چگونه با مسمومیت خود یا یک فرد مسموم مواجه شویم؟
دریافت کمک فوری
مجله‌ی آموزش ایلیاد - مسمومیت ممکن است هنگامی اتفاق بیفتد که شخصی یا یک ماده‌ی سمی را قورت دهد، یا سم با پوست یا چشم تماس پیدا کند و یا بخارهای مسموم را استنشاق کند. علائم شایع مسمومیت شامل سوختگی یا قرمزی در اطراف دهان، تهوع یا استفراغ، مشکل در تنفس و خواب‌آلودگی یا گیجی است. اگر می‌دانید یا مشکوک هستید که شما یا شخص دیگری مسموم شده‌اید، آرام باشید و سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. برای راهنمایی با یک مرکز کنترل سم تماس بگیرید. در حالی که منتظر کمک هستید، کمک‌های اولیه را انجام دهید و آرامش فرد (یا خودتان) را حفظ کنید.
دریافت کمک فوری
در صورت مشاهده‌ی علائم مسمومیت با اورژانس تماس بگیرید
اگر می‌دانید یا مشکوک هستید که شما یا شخص دیگری مسموم شده‌اید و علائم مسمومیت مشاهده می‌کنید، مهم است که سریعاً به کمک پزشکی برسید. برخی از این علائم عبارتند از:
• مشکل در تنفس
• خواب آلودگی
• صحبت کردن مبهم
• از دست دادن هوشیاری.
• لرزیدن بدن یا دست‌ها
• تشنج
• راه رفتن ناپایدار، وقتی که فرد در حال قدم زدن است.
• بی‌قراری شدید یا آشفتگی
• مشکل در تنفس
• خواب آلودگی
• صحبت کردن مبهم
• از دست دادن هوشیاری.
• لرزیدن بدن یا دست‌ها
• تشنج
• راه رفتن ناپایدار، وقتی که فرد در حال قدم زدن است.
• بی‌قراری شدید یا آشفتگی
اگر فکر می‌کنید شخصی خود را به عمد مسموم کرده است، فوراً کمک بگیرید
اگر گمان می‌کنید که شخصی برای خودکشی دارو یا سم مصرف کرده است، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. حتی اگر مطمئن نیستید که مورد عمدی بوده است، مصرف بیش از حد دارو نیاز به اورژانس پزشکی است. اگر فرد هنوز آگاه است، از آنها او سؤالات زیادی بپرسید، مثلاً چه چیزی مصرف کرده است؟ مصرف از طریق دهان بوده یا تزریق؟ یا مثلاً نام نزدیکترین خویشاوند او را بپرسید؟ هرچه اطلاعات بیشتری کسب کنید، تکنسین‌های فوریت‌های پزشکی آسان‌تر به آنها کمک خواهد کرد.
• اگر مشکوک به استفاده از مواد مخدر هستید، علائم موجود در بازوهای مصدوم را بررسی کنید.
• اگر مشکوک به استفاده از مواد مخدر هستید، علائم موجود در بازوهای مصدوم را بررسی کنید.
در صورت عدم وجود علائم با مرکز کنترل سم تماس بگیرید
پس از اطمینان از پایدار بودن وضعیت شخص (یا خودتان) و تماس با اورژانس، برای راهنمایی‌های بیشتر با مرکز کنترل تماس بگیرید. اگر فرد دارای علائم جدی است، صبر کنید تا کنترل سم برسند.
تا حد امکان اطلاعاتی را در اختیار متخصصان پزشکی قرار دهید
هنگامی که نیروهای امداد رسیدند یا به صورت تلفنی با آنها صحبت می‌کنید، تا حد امکان درباره ی سم و قربانی مسمومیت، به آنها بگویید. سموم مختلف به درمان‌های مختلفی احتیاج دارند، بنابراین هرچه اطلاعات بیشتری کسب کنید، بیشتر می‌توانند به آنها کمک کنید. موارد زیر را به آنها بگویید:
• هر علامتی که فرد داشته باشد.
• سن و وزن تقریبی فرد
• هر نوع دارو یا مکمل‌های غذایی که فرد مصرف می‌کند.
• مقدار سمی که توسط فرد، خورده و یا استنشاق شده و یا با فرد در تماس بوده (اگر می‌دانید).
• از زمانی که فرد را پیدا کردید، چه مدت می‌گذرد؟ اگر خودتان مسموم شده‌اید، به آنها بگویید که چند وقت پیش با سم ارتباط برقرار کرده‌اید.
• فرد در معرض چه نوع سمی قرار دارد (اگر می‌دانید). سعی کنید ظرف یا اثرات باقی‌مانده از سم را نگه دارید.
• هر علامتی که فرد داشته باشد.
• سن و وزن تقریبی فرد
• هر نوع دارو یا مکمل‌های غذایی که فرد مصرف می‌کند.
• مقدار سمی که توسط فرد، خورده و یا استنشاق شده و یا با فرد در تماس بوده (اگر می‌دانید).
• از زمانی که فرد را پیدا کردید، چه مدت می‌گذرد؟ اگر خودتان مسموم شده‌اید، به آنها بگویید که چند وقت پیش با سم ارتباط برقرار کرده‌اید.
• فرد در معرض چه نوع سمی قرار دارد (اگر می‌دانید). سعی کنید ظرف یا اثرات باقی‌مانده از سم را نگه دارید.
اگر می‌توانید در بیمارستان فرد را همراهی کنید
وقتی فرد را به بخش اورژانس رساندید، در صورت امکان با او بمانید. اگر آنها قادر به صحبت کردن نباشند، ممکن است لازم باشد به برخی سؤالات پاسخ دهید و یا برای برخی آزمایشات و درمان رضایت دهید. اگر مسموم شده‌اید، از شخص دیگری بخواهید در صورت امکان شما را همراهی کند.
آرام باشید
در حالی که منتظر کمک هستید، کمک‌های اولیه را انجام دهید
آرام باشید
اگر می‌دانید یا گمان می‌کنید که شخص دیگری در معرض مسمومیت قرار گرفته است، ممکن است احساس ترس و وحشت کنید. به خودتان یادآوری کنید که بهترین کاری که در حال حاضر می‌توانید انجام دهید، تماس با اورژانس است و به متخصصین پزشکی اجازه دهید تا در این شرایط با شما صحبت کنند.
• اگر احساس وحشت کردید، هر کاری را که انجام می‌دهید برای یک لحظه متوقف کنید و چند نفس عمیق بکشید.
• اگر احساس وحشت کردید، هر کاری را که انجام می‌دهید برای یک لحظه متوقف کنید و چند نفس عمیق بکشید.
اگر سم یک ماده‌ی شیمیایی خانگی است، دستورالعمل‌های موجود در برچسب را بخوانید
اگر می‌دانید یا فکر می‌کنید که شما یا شخص دیگری توسط یک ماده شیمیایی خانگی (به عنوان مثال، یک ماده تمیزکننده یا یک سم دفع آفات) مسموم شده‌اید، دستورالعمل‌ها و هشدارها را روی برچسب بررسی کنید. بر روی اکثر این محصولات دستورالعمل‌های مسمومیت تصادفی آورده شده است. به عنوان مثال، اگر فرد ماده را بلعیده باشد، ممکن است به مراقبت‌های اضطراری پزشکی نیاز داشته باشد.اما اگر فقط روی دست ریخته باشد، ممکن است کافی باشد برای چند دقیقه پوست را زیر آب خنک بشویید.
از فرد بخواهید که سم موجود در دهان را تف کند
اگر می‌دانید یا گمان می‌کنید که کسی سم بلعیده است یا آن را در دهان خود قرار داده است، آنها را ترغیب کنید تا آن را بیرون بریزد. اگر هوشیار نیستند، سعی کنید آنها را از خواب بیدار کنید و از آنها بخواهید تف کنند.
در صورت استفراغ راه هوایی فرد را پاک کنید
در صورت استفراغ راه هوایی فرد را پاک کنید
اگر فرد استفراغ کرده است، پارچه‌ای تمیز را دور دست‌تان بپیچید و با انگشتان‌تان راه هوایی آنها را پاک کنید.
• اگر فرد بعد از خوردن گیاه سمی استفراغ کرد، در صورت امکان مقداری از استفراغ را ذخیره کنید. ممکن است پرسنل پزشکی با دیدن قطعات موجود در استفراغ بتوانند گیاه را شناسایی کنند.
• سر فرد را به یک طرف بچرخانید تا از خفگی آنها در اثر استفراغ جلوگیری شود.
• اگر مسموم شده‌اید و احساس می‌کنید ممکن است استفراغ کنید، به پهلو دراز بکشید و به هیچ وجه نه جلوی استفراغ را بگیرید و نه آن را تحریک کنید.
• اگر فرد بعد از خوردن گیاه سمی استفراغ کرد، در صورت امکان مقداری از استفراغ را ذخیره کنید. ممکن است پرسنل پزشکی با دیدن قطعات موجود در استفراغ بتوانند گیاه را شناسایی کنند.
• سر فرد را به یک طرف بچرخانید تا از خفگی آنها در اثر استفراغ جلوگیری شود.
• اگر مسموم شده‌اید و احساس می‌کنید ممکن است استفراغ کنید، به پهلو دراز بکشید و به هیچ وجه نه جلوی استفراغ را بگیرید و نه آن را تحریک کنید.
هر نوع لباس آلوده را جدا کنید
اگر سم بر روی شما یا شخص دیگری ریخته است، هر نوع لباس آسیب دیده را سریعاً جدا کنید. لباس باعث تحریک بیشتر پوست می‌شود. حتماً از دستکش استفاده کنید.
هر گونه پوست آلوده را با آب خنک تمیز کنید
منطقه‌ی آسیب دیده را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در زیر آب خنک و تمیز بشویید. اگر قسمت بزرگی از بدن فرد در تماس با سم قرار گرفته است و هوشیار است، باید او را زیر دوش حمام قرار دهید و یا با شلنگ اور را بشویید.
• برای اطمینان از اینکه آیا می‌توان از مواد تمیزکننده مانند صابون استفاده کرد، با یک مرکز کنترل سم تماس بگیرید و یا اطلاعات روی بسته بندی محصول را بررسی کنید.
• برای اطمینان از اینکه آیا می‌توان از مواد تمیزکننده مانند صابون استفاده کرد، با یک مرکز کنترل سم تماس بگیرید و یا اطلاعات روی بسته بندی محصول را بررسی کنید.
سم ریخته شده در چشم را با آب خنک شستشو دهید
اگر در چشم شما یا شخص دیگری سم ریخته شد، مهم است که در اسرع وقت چشم را شستشو دهید. برای اینکار باید به مدت ۱۵ دقیقه چشم‌ها را مستقیماً در زیر جریان آب جاری قرار دهند. مطمئن شوید که آب خنک یا ولرم است و گرم یا داغ نیست.
• از مالیدن چشم‌ها خودداری کنید یا فرد مبتلا را از این کار منصرف کنید، زیرا این مسئله می‌تواند مشکل را بدتر کند.
• از مالیدن چشم‌ها خودداری کنید یا فرد مبتلا را از این کار منصرف کنید، زیرا این مسئله می‌تواند مشکل را بدتر کند.
اگر کسی سم استنشاق کرد، فوراً او را به هوای تازه برساند
فرد را از منطقه‌ای که هوای آن مسموم است خارج کنید. در صورت امکان، آنها را به یک مکان با تهویه‌ی مناسب، مانند فضای بیرون یا اتاق با پنجره و درهای باز، ببرید و سپس با خدمات اضطراری تماس بگیرید.
• اگر نگران امنیت خود هستید، قبل از تلاش برای نجات فرد با خدمات اورژانس تماس بگیرید. یک پارچه‌ی نمناک را روی دهان و بینی خود نگه دارید. به منبع دود که نزدیک شدید، تا جایی که ممکن است نفس خود را نگه دارید.
• اگر در معرض دود سمی قرار گرفتید، حتی اگر هیچ علائم واضحی از مسمومیت ندارید، حتماً توسط پزشک معاینه شوید.
• اگر نگران امنیت خود هستید، قبل از تلاش برای نجات فرد با خدمات اورژانس تماس بگیرید. یک پارچه‌ی نمناک را روی دهان و بینی خود نگه دارید. به منبع دود که نزدیک شدید، تا جایی که ممکن است نفس خود را نگه دارید.
• اگر در معرض دود سمی قرار گرفتید، حتی اگر هیچ علائم واضحی از مسمومیت ندارید، حتماً توسط پزشک معاینه شوید.
اگر احساس ضعف دارید، در وضعیت بهبودی دراز بکشید
اگر احساس ضعف دارید، در وضعیت بهبودی دراز بکشید
با قرار دادن یک بالشتک یا یک چیز نرم دیگر در پشت خود، به پهلوی چپ دراز بکشید. پای راست را به سمت زانوی چپ بکشید تا از خم شدن به جلو یا عقب جلوگیری کنید. دست چپ را با زاویه‌ی ۹۰ درجه نسبت به بدن خود دراز کنید و دست راست خود را دور دست چپ حلقه کنید. در صورت از دست دادن هوشیاری یا استفراغ، این موقعیت به شما کمک می‌کند تا مجاری هوایی شما باز بماند.
اگر فرد مسموم، تنفس، حرکت یا سرفه نمی‌کند، CPR انجام دهید
اگر فردی که مسموم شده است، نفس نمی‌کشد یا نبض و ضربان قلب آن آشکار نیست، CPR را تا زمان رسیدن امداد انجام دهید. اگر در CPR مهارت ندارید یا نگران تماس با سم از دهان مسموم هستید، فقط 100 تا 120 فشرده سازی قفسه سینه را در هر دقیقه انجام دهید تا کمک برسد.
جلوگیری از اشتباهات متداول
جلوگیری از اشتباهات متداول
هرگز گلوی‌تان را برای استفراغ تحریک نکنید
تحریک گلو برای ایجاد استفراغ، باعث سوختگی شیمیایی مضر در گلو می‌شود. برای تحریک استفراغ انگشتان خود را در گلوی خود یا شخص دیگری قرار ندهید. اگر پزشک، تکنسین اورژانس و یا متخصص کنترل سموم به شما می‌گویند که استفراغ را القا کنید، دستورالعمل‌های آنها را با دقت دنبال کنید.
از مواد خانگی برای خنثی کردن سم استفاده نکنید
هر سمی متفاوت است و نیاز به درمان متفاوتی دارد. اگرچه ممکن است شنیده باشید که با بلعیدن یا استفاده از آب لیمو، سرکه یا مواد دیگر می‌توانید سم را خنثی کنید، اما بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید صبر برای کمک و دستورالعمل‌های یک متخصص پزشکی است. اگر دستورات از سمت پزشک یا متخصص کنترل سم باشد، انجام دهید.
قبل از تلاش برای نجات شخص دیگر، به امنیت خود توجه داشته باشید
اگر فکر نمی‌کنید می‌توانید با خیال راحت به کسی که در معرض مسمومیت قرار دارد کمک کنید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید و منتظر رسیدن کمک باشید. زندگی خود را نیز در معرض خطر قرار ندهید.
• به عنوان مثال، اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید این کار را انجام دهید، به هیچ وارد منطقه‌ای با دود سمی نشوید.
• به عنوان مثال، اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید این کار را انجام دهید، به هیچ وارد منطقه‌ای با دود سمی نشوید.
در صورت احساس بیماری اجازه دهید شخص دیگری شما را به اورژانس ببرد
اگر مسموم شده باشید، ممکن است هوشیاری خود را از دست داده، دچار تشنج یا درد شدید شوید. تلاش برای رانندگی می‌تواند شما و سایر افراد را در معرض خطر قرار دهد. با خدمات اضطراری تماس بگیرید و منتظر رسیدن کمک باشید.
• اگر شخصی در کنار شما است، می‌توانید از آنها بخواهید که شما را به سمت اورژانس سوار کنند.
• اگر شخصی در کنار شما است، می‌توانید از آنها بخواهید که شما را به سمت اورژانس سوار کنند.
چیزی را در دهان شخص کم‌هوش یا تشنجی قرار ندهید
اگر شخصی بعد از قرار گرفتن در معرض سم، هوشیاری خود را از دست داد، سعی نکنید هیچ دارویی را تجویز کنید یا به آنها آب ندهید. اگر فرد شروع به تشنج کرد، چیزی از جمله انگشتان خود را در دهانش قرار ندهید.
• اگر کسی در حال تشنج باشد، قرار دادن یک شیء در دهان او می‌تواند دندان‌هایش را بشکند یا باعث خفگی او شود.
• اگر فرد استفراغ کرد و تشنج نمی‌کرد، می‌توانید انگشتان خود را به آرامی بر روی قسمت داخلی دهان او بکشید تا راه هوایی او پاک شود.
• اگر کسی در حال تشنج باشد، قرار دادن یک شیء در دهان او می‌تواند دندان‌هایش را بشکند یا باعث خفگی او شود.
• اگر فرد استفراغ کرد و تشنج نمی‌کرد، می‌توانید انگشتان خود را به آرامی بر روی قسمت داخلی دهان او بکشید تا راه هوایی او پاک شود.
مجله‌ی آموزش ایلیاد