تشریفات آیین دادرسی دادگاهها

داد= انصاف        رسی= رسیدگی              دادگر = قاضی           دادبان =وکیل       دادخواه= شاکی

دادبرده= محکوم له      دادیافته= محکوم علیه         

آیین دادرسی با طرح شکایت در مرجع صالح به رسیدگی شروع میشود.

شامل موارد ذیل میباشد:

1- ارائه دادخواست         2- تکمیل کامل دادخواست که شامل نام ‚نام خانوادگی  ‚ نام پدر ‚کد ملی وآدرس کامل - شغل + مشخصات خوانده   وخواسته که همان انشای حکم است

  3-رفع نقص توسط مدیر دفتر دادگاه در صورت کامل نبودن مشخصات خواهان و عدم پرداخت هزینه دادرسی +عدم الصاق تمبرو مدارک کپی برابر اصل  مدیر دفتر ظرف دو روز باید مراتب را به خواهان ابلاغ کند وخواهان 10روز مهلت دارد رفع  نقص نماید در غیر این صورت دادخواست وی رد فوری میشود.

انواع دادخواست :  
دادخواست اصلی و دادخواست طاری

داد خواست اصلی:سندی که به موجب آن دعوای بدوی صورت می پذیرد.
انواع دادخواست اصلی 
۱-بدوی ۲-واخواهی ۳-تجدیدنظر ۴-فرجام ۵ -در شعب تشخیص ۶ -اعتراض ثالث  ۷-اعاده ی دادرسی
دادخواست طاری:دادخواست که به واسطه ی رسیدگی مطرح می شود .
انواع دادخواست طاری
۱-دادخواست اضافی:خواهان دعوای دیگری را علاوه بر دعوای قبلی مطرح می نماید.
۲ -دادخواست متقابل:خوانده اصلی بر خواهان اصلی اقامه ی دعوا می کند.
۳ -دادخواست جلب ثالث :اصحاب دعوا مختارند شخصی ثالث را در صورت نیاز به دادرسی جلب کنند
۴- دادخواست ورود ثالث:سندی که به موجب آن شخص ثالث که خود را ذینفع در دعوا میبیند وارد دادرسی میکند.

 مراجع ذی صلاح جهت تصدیق دادخواست و ضمائم آن :
۱-کلیه دفاتر دادگاهها و در صورت بودن چند شعبه دفتر شعبه اول    ۲ -اداره ی ثبت اسناد   ۳ -دفاتر اسناد رسمی 
۴-بخشداری محل یا یکی از ادارات دولتی 
۵-سفارتخانه ها یا کنسولگری های ایرانی در خارج از کشور 
مراجع صالح جهت تقدیم دادخواست :
دادخواست دعوای اولیه باید از طریق دفاتر الکترونیک قضایی به دفتر دادگاه نخستین ارسال شود.
دادخواست ها به دفاتر مربوط در لیست زیر ارسال می شوند:
۱- دادخواست دعوای اولیه =دفتر دادگاه نخستین 
۲ -واخواهی از حکم =دفتر دادگاه بدوی 
۳-تجدید نظر از حکم =دادگاه صادر کننده ی حکم ،دادگاه تجدیدنظر،اگر تجدید نظر خواه در بازداشت باشد به دفتر بازداشتگاه 
۴-فرجام خواهی = در دو حالت 
بی واسطه :به دادگاه صادر کننده رای فرجامی (دادگاه تجدیدنظر )
با واسطه:به دفتر دادستان کل کشور 
۵- اعاده دادرسی اصلی :به دادگاه صادر کننده ی حکم مورد اعاده دادرسی است .
۶-اعاده دادرسی طاری:دادگاهی ک حکم در آنجا به عنوان دلیل ابراز شده است .
۷-اعتراض ثالث اصلی :دفتر دادگاهی که رای قطعی مورد اعتراض را صادر کرده است .
۸-ورود ثالث:دفتر دادگاهی ک دعوای اصلی اعم از بدوی یا تجدیدنظر در آن اقامه شده است .
۹-جلب ثالث:به دادگاه در حال رسیدگی  به دعوا
۱۰-دعوای متقابل :دادگاهی که دعوای اصلی در آن جریان دارد .
۱۱-دادخواست به دیوان عدالت اداری:به دفتر دبیرخانه دیوان عدالت اداری
۱۲-دادخواست به شعب تشخیص:به شعبی از دیوان عالی کشور ک شعبه تشخیص نامیده می شوند. 

تفاوت بین دادخواست و درخواست :
۱- درخواست برای امور غیر ترافعی و  دادخواست برای امور ترافعی تنظیم می شود.
۲  -رابطه ی بین دادخواست و درخواست عموم و خصوص مطلق است 
۳ -در دادخواست بعد از رسیدگی ماهوی و تصمیم نهایی بها بر حسب موضوع معین می گردد.ولی در درخواست چنین نیست

استثنائات تقدیم دادخواست:
موارد زیر دادخواست نمی خواهد بلکه درخواست باید داده شود:
۱-درخواست تامین خواسته
   ۲-درخواست تامین دلیل 
۳-درخواست دستور موقت
   ۴- درخواست ابلاغ و اجرای رای داور   
۵- درخواست انحصار وراثت
 ۶-درخواست توقیف عملیات اجرایی
 ۷ -درخواست تقسیم ترکه 
۸- کلیه درخواست ها مربوط به امور غیر ترافعی مانند صدور حکم حجر-تعیین قیم-تعیین حکم موت فرضی 

۹-درخواست صدور حکم تملیک مال غیر منقول

آثار دادخواست :
الف-نسبت به دادگاه =
۱-ایجاد تکلیف رسیدگی برای دادگاه 
۲- تعیین موضوع رسیدگی در دادگاه 
۳ -تشخیص صلاحیت یا عدم صلاحیت دادگاه 
ب-نسبت به طرفین دعوا=
۱-ایجاد رابطه ی حقوقی بین طرفین دعوا 
۲-مکلف نمودن خوانده جهت پاسخگویی و دفاع
۳-شروع استحقاق خسارت تاخیر اداء دین که از تاریخ دادخواست یا اظهار نامه برآورد می شود. 

موارد رددادخواست =
۱-عدم ذکر مشخصات و اقامتگاه خواهان 
۲-عدم رعایت در مورد مشخصات خواهان و خوانده و همچنین بعد از اینکه مدیر دادگاه اخطار رفع نقص صادر کرد و خواهان در موعد مقرر اقدام به رفع نقص نکند
۳-هنگامی ک خواهان در ظرف یک ماه  انتشار آگهی در روزنامه کثیرالانتشار را انجام ندهد .

پیوست دادخواست =سندی که خواهان مورد ادعا دارد را باید ب تعداد طرفین دعوا و یکی اضافه برای دفتر دادگاه پیوست کند .