مروری بر تشریفات دادگاه ها

مفهوم هزینه دادرسی
کلیات - مبحث اول:
دادخواهی و احقاق حق بر خلاف سایر خدمات عمومی که رایگان هستند ،مستلزم پرداخت هزینه است. این هزینه ابتدا توسط خواهان پرداخت می گردد و در صورتی که خواهان در دعوا پیروز گردد می تواند به استناد حکم دادگاه مخارج هزینه شده را از خوانده مطالبه نماید .
خواهان برای ارائه دادخواست کتبی یا شفاهی در تمام مراحل دادرسی مثل ارائه دادخواست بدوی، اعتراض به حکم صادره ( فرجام خواهی، واخواهی و تجدید نظر)، ورود یا جلب ثالث، دعوا متقابل، اعاده دادرسی، برگه های اجراییه، هزینه وکالتنامه باید تمبر باطل کرده یا مبلغی را مستقیما به حساب دولت واریز کند.
 خواهان در زمان تقدیم دادخواست به دادگاه باید هزینه ای را برای صدور حکم یا قرار به دادگاه تقدیم کند که به آن هزینه دادرسی گویند.
برطبق قانون آیین دادرسی مدنی هزینه دادرسی شامل موارد زیر می شود:   هزینه برگه هایی که به دادگاه تقدیم می شود.
هزینه قرارها و احکام دادگاه
خواهان برای ارائه دادخواست کتبی یا شفاهی در تمام مراحل دادرسی مثل ارائه دادخواست بدوی، اعتراض به حکم صادره ( فرجام خواهی، واخواهی و تجدید نظر)، ورود یا جلب ثالث، دعوا متقابل، اعاده دادرسی، برگه های اجراییه، هزینه وکالتنامه باید تمبر باطل کرده یا مبلغی را مستقیما به حساب دولت واریز کند.
 در دعاوی مالی خواهان باید با توجه به میزان خواسته خود تمبر ابطال و الصاق نماید. در مرحله بدوی اگرخواسته خواهان کمتراز دویست میلیون ریال باشد 5/2درصدخواسته و اگر خواسته خواهان بیشتر از 200 میلیون ویک ریال باشد 5/3درصداز ارزش خواسته به عنوان هزینه دادرسی پرداخت می شود.در مرحله تجدید نظر و اعتراض به حکم، 5/4% و در صورتی که بیش از 200 میلیون ریال باشد  5/5 از ارزش آن باید برای هزینه دادرسی پرداخت شود.درمرحله دیوانعدالت5/5درصد خواسته را باید بپردازد.
 
هزینه دادرسی موضوع بند (12) ماده (3) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت سال 98
 
عنوان جزء
نرخ تعرفه (ریال)
در مرحله بدوی تا مبلغ دویست میلیون ریال
دو و نیم درصد ارزش خواسته
در مرحله بدوی بیش از دویست میلیون ریال
سه و نیم درصد ارزش خواسته
در مرحله تجدیدنظر
چهار و نیم درصد ارزش خواسته
در مرحله فرجام‌خواهی
پنج و نیم درصد ارزش خواسته
هزینه دادرسی در صورتی که قیمت خواسته در دعاوی مالی در موقع تقدیم دادخواست مشخص نباشد
1.500.000
هزینه اجرای موقت احکام در کلیه مراجع قضائی
300.000
هزینه اعتراض و درخواست تجدیدنظر از قرارهای قابل تجدیدنظر در دادگاه و دیوان عالی کشور
300.000
منطقه محاسبه می شود. اگر در دعاوی مالی قیمت خواسته مشخص نباشد، خواسته براساس مبلغ 20000 ریال تمبر باطل و الصاق کند و باقی هزینه دادرسی را بعد از تعیین خواسته و صدور حکم بپردازد. هزینه دادرسی در دعاوی غیر مالی و درخواست تامین دلیل و تامین خواسته در تمام مراجع قضایی و مراحل دادرسی  400 هزارتا 000/800/1هزار ریال است. هزینه اجرا موقت احکام در تمام مراجع قضایی 300هزار ریال است.
 پرداخت هزینه دادرسی به عهده کسی است که در هر مرحله از دادرسی دادخواست را مطرح می کند.علاوه بر هزینه های گفته شده هزینه های دیگری مثل کارشناسی و تحقیق محلی نیز وجود دارند که در طول رسیدگی دادگاه خواهان باید آنها را نیز بپردازد.
 طبق قانون خسارت دادرسی شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و سایر هزینه های لازمه برای دفاع و اثبات دعوا می شود.هر شخصی که طبق حکم دادگاه محکوم له واقع شده یا به عبارت دیگر حکم به نفع او صادر شود می تواند از دادگاه درخواست تعیین خسارت دادرسی نماید. این درخواست می تواند ضمن دادخواست اولیه مطرح شده یا در اثنا دادرسی و یا حتی بعد از ختم دادرسی مطرح شود.درخواست دریافت خسارت دادرسی نیازی به تقدیم دادخواست ندارد مگر بعد از صدور حکم دادگاه مطرح شود. در صورتی که شما توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشید می توانید ابتدا دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را مطرح نمایید، در این صورت اگر دادگاه با درخواست شما موافقت کند بدون پرداخت هزینه دادرسی می توانید دعوی خود را مطرح کنید. اگر خواهان بیش از مقداری که باید هزینه دادرسی پرداخت کرده باشد، می تواند اضافه آن را از دادگاه پس بگیرد.
همچنین ممکن است خواهان هزینه دادرسی را پرداخت اما دادخواست را مطرح نکند، او می تواند هزینه دادرسی را پس بگیرد. اما اگر خواهان هزینه دادرسی را پرداخت و دادخواست را مطرح نماید اما دادگاه دادخواست یا دعوی او را رد کند، هزینه دادرسی به وی پس داده نمی شود.هر شخصی که قصد دادخواهی در دادگاه را داشته باشد طبق قانون باید هزینه ای را به دادگاه پرداخت کند که به آن هزینه دادرسی گویند. اکثر افراد مجبور به پرداخت هزینه دادرسی هستند اما برخی از افراد به علت داشتن شرایط خاص از پرداخت هزینه دادرسی معاف می شوند.در این مطلب قصد داریم انواع دعوی و هزینه دادرسی آنها را مشخص کنیمدعاوی کیفری به دعاوی گویند که بعد از وقوع جرم و در دادسرا مطرح می شود.شخصی که از وقوع جرمی دچار ضرر شده یا مورد ظلم قرار گرفته است می تواند به دادسرا مراجعه کرده و شکایت مطرح کند.برای طرح دادخواست در دادسرا لازم است شخص 5000 تومان هزینه دادرسی بپردازد که به ازا این هزینه دادگاه تمبری را بر روی دادخواست وی می چسباند که به این عمل ابطال تمبر گویند.شکایت از شخص صادر کننده چک بلامحل، دعوی کیفری محسوب می شود اما هزینه دادرسی برای شکایت علیه این شخص به مبلغ چک بستگی دارد.
علاوه بر هزینه ای که با توجه به مبلغ چک پرداخت می شود، هزینه دادخواست کیفری نیز باید جداگانه پرداخت شود. برای مثال شخصی که چکی به مبلغ 100 هزار تومان دارد
و می خواهد علیه صادر کننده آن شکایت کیفری کند، باید 10 هزار تومان هزینه دادرسی بپردازد (5000 تومان برای مبلغ چک و 5000 تومان هم برای شکایت کیفری)
البته در صورتی که شما به برگه های دیگری مثل اظهارنامه، برگه دادخواست بیشتر، برگه اجراییه دادگاه یا هیئت های حل اختلاف قانون کار احتیاج داشته باشید باید به ازا هر برگ 2000 تومان پرداخت کنید.
 دعاوی حقوقی زمانی مطرح می شوند که افراد در روابط اجتماعی، اقتصادی یا خانوادگی خود دچار اختلاف شده باشند.
دعاوی حقوقی به دو دسته دعاوی مالی و غیر مالی تقسیم می شوند که هر یک را در ذیل برای شما توضیح می دهیم.
برخی از دعاوی مثل طلاق، حضانت، تامین خواسته از دعاوی هستند که به صورت مستقیم آثار مالی نداشته و خواسته خواهان از اقامه آن ها به دست آوردن مال نیست.
در این دعاوی هزینه ارائه دادخواست 5000 تومان است اما علاوه بر آن خواهان باید با توجه به نوع دعوی بین 30 تا 150 هزار تومان به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند. مثلا هزینه دادرسی طلاق 30 هزار تومان و هزینه دعوی مربوط به مال غیر منقول (خانه، زمین) 100 هزار تومان است.
 
جدول کامل هزینه های دادرسی و خدمات قضایی در سال ۹۸
بر اساس قانون بودجه سال 1398با ابلاغ قانون بودجه سال 1398 و ضمائم آن، نرخ جدید تعرفه خدمات قضایی در سال ۱۳۹۸ مشخص شد
تعرفه خدمات قضایی سال 1398
عنوان جزء
نرخ تعرفه (ریال)
بهای اوراق دادخواست و اظهارنامه و برگ اجرائیه دادگاه‌ها و هیأت‌های حل اختلاف موضوع قانون کار برای هر برگ
20.000
در هر مورد که در قوانین حداکثر مجازات کمتر از نود و یک روز حبس و یا مجازات تعزیری موضوع تخلفات رانندگی یا مجازات جایگزین حبس باشد
از 3.300.000 تا 33.000.000
هر گاه حداقل مجازات کمتر از نود و یک روز حبس و حداکثر آن یک سال و یا مجازات جایگزین حبس باشد و به اختیار دادگاه جزای نقدی مورد حکم واقع شود.
از 3.300.000 تا 33.000.000
تقدیم شکایت کیفری (افراد ناتوان مالی به تشخیص دادستان یا رییس حوزه قضایی از پرداخت این هزینه معاف هستند)
100.000
تقدیم شکایت به دادسرای انتظامی قضات
300.000
هزینه گواهی امضای مترجم توسط دادگستری برای هر مورد
300.000
هزینه پلمپ اوراق ترجمه شده توسط مترجم رسمی دادگستری
300.000
هزینه پلمپ گواهی صحت ترجمه در هر مورد
300.000
هزینه مطابقت رونوشت و تصویر با اصل در هر مورد
300.000
هزینه پروانه اشتغال وابستگان دادگستری و تمدید آن در هر سال
 
عنوان جزء
نرخ تعرفه (ریال)
پروانه وکالت پایه (1)
8.000.000
پروانه مترجم رسمی، کارشناس رسمی، کارآموزان وکالت و کارگشایی مقیم مرکز استان در هر مورد
5.000.000
پروانه کارآموزان وکالت و کارگشایی در سایر شهرستان‌ها
850.000
پروانه وکالت اختیاری
600.000
تقدیم دادخواست به دیوان عدالت اداری:‌ شعب دیوان
200.000
تقدیم دادخواست به دیوان عدالت اداری: شعب تجدیدنظر
400.000
هزینه دادرسی در دعاوی غیرمالی، درخواست تأمین دلیل و تأمین خواسته در کلیه مراجع قضائی بسته به نوع دعوی
از 400.000 تا 1.800.000 طبق بخشنامه رئیس قوه قضاییه
هزینه دادرسی موضوع بند (12) ماده (3) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت
عنوان جزء
نرخ تعرفه (ریال)
در مرحله بدوی تا مبلغ دویست میلیون ریال
دو و نیم درصد ارزش خواسته
در مرحله بدوی بیش از دویست میلیون ریال
سه و نیم درصد ارزش خواسته
در مرحله تجدیدنظر
چهار و نیم درصد ارزش خواسته
در مرحله فرجام‌خواهی
پنج و نیم درصد ارزش خواسته
هزینه دادرسی در صورتی که قیمت خواسته در دعاوی مالی در موقع تقدیم دادخواست مشخص نباشد
1.500.000
هزینه اجرای موقت احکام در کلیه مراجع قضائی
300.000
هزینه اعتراض و درخواست تجدیدنظر از قرارهای قابل تجدیدنظر در دادگاه و دیوان عالی کشور
300.000
هزینه تطبیق اوراق با اصل آنها در دفاتر دادگاه‌ها و دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضائی
15.000
هزینه صدور گواهی از دفاتر مراجع قضائی
50.000
هزینه ابلاغ اظهارنامه و واخواست نامه در هر مورد
100.000
 
عنوان جزء
نرخ تعرفه (ریال)
هزینه صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری- نسخه اول
200.000
هزینه صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری- نسخه‌های بعدی
150.000
هزینه دادرسی در مرحله تجدیدنظر از احکام کیفری
300.000
هزینه اجرای احکام دعاوی غیرمالی و احکامی که محکوم به آن تقویم نشده و هزینه اجرای آرا و تصمیمات مراجع غیردادگستری
از 400.000 ریال تا 1.800.000 ریال طبق بخشنامه رییس قوه قضاییه
هزینه درخواست اجرای ماده 477 قانون آیین‌دادرسی کیفری مصوب 4/12/1392
300.000
اعتراض شخص ثالث به اجرای احکام مدنی
200.000
هزینه اعتراض به قرارهای قابل اعتراض دادسرا
200.000
هزینه درخواست تصویر از اوراق پرونده
50.000
هزینه اعاده دادرسی کیفری در دیوان عالی کشور
500.000
 دعاوی مالی مثل دعوی مطالبه چک، سفته یا مطالبه خسارت دعاوی هستند که خواسته اصلی آنها به طور مستقیم پول است، بنابراین به آنها دعاوی مالی گویند.
 علاوه بر این مبلغ، هزینه ارائه دادخواست و هزینه سایر امور مثل کارشناسی و ... نیز باید توسط خواهان پرداخت شود.رسیدگی به برخی از پرونده های کیفری و حقوقی در صلاحیت شورا حل اختلاف استشورا نیز همانند دادگاه برای رسیدگی به دعاوی مبلغی را به عنوان هزینه دادرسی معین می کند.برای پرونده های حقوقی 30 هزار تومان است.
هزینه دادرسی و نحوه ی مطالبه ی آن توسط محکوم له 
هزینه دادرسی عبارتست از هزینه هایی که بابت صدور حکم یا قرار به هنگام تقدیم دادخواست از سوی خواهان بایستی پرداخت گرددمقنن در ماده (۵۰۲) قانون آیین دادرسی مدنی اشعار می دارد .
هزینه دادرسی عبارتست از :
۱.هزینه ی برگهایی که به دادگاه تقدیم می شود .هزینه ی قرارها و احکام دادگاه و در ماده (۵۰۳) همان قانون مقرر کرده «هزینه ی دادخواست کتبی یا شفاهی اعم از دادخواست بدوی و اعتراض به حکم غیابی و متقابل و ورود و جلب ثالث و دادخواست تجدیدنظر و فرجام و عاده ی دادرسی و هزینه ی وکالتنامه و برگهای اجرایی و غیره همان است که در ماده (۳) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳ و یا سایر قوانین تعیین شده است که به صورت الصاق و ابطال تمبر یا واریز وجه به حساب خزانه پرداخت می گردد» که به استناد بند (۱۲) از ماده (۳) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت مصوب ۱۳۷۳ هزینه دادرسی تعیین و براساس آن خواهان هنگام تقدیم دادخواست بایستی به میزان خواسته
تمبر ابطال و الصاق نماید که موارد آن عبارتست از :
الفمرحله ی بدوی :دعاوی که خواسته ی آن تا مبلغ دویست میلیون ریال تقویم شده باشد، معادل5/2درصد ارزش خواسته و بیش از مبلغ دویست میلیون ریال به نسبت مازاد بر آن5/3درصد ارزش خواسته .
بمرحله ی تجدیدنظر و اعتراض به حکمی که بدواً یا غیاباً صادر شده باشد 4/5 : درصد ارزش محکوم به .
ج- احکامی که محکوم به آن تا مبلغ دویست میلیون  ویک ریال باشد 5/4درصد ارزش محکوم به و مازاد آن به نسبت اضافی 5/5درصد ارزش محکوم به .
پ-در دعاوی مالی غیرمنقول و خلع از اعیان غیرمنقول از نقطه نظر صلاحیت ارزش خواسته همان است که خواهان در دادخواست خود تعیین می نماید لکن از نظر هزینه ی دادرسی باید مطابق ارزشی معاملات املاک در هر منطقه تقویم و براساس آ.نهزینه دادرسی واریز نماید
به استناد به بند (۱۳) از ماده (۳) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین هزینه ی دادرسی در دعاوی غیرمالی و درخواست تأمین دلیل و تأمین خواسته در کلیه ی مراجع قضایی پنج هزار ریال تعیین می شود و برابر بند (۱۴) همان قانون در صورتی که قیمت خواسته در دعاوی مالی در موقع تقدیم دادخواست مشخص نباشد مبلغ دو هزار ریال تمبر الصاق و ابطال می شود و بقیه ی هزینه دادرسی بعد از تعیین خواسته و صدور حکم دریافت خواهد شد و دادگاه مکلف است قیمت خواسته را قبل از صدور حکم مشخص نماید و به موجب بند ۱۵ و۱۶قانون فوق الذکر هزینه ی اجرای موقت احکام در کلیه مراجع قضایی پانصد ریال تعیین گردیده است . و هزینه ی تجدیدنظر در دادگاه و دیوان عالی کشور یک هزار ریال تعیین گردیده استتکلیف خواهان بر پرداخت هزینه دادرسی در ماده ۵۳ آیین دادرسی مدنی ذکر گردیده کهبیان می دارد:« در موارد زیر دادخواست توسط دفتر دادگاه پذیرفته می شود؛ لکن برای به  جریانافتادن آن بایدبه شرح مواد آتی تکمیل شود :ماده 51و57آیین دادرسی مدنی در صورتی که به دادخواست و پیوست‌های آن برابر قانون تمبر الصاق نشده یا هزینه یادشده تادیه نشده باشد .»به موجب ماده ۳ قانون وصول برخی درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، هزینه دادرسیدر مفهوم اعم شامل، بهای ورقه دادخواست، هزینه دادخواست، هزینه تطبیق اوراق با اصل آنها و
هزینه دادرسی به مفهوم اخص می باشد .میزان هزینه مزبور و موارد معافیت از پرداخت آن موردبررسی قرار می‌گیرد. چنانچه دعاوی متعدد به موجب یک دادخواست اقامه شود هزینه دادرسی هردعوا باید جداگانه محاسبه و پرداخت شود.
 
مجله ایلیاد رادر اینستاگرام دنبال کنید...مجله ایلیاد رادر تلگرام دنبال کنید...مجله ایلیاد رادر آپارات دنبال کنید...مطالب مشابه● آمار سرقت پس از قانون کاهش مجازات ● اخبار حقوقی : معیار " تراز " قبولی در آزمون وکالت● هشدارهایی در مورد هک شدن در فضای مجازی● هشدار ۲۶۷ استاد دانشگاه درباره تبعات زیانبار طرح تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار● پرسش و پاسخ حقوقی● تدلیس(دروغگویی) در ازدواج● افساد فی الارض چیست؟● روشهای پیشگیری ازجعل چک● مسئولیت پزشکی از جنبه حقوقی● آیا ترساندن دیگران جرم بحساب می آید؟جدیدترین مطالب● چطور لکه‌های مداد را از روی دیوار پاک کنیم؟● غلبه بر یکی از محدودیت‌های قانون اول ترمودینامیک● باکتری‌ها چگونه به مغز حمله می‌کنند؟● دانشمندان گامی دیگر به اینترنت کوانتومی نزدیک‌تر شده‌اند● چطور ویتامین B12 مورد نیاز بدن‌مان را تامین کنیم؟● ورود اورانیوم به خاک چه ارتباطی با کودهای کشاورزی دارد؟● آیا گیاهان هم صدا دارند؟● چطور در خانه توت فرنگی بکاریم؟● شواهد جدید برای مدل استاندارد کیهان‌شناسی● چطور جلوی استفراغ شیرخوار را بگیریم؟● سیاره‌ی ناهید فعالیت‌های آتشفشانی دارد● چطور برای یک سفر کمپینگ آماده شویم؟● قدیمی‌ترین نشانه‌های برخورد شهاب‌سنگ‌ها با زمین● تصویری فوق‌العاده از یک برج پلاسمایی بر روی سطح خورشید● چگونه با عدم تعادل شیمیایی در مغز برخورد کنیم؟● کشف درخشان و داغِ جیمز وب● پنج فایده‌ی دارچین برای سلامتی● کدام حیوان بلندترین گردن را در قلمرو حیوانات داشته است؟● چطور رادیاتور خودرو را تخلیه و تعویض کنیم؟● کشف آنزیمی که هوا را به انرژی تبدیل می‌کند