تجاری تشکیل شده باشد .بنابراین تمام شرکا حق دریافت سود را دارند حتی اگر سهم یکی از شرکا خیلی کمتر از سرمایه ای که آورده توافق شده باشد.(بر گرفتن سود است)
تاریخ تشکیل شرکتها _ بر اساس قانون تجارت تشکیل شرکت ها حسب نوع شرکت متفاوت است برای مثال شرکت های تضامنی (نسبی )به محض تحویل سرمایه نقدی یا غیرنقدی و واریز به حساب شرکت در حساب بانکی که به نام شرکت افتتاح شده است و یا در مواردی که سرمایه شرکت مال منقول و غیر منقول یا سرمایه غیر مادی ارائه شده باشد به محض انتقال به نام شرکت شخصیت حقوقی شرکت تجاری ایجاد شده تلقی می شود .در برخی دیگر از شرکت ها مانند شرکت های سهامی بعد از ثبت در اداره ثبت در شرکت ها شخصیت آنها شکل گرفته خواهد شدکه بعد از شروع تک،تک شرکت ها حسب نوع شرکت ، تاریخ شروع فعالیت و شکلی شرکت توضیح داده خواهد شد .
تبدیل شرکتهای تجاری شرکتهای تجاری می‌توانند از یک نوع شرکت به نوع دیگری تبدیل شوند مثلاً شرکتی تضامنی است قصد دارد به شرکت نسبی تبدیل وضعیت دهد یا شرکت تضامنی قصد تبدیل شدن به شرکت سهامی را دارد بنابراین
سوالی که مطرح میشود این است که آیا شرکا می توانند توافق کنند که یک یا چند شریک حق دریافت سود را نداشته باشند؟ این شرطی بر خلاف مقتضای ذات تشکیل شرکتهای تجاری است به همین منظور هم شرط باطل وهم میتواند باعث بطلان شرکت تجاری تشکیل شده باشد .بنابراین تمام شرکا حق دریافت سود را دارند حتی اگر سهم یکی از شرکا خیلی کمتر از سرمایه ای که آورده توافق شده باشد.(بر گرفتن سود است)
تاریخ تشکیل شرکتها _ بر اساس قانون تجارت تشکیل شرکت ها حسب نوع شرکت متفاوت است برای مثال شرکت های تضامنی (نسبی )به محض تحویل سرمایه نقدی یا غیرنقدی و واریز به حساب شرکت در حساب بانکی که به نام شرکت افتتاح شده است و یا در مواردی که سرمایه شرکت مال منقول و غیر منقول یا سرمایه غیر مادی ارائه شده باشد به محض انتقال به نام شرکت شخصیت حقوقی شرکت تجاری ایجاد شده تلقی می شود .در برخی دیگر از شرکت ها مانند شرکت های سهامی بعد از ثبت در اداره ثبت در شرکت ها شخصیت آنها شکل گرفته خواهد شدکه بعد از شروع تک،تک شرکت ها حسب نوع شرکت ، تاریخ شروع فعالیت و شکلی شرکت توضیح داده خواهد شد .
تبدیل شرکتهای تجاری شرکتهای تجاری می‌توانند از یک نوع شرکت به نوع دیگری تبدیل شوند مثلاً شرکتی تضامنی است قصد دارد به شرکت نسبی تبدیل وضعیت دهد یا شرکت تضامنی قصد تبدیل شدن به شرکت سهامی را دارد بنابراین
تبدیل شرکتهای تجاری از نظر حقوق موضوعه ایران منعی ندارد ،اما باید نکات ذیل در تبدیل شرکتها رعایت شود.
1 _برای تبدیل شدن یک شرکت از یک نوع به نوع دیگر همه شرکا باید رضایت داشته باشند زیرا قصد و رضای آنها بر اساس شکل‌گیری شرکت نوع اول منعقد شده است. تبدیل به شرکتی از نوع دیگر تحمیل شرایطی است که هدف در رضایت شرکا از ابتدا بر آن استوار نبوده است.
2- در مقابل اشخاص ثالث که با شرکت معامله نموده‌اند تبدیل شرکت باعث اخلال در حقوق آنها نخواهد بود آنها می‌توانند بر اساس نوع شرکت که در زمان معامله شرکت حاکم بوده است مطالبات خود را دریافت نمایند.
3 _در تبدیل از یک نوع به نوع دیگر باید تمام قواعد و شرایطی که بر شرکت نوع دوم از نظر قانون تجارت حاکم است درشرکت نوع دوم رعایت شود. برای مثال اگر شرکت تضامنی قصد تبدیل شدن به شرکت سهامی را داشته باشد باید حداقل شرکایی که در شرکت سهامی وجود داشته باشد را دارا باشد همچنین حداقل سرمایه ای که قانون برای تاسیس شرکت های سهامی تصریح نموده وجود داشته باشد و همچنین سایر شرایط شرکت قابلیت تبدیل به شرکت جدید را داشته باشد.
ادغام و تجزیه شرکتها
اگرچه در قانون ایران صحبتی در رابطه با ادغام و یا تجزیه شرکتها صورت نگرفته اما بر اساس قواعد کلی حقوق ایران منعی در این رابطه وجود ندارد گاهی دو یا چند شرکت کوچک برای گسترش دامنه ی فعالیت های خود و همچنین افزایش سرمایه با یکدیگر ادغام می‌شوند و شرکت جدیدی را تاسیس میکنند که باید در حقوق ایران قواعد ذیل را رعایت کنند تا ادغام در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسد.
1_ کلیه شرکتهای کوچک قبل از ادغام باید با طلبکاران خود تسویه نموده و یا اگر مطالبات طلبکاران مدت دار است شرکت جدید تعهد به پرداخت مطالبات داشته باشد.
2_کلیه شرکا در شرکت های کوچک نسبت به موضوع ادغام شرکت توافق داشته باشند شرکتها می‌توانند در صورت عدم توافق شرکا شرکت خود را منحل اعلام کرده سپس با تسویه پرداخت حقوق شرکای ناراضی به شرکت جدیدی ادغام شود
2- در مقابل اشخاص ثالث که با شرکت معامله نموده‌اند تبدیل شرکت باعث اخلال در حقوق آنها نخواهد بود آنها می‌توانند بر اساس نوع شرکت که در زمان معامله شرکت حاکم بوده است مطالبات خود را دریافت نمایند.
3 _در تبدیل از یک نوع به نوع دیگر باید تمام قواعد و شرایطی که بر شرکت نوع دوم از نظر قانون تجارت حاکم است درشرکت نوع دوم رعایت شود. برای مثال اگر شرکت تضامنی قصد تبدیل شدن به شرکت سهامی را داشته باشد باید حداقل شرکایی که در شرکت سهامی وجود داشته باشد را دارا باشد همچنین حداقل سرمایه ای که قانون برای تاسیس شرکت های سهامی تصریح نموده وجود داشته باشد و همچنین سایر شرایط شرکت قابلیت تبدیل به شرکت جدید را داشته باشد.
ادغام و تجزیه شرکتها
اگرچه در قانون ایران صحبتی در رابطه با ادغام و یا تجزیه شرکتها صورت نگرفته اما بر اساس قواعد کلی حقوق ایران منعی در این رابطه وجود ندارد گاهی دو یا چند شرکت کوچک برای گسترش دامنه ی فعالیت های خود و همچنین افزایش سرمایه با یکدیگر ادغام می‌شوند و شرکت جدیدی را تاسیس میکنند که باید در حقوق ایران قواعد ذیل را رعایت کنند تا ادغام در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسد.
1_ کلیه شرکتهای کوچک قبل از ادغام باید با طلبکاران خود تسویه نموده و یا اگر مطالبات طلبکاران مدت دار است شرکت جدید تعهد به پرداخت مطالبات داشته باشد.
2_کلیه شرکا در شرکت های کوچک نسبت به موضوع ادغام شرکت توافق داشته باشند شرکتها می‌توانند در صورت عدم توافق شرکا شرکت خود را منحل اعلام کرده سپس با تسویه پرداخت حقوق شرکای ناراضی به شرکت جدیدی ادغام شود
« در قانون تعهد به ضرر ثالث نداریم ولی تعهد به نفع ثالث داریم»
3_ در ادغام شرکتهای تجاری در روزنامه های کثیرالانتشار انحلال شرکت های قبلی و ادغام آنها تحت نام یک شرکت جدید اطلاع‌رسانی میشود و مدیر تصویه کاملاً به طور شفاف سرمایه مطالبات و دیون باقیمانده شرکت را به اداره ثبت شرکتها اطلاع داده با توجه به تعیین تکلیف نسبت به دیون باقیمانده شرکت جدید ثبت می شود .
پایان شخصیت حقوقی شرکت
3_ در ادغام شرکتهای تجاری در روزنامه های کثیرالانتشار انحلال شرکت های قبلی و ادغام آنها تحت نام یک شرکت جدید اطلاع‌رسانی میشود و مدیر تصویه کاملاً به طور شفاف سرمایه مطالبات و دیون باقیمانده شرکت را به اداره ثبت شرکتها اطلاع داده با توجه به تعیین تکلیف نسبت به دیون باقیمانده شرکت جدید ثبت می شود .
پایان شخصیت حقوقی شرکت
شرکتهای تجاری ممکن است تحت موارد ذیل شخصیت حقوقی آنها پایان یابد .
۱_ مدت برای فعالیت های شرکت تعیین شده باشد بنابراین با انقضای مدت شخصیت حقوقی شرکت پایان می یابد.
۲_ ممکن است شرکت ور شکسته شود به طوری که دیون شرکت از دارایی‌های آن بیشتر باشد که عرفا قادر به پرداخت دیون نباشد.
۳_ برخی از شرکتهای اشخاص با فوت یا حجر یکی از شرکا قابلیت انحلال پیدا می‌کند اما در شرکت های سرمایه ای که شخصیت شرکا هیچ دخالتی در تصمیم‌گیری‌های شرکت ندارد فوت یا حجر شریک هیچ تاثیری در انقضای شخصیت حقوقی شرکت نخواهد داشت .
۴_در صورتی که شرکت برای موضوع خاصی تاسیس شده باشد موضوع مورد نظر انجام شده یا قابلیت انجام شدن نداشته باشد.
۱_ مدت برای فعالیت های شرکت تعیین شده باشد بنابراین با انقضای مدت شخصیت حقوقی شرکت پایان می یابد.
۲_ ممکن است شرکت ور شکسته شود به طوری که دیون شرکت از دارایی‌های آن بیشتر باشد که عرفا قادر به پرداخت دیون نباشد.
۳_ برخی از شرکتهای اشخاص با فوت یا حجر یکی از شرکا قابلیت انحلال پیدا می‌کند اما در شرکت های سرمایه ای که شخصیت شرکا هیچ دخالتی در تصمیم‌گیری‌های شرکت ندارد فوت یا حجر شریک هیچ تاثیری در انقضای شخصیت حقوقی شرکت نخواهد داشت .
۴_در صورتی که شرکت برای موضوع خاصی تاسیس شده باشد موضوع مورد نظر انجام شده یا قابلیت انجام شدن نداشته باشد.
فسخ شرکت
بر اساس قانون تجارت هر یک از شرکا می‌توانند فسخ شرکت را از دادگاه صالح تقاضا نمایند. مشروط بر اینکه :
اولا: با اظهار نامه به شرکا و شرکت قصد اعلام فسخ را اطلاع دهد.
ثانیا :۶ ماه از تاریخ ابلاغ اظهارنامه گذشته باشد و شرکا حاضر نشده باشد مطالبات شریک را به او داده و او را از شرکت خارج نماید .
ثالثا : اعلام فسخ باعث ورود ضرر به شرکت نباشد.
رابعاً : باید دادگاه فرصت دهد تا پایان سال ترازنامه شرکت تصویب شود به طوری که اموال و سود و زیان شرکت کاملاً محاسبه شود.
نوع بعدی از انحلال شرکت انحلال ارادی شرکت= شرکت با اراده تک تک شرکا یا تصمیم گیری در مجمع فوق العاده با اکثریتی که قانون تعیین نموده منحل اعلام میشود انحلال شرکت بلافاصله باعث از بین رفتن شخصیت حقوقی شرکت نیست زیرا ممکن است نسبت به شرکت منحل شده دادخواست های علیه آن مطرح شود یا شرکت مطالباتی را در قالب دادخواست طلب نماید پس شخصیت حقوقی شرکت ادامه خواهد داشت تاوقتی که امرتسویه به اتمام برسد. در این صورت شرکت منحل خواهد شد و شخصیت حقوقی آن پایان می یابد. حدود شخصیت حقوقی شرکت و ارتباط آن با شرکا اگرچه شرکا با تاسیس شرکت ممکن است خود را پشت شرکت مخفی نمایند زیرا شرکت شخصیت حقوقی مستقل دارد ،حساب در بانک به نام خود ثبت کرده ،سرمایه اموال منقول و غیرمنقول مستقلی دارد به طوری که اموال او با اموال شرکا را کاملا متفاوت در نظر گرفته میشود .اما قانونگذار اگر چه شخصیت حقوقی شرکت را به رسمیت می شناسد ولی هرگاه قواعد آمره( نظم عمومی) اخلاق حسنه و یا بطور کلی جرمی محقق شود میتواند کلیه مسئولین شرکت را مورد تعقیب کیفری قرار دهد. برای نمونه ماده ۱۹ قانون تجارت (چک ):صراحتا مقرر نموده است که اگر چک به نام شرکت صادر شود کلیه امضاکنندگان چک نسبت به چک صادره مسئولیت کیفری و مدنی، تضامنی خواهند داشت در نتیجه مدیران شرکت تا جایی مسئولیت ندارند که عمل مجرمانه ای انجام نداده باشند.
ثانیا :۶ ماه از تاریخ ابلاغ اظهارنامه گذشته باشد و شرکا حاضر نشده باشد مطالبات شریک را به او داده و او را از شرکت خارج نماید .
ثالثا : اعلام فسخ باعث ورود ضرر به شرکت نباشد.
رابعاً : باید دادگاه فرصت دهد تا پایان سال ترازنامه شرکت تصویب شود به طوری که اموال و سود و زیان شرکت کاملاً محاسبه شود.
نوع بعدی از انحلال شرکت انحلال ارادی شرکت= شرکت با اراده تک تک شرکا یا تصمیم گیری در مجمع فوق العاده با اکثریتی که قانون تعیین نموده منحل اعلام میشود انحلال شرکت بلافاصله باعث از بین رفتن شخصیت حقوقی شرکت نیست زیرا ممکن است نسبت به شرکت منحل شده دادخواست های علیه آن مطرح شود یا شرکت مطالباتی را در قالب دادخواست طلب نماید پس شخصیت حقوقی شرکت ادامه خواهد داشت تاوقتی که امرتسویه به اتمام برسد. در این صورت شرکت منحل خواهد شد و شخصیت حقوقی آن پایان می یابد. حدود شخصیت حقوقی شرکت و ارتباط آن با شرکا اگرچه شرکا با تاسیس شرکت ممکن است خود را پشت شرکت مخفی نمایند زیرا شرکت شخصیت حقوقی مستقل دارد ،حساب در بانک به نام خود ثبت کرده ،سرمایه اموال منقول و غیرمنقول مستقلی دارد به طوری که اموال او با اموال شرکا را کاملا متفاوت در نظر گرفته میشود .اما قانونگذار اگر چه شخصیت حقوقی شرکت را به رسمیت می شناسد ولی هرگاه قواعد آمره( نظم عمومی) اخلاق حسنه و یا بطور کلی جرمی محقق شود میتواند کلیه مسئولین شرکت را مورد تعقیب کیفری قرار دهد. برای نمونه ماده ۱۹ قانون تجارت (چک ):صراحتا مقرر نموده است که اگر چک به نام شرکت صادر شود کلیه امضاکنندگان چک نسبت به چک صادره مسئولیت کیفری و مدنی، تضامنی خواهند داشت در نتیجه مدیران شرکت تا جایی مسئولیت ندارند که عمل مجرمانه ای انجام نداده باشند.