جلسه دادرسی دادگاه

جلسه دادرسی یا جلسه رسیدگی و محاکمه: نشستی است که در آن به دادخواهی دادخواه رسیدگی می‌شود. جلسهدادرسی با حضور قاضی و هنگامی تشکیل می‌شود که مرجع قضاوتی، با تعیین وقت و دعوت قبلی از طرفین دعوا یا وکلای آنها، به دعوا یا امری که خواهان مطرح نموده یا به ادعاهای اصحاب دعوا، رسیدگی می‌کند. جلسه دادرسی ممکن است در دادگاه یا خارج از آن تشکیل شود 

نحوه مواجهه طرفین دعوا با جلسه دادرسی:
طبق ماده ۹۳(ق.ا.د.م)
۱-طرفین دعوا می‌توانند شخصاً در جلسه دادرسی حضور یابند.
۲-طرفین دعوا می‌توانند به جلسه دادرسی لایحه ارسال نمایند.
۳-طرفین دعوا می‌توانند وکیل خود را به جلسه دادرسی بفرستد.

اقسام جلسه دادرسی:
-جلساتی که در دفتر ثبت می‌شوند:
۱-وقت عادی:وقتی که به ترتیب نوبت و طبق اوقات در دفتر تعیین می شود.
۲-وقت خارج از نوبت:وقتی که در موارد مخصوص قانونی و خارج از ترتیب دفتر تعیین می‌شود.
۳-وقت احتیاطی:وقتی که دادگاه منتظر باسخ استعلام یا نظریه کارشناس یاهر اقدام دیگری باشد.
-جلساتی که در دفتر دادگاه ثبت نمی شوند:
وقت فوق العاده:معمولاً بدون حضور اصحاب دعوا است و در آن وقت دادگاه علی القاعده مبادرت به اتخاذ تصمیم یا صدور رای می نماید.

موارد رسیدگی خارج از نوبت:
۱-رسیدگی به صلاحیت دادگاه.
۲-حل اختلاف صلاحیت در دادگاه تجدیدنظر استان و دیوان عالی کشور.
۳-جلسه ای که بعد از صدور قرار تاخیر رسیدگی تشکیل میگردد،جلسه خارج از نوبت می‌باشد.
۴-رسیدگی به دعوای تصرف عدوانی،ممانعت از حق و مزاحمت.
۵-رسیدگی به پرونده فرجام خواه در دیوان عالی کشور به تشخیص رییس دیوان عالی کشور.
۶-رسیدگی به دعاوی خسارت ناشی از تصادفات.
۷-رسیدگی به دعاوی عدم اطلاع محکوم علیه از مفاد رای و صدور قرار قبول یا رد دادخواست واخواهی.
۸-رسیدگی به درخواست دادرسی فوری.
۹-رسیدگی به درخواست صدور قرار تامین خواسته.
۱۰-رسیدگی به دعوای خلع ید منصرف از ملک موقوفه.
۱۱-دعوای الزام موجر و تعمیرات اساسی عین مستاجر.
۱۲-دعوای فسخ اجاره به علت عدم انجام تعمیرات توسط موجر.
۱۳-درخواست الزام مستاجر به رفع ممانعت از تعمیرات اساسی مورد اجاره.
۱۴-درخواست تجویز تعمیرات توسط مستاجر.
۱۵-دعوای تخلیه به علت ممانعت مستاجر از تعمیرات اساسی مورد اجاره.
۱۶-دعوای صدور حکم به وصل آب،برق،گاز ‌وتلفن در عین مستاجر.
۱۷_دعوای مطالبه وجه چک.
۱۸-دعوای ابطال و بی اعتباری چک.
۱۹-دعوای استرداد چک.
۲۰-دعوای ضرر و زیان ناشی از صدور چک بلامحل.
۲۱-دعوای ابطال ظهر نویسی چک.
۲۲-رسیدگی به درخواست تخلیه.
۲۳-دعوای مطالبه خسارت ناشی از قلع مستحدثات.
۲۴-مطالبه های حقوق مکتسبه در ملک موقوفه.
۲۵-تجدید جلسه دادرسی به علت غیر مربوط به طرفین.

جلسه دادرسی باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
۱-وجود دادرس یا قائم مقام او و وجود مرجع قضائی برای رسیدگی.
۲-ابلاغ وقت (در مورد جلسه فوق العاده،وقت دادرسی ابلاغ نمی‌شود.)
۳-جلسه دادرسی لازم نیست حتماً در محل مخصوص دادگاه تشکیل شود.
۴-در تشکیل جلسه دادرسی شرط نیست که موضوع آن رسیدگی به دلایل دعوی باشد.
۵-حضور کسی که وقت به او ابلاغ شده شرط تحقق جلسه نیست.
۶-جلسه دادرسی جز در مواردی که آیین دادرسی مدنی و کیفری و قوانین دیگر استثنا کرده اند،علنی است.

نکته:طبق ماده ۹۵(ق.ا.د.م) در صورتی که با دعوت دادگاه،هیچ یک از اصحاب دعوا در جلسه تعیین شده حاضر نباشند و دادگاه نیز نتواند در ماهیت امر بدون اخذ توضیح رای دهد،دادخواست ابطال می‌شود. 

نکته:طبق ماده ۹۶(ق.ا.د.م) ارائه اصول اسنادی که تصویر یا رونوشت آنها پیوست دادخواست می باشد در اولین جلسه دادرسی الزامی است.

موجبات مقدماتی رسیدگی:
طبق ماده ۹۷(ق.ا.د.م)
۱-حضور دادگاه.
۲-کامل بودن دادخواست.
۳-حضور اصحاب دعوا یا وکلا یا نماینده قانونی آنها یا احراز ابلاغ صحیح وقت به طرفین دعوا یا وکلای آنها.
۴-احراز فاصله بین ابلاغ وقت و روز جلسه دادرسی.

موارد تجدید جلسه:
الف)تجدید جلسه به مفهوم اخص:
۱-انقضای مهلت جلسه.
۲-رسیدگی به ادعای جعل و اصالت سند.
۳-استناد به اسناد خارج از دادگاه.
۴-استناد به پرونده حقوقی یا کیفری.
۵-تمسک به گواهی شهود.
۶-ارائه دلیل جدید.
۷-معاینه و تحقیق محلی.
۸-تغییر در نحوه دعوا یا خواسته(ماده ۹۸).
۹-لزوم اخذ توضیح از خواهان(ماده ۹۵).

ب)تاخیر جلسه و موارد آن:
۱-اقامه دعوای طاری.
۲-علل منتسب به وکیل.
۳-علل منتسب به اصیل و نماینده.
۴-درخواست اصحاب دعوا.
۵-سایر علل؛از جمله پرسیدن اظهارنظر کارشناس.

شرایط تغییر نحوه دعوا،تغییر درخواست و تغییر خواسته:
طبق ماده ۹۸(ق.ا.د.م)
۱-تا پایان اولین جلسه دادرسی.
۲-ارتباط با دعوای مطروحه.
۳-وحدت منشا با دعوای مطروحه.

توافق برای تاخیر جلسه دادرسی:
طبق ماده ۹۹(ق.ا.د.م)
دادگاه می‌تواند جلسه دادرسی را به درخواست و رضایت اصحاب دعوا فقط برای یک بار به تاخیر بیندازد.

عدم تشکیل جلسه دادگاه:
طبق ماده۱۰۰(ق.ا.د.م)
۱-منتسب به طرفین است:نزدیکترین وقت،که ممکن است بیش‌تر یا کمتر از دو ماه باشد.
۲-منتسب به طرفین نیست:حداکثر ظرف دو ماه،ولو نزدیکترین وقت بعد از دو ماه باشد.

طبق ماده ۱۰۱(ق.ا.د.م):
۱-اگر غیر اصحاب دعوا یا وکلای آنان موجب اختلال در نظم دادگاه بشوند:
اولاً:اخراج از جلسه دادگاه.
ثانیاً:بازداشت ۲۴ساعته.
ثالثاً:حبسشان فوری اجرا می‌شود.
۲-اگر اصحاب دعوا یا وکلای آنان موجب اختلال در نظم دادگاه بشوند:
اولاً:اخراجشان از جلسه دادگاه ممکن نیست.
ثانیاً:حبس از ۱ تا ۵ روز.
ثالثاً:این حکم فوری اجرا نمی شود.

طبق ماده ۱۰۲(ق.ا.د.م):در هر حال مضمون کلیه اظهارات باید در صورت جلسه دادگاه قید شود.

دعاوی مرتبط:
طبق ماده ۱۰۳(ق.ا.د.م)
-صدور قرار رسیدگی توامان.
-صدور قرار امتناع از رسیدگی.

ذکر علت تجدید جلسه:طبق ماده ۱۰۴(ق.ا.د.م)
اگر جهت قانونی برای تجدید جلسه وجود نداشته باشد دادگاه حق تجدید جلسه ندارد و باید در همان جلسه اول یا حداکثر ظرف یک هفته رای صادر نماید.

آثار ختم دادرسی:الف)صدور رای قطعی.                  ب)عدم امکان اقامه دعوی مجدد.

نکته:اگر قسمتی از پرونده آماده رای باشد قاضی می تواند نسبت به قسمت آماده رای دهد و با اصرار یکی از طرفین قاضی مکلف به صدور رای نسبت به آن قسمت خواهد بود.