چگونه یک مقاله‌ بنویسیم؟

مجله آموزش ایلیاد - شاید تاکنون این کار را امتحان نکرده باشید، اما نوشتن یک مقاله با هدف به اشتراک گذاشتن آن با دیگران، واقعاً لذت‌بخش است. با هر سطح تحصیلات، اطلاعات یا تخصص، شما می‌توانیم دست به قلم شوید و یک مقاله در حوزه‌ی تخصص و تحصیل خود بنویسید. انواع مختلفی مقاله از جمله علمی، خبری، ترویجی و آموزشی وجود دارد. با اینکه هر کدام از این‌ها دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود هستند، اما مواردی مشابه و یکسان در نوشتن یک مقاله وجود دارد که می‌توانید با رعایت آن‌ها در کنار ویژگی‌های هر یک از انواع مقالات، خروجی مطلوبی از تلاش‌تان داشته باشید. از ایده‌پردازی گرفته تا نوشتن و ویرایش آن، فرصتی برای شما ایجاد می‌کند تا اطلاعات‌تان را در قالب یک مقاله با دیگران، ولو در صفحه‌ی خود در شبکه‌های اجتماعی، به اشتراک بگذارید.

این نوع مقاله را دانشمندان، پژوهشگران، اساتید و دانشجویان می‌نویسند و شامل اطلاعاتی عمومی و تخصصی از جمع‌آوری، تجزیه‌وتحلیل، پردازش و نتیجه‌گیری است تا یافته‌های‌شان را به دنیای علم معرفی کنند و دیگران نیز از آن‌ها استفاده کنند. هر مقاله‌ی علمی، شامل روش علمی نیز است؛ چرا که یکی از مهم‌ترین جنبه‌های یک کار علمی، روش انجام آن است که می‌تواند میدانی، آزمایشگاهی و به شکل طرح یک نظریه باشد. انتشار یک مقاله‌ی علمی با نتایج مثبت، می‌تواند شامل یک کشف یا اختراع باشد و یا مسیر تحقیقات گذشته را تکمیل یا بهینه کند. جالب است بدانید انجام یک تحقیق علمی با نتایج منفی نیز می‌تواند ارزشمند باشد؛ با این دیدگاه که فرآیند انجام این تحقیق به نتیجه‌ای نرسیده و دیگران متوجه می‌شوند که در تحقیقات علمی خود از این روش و فرآیند استفاده نکنند.

 

هر مقاله‌ی علمی زمانی اعتبار به‌دست می‌آورد که در یک مجله‌ی علمی، متعلق به یک موسسه‌ی علمی یا دانشگاه معتبر منتشر شود و یا دانشمندان دیگر نتایج آن‌را رسماً تایید کنند. تحقیقات دانشجویی معمولاً در مجلات علمی درجه‌ی سه یا چهار چاپ می‌شوند و مجلات علمی درجه یک و دو بیشتر به ارائه‌ی یافته‌ها و کشفیات دانشمندان می‌پردازند.

 

مقاله‌ی خبری بیشتر مختص خبرنگاران است و شرح یک واقعه، برای آگاهی عموم مردم را شامل می‌شود. مقالات خبری می‌توانند در قالب‌های مختلفی از جمله کاغذی، آنلاین و یا تلویزیونی باشند. در مقاله‌ی خبری باید موضوعی بیان شود که برای مخاطبان جذابیت لازم را داشته باشد؛ از این رو باید مخاطب خبر، حتماً شناسایی و آن مقاله در رسانه‌های مربوط به آن مخاطبان منتشر شود. برای مثال، ممکن است خبری برای مردم شهری مهم باشد، ولی برای شهر دیگر مهم نباشد و خبر محسوب نشود.

 

در مقاله‌ی خبری معمولاً باید از هیجان کاذب و زیاده‌گویی خودداری کرد و خبر را در تعداد واژه‌های مناسب نوشت تا مخاطب تمایل به صرف وقت برای خواندن آن داشته باشد. دیگر نکته‌ی مهم درباره‌ی مقالات خبری حفظ اصالت نقل‌قول‌هاست؛ چرا که اگر در نقل‌قولی صداقت خبرنگار نقض شود، آن خبر از اعتبار می‌اُفتد و ممکن است باعث بروز سوتفاهم و اختلاف شود یا مورد سواستفاده‌ی دیگران قرار گیرد.

 

این نوع مقاله را می‌توان نوعی مقاله‌ی علمی به‌حساب آورد، ولی گاهی نیز این مقالات شامل مطالب غیرعلمی نیز می‌شوند و ایده‌ی جدید و نوآورانه‌ای از جانب نویسنده ارائه نمی‌دهند. این مقالات به مرور یافته‌ی دیگر دانشمندان، نویسندگان و پژوهشگران در عرصه‌های مختلف می‌پردازند. نویسنده‌ی مقالات ترویجی برای خوانندگان خود دیدی کلی از تحقیقات انجام‌شده در گذشته و نتایج آن‌ها فراهم می‌کند و آن‌ها را به زبان ساده‌تر برای مخاطبان توضیح می‌دهد. همچنین ترجمه‌ها و تحقیقات تحلیلی درباره‌ی کارهای دیگران، می‌تواند جز مقالات ترویجی قرار گیرد که اهمیت زیادی نیز دارند.

 

همان‌طور که از اسم این نوع مقاله پیداست، نویسنده‌ی آن تلاش می‌کند تا موضوعی را آموزش دهد و در جهت یادگیری مخاطبان، آن موضوع را تشریح می‌کند. اغلب محتوای چنین مقالاتی را جدول‌ها، نمودارها و شکل‌ها تشکیل می‌دهند تا در امر آموزش یاری‌رسان نویسنده باشند. حوزه‌های نویسندگی در این نوع مقاله بسیار متنوع است و هر چیزی را می‌توان در این نوع مقالات آموزش داد. بیشترین رسانه‌ی منتشر کننده‌ی این نوع مقالات را وبسایت‌ها تشکیل می‌دهند و مخاطبان آنلاین، اصلی‌ترین خوانندگان مقالات آموزشی هستند.

حال شما تصمیم گرفته‌اید مقاله‌ای بنویسید؛ باید موضوعی را انتخاب کنید که در آن تخصص لازم را داشته باشید و بتوانید از دانش خود و مطالعاتی که داشته‌اید، استفاده کنید و مقاله‌ی خود را بنویسید. فرض کنیم فردی می‌خواهد درباره‌ی موضوعی نجومی مقاله‌ای بنویسد؛ اگر موضوع خود را «نجوم» یا «ماه» انتخاب کند، باید چندین جلد کتاب بنویسد تا مخاطبان برای آن ارزش قائل شوند. به عبارت دیگر، انتخاب موضوعات کلی انتخاب خوبی برای یک مقاله نیستند و هر چه موضوع جزئی‌تر باشد، ارزش کار شما بیشتر می‌شود. به‌عنوان مثال، موضوعی با عنوان «بررسی ساختار هسته‌ی کهکشان‌های مارپیچی میله‌ای جوان» یا «تفاوت مولکول‌های آب در زمین و هسته‌ی دنباله‌دارها» موضوعات بسیار خوبی برای یک منجم است تا بتواند خروجی مطلوبی از مقاله‌ی ارزشمند خود داشته باشد.

 

شما برای ایده‌ی موضوع مقاله‌ی خود شور و اشتیاق زیادی دارید و درباره‌ی آن ساعت‌ها مطالعه کرده‌اید و این بسیار ارزشمند است؛ اما باید به این موضوع هم اهمیت دهید که این موضوع برای مخاطبان شما چقدر جذابیت دارد. اگر می‌خواهید برای وبسایتی تخصصی با موضوعات فیزیک و شیمی مقاله بنویسید، بهترین موضوع می‌تواند زندگی‌نامه‌ی دانشمندان این حوزه، مرور یافته‌های آن‌ها، برندگان جایزه‌ی نوبل فیزیک و شیمی یا خبری درباره‌ی یافته‌های اخیر دانشمندان این دو حوزه باشد. فراموش نکنید که مقاله‌ای با موضوعاتی همچون فناوری اطلاعات، خودروهای جدید یا غذاهای تراریخته، در این رسانه کمتر مورد توجه قرار خواهد گرفت.

اگر با موضوعی آشنا نیستید، یا اصلاً درباره‌ی آن چیزی ننویسید یا مطالعات خود در آن زمینه را از مقدماتی‌ترین چیزها آغاز کنید تا به اصلی‌ترین موارد موضوع خود برسید. این کار را دانش‌آموزان یا دانشجویانی که برای کلاس درس خود، موضوعی برای نوشتن یک کار تحقیقی انتخاب کرده‌اند، ضروری‌تر است. اهمیت این موضوع زمانی آشکار می‌شود که بدانید مقاله‌ی شما را چندین نفر مطالعه خواهند کرد و نوشتن هر موضوع مشکوک یا اشتباه، می‌تواند آن‌ها را برای مطالعه‌ی کامل یا به اشتراک گذاشتن مقاله‌ی شما با دیگران دل‌سرد کند. پس با مطالعه‌ی کامل شروع به نوشتن کنید. برای این کار می‌توانید از کتاب‌ها، مقالات، موتورهای جستجو و مقالات آنلاین کمک بگیرید.

 

حال که موضوع را انتخاب و آن‌را به مواردی جزئی تبدیل و نوشتن را آغاز کرده‌اید، می‌توانید آن‌را با پرداختن به موارد منحصربه‌فردی که دیگران کمتر به آن‌ها توجه کرده‌اند، ارزشمند کنید. برای این کار، ایده‌ی خود را گسترش دهید، مطالعات خود را بیشتر کنید و با اساتید و و صاحب‌نظران آن حوزه مشورت کنید. سعی کنید از نوشتن ادعاهایی که نشود آن‌ها را ثابت کرد به‌عنوان یافته استفاده نکنید و اگر نتوانسته‌اید آن‌را اثبات کنید، صادقانه در مقاله‌ی خود بگویید، چرا که این کار شما ممکن است آغازی برای تحقیقی توسط دیگران باشد یا جرقه‌ای را در ذهن فرد دیگری بزند که به نتایج خوبی منتهی شود.

 

حال که شما از نوشته‌های خود مطمئن هستید، سعی کنید با ارائه‌ی دلایل درست و اثبات‌شده، استفاده از نظریه‌های معتبر و پذیرفته‌شده و استدلال‌های منطقی و قابل‌قبول، از ادعا یا ادعاهای مطرح شده در اصل کار خود حمایت کنید و آن‌را برای مخاطبان قابل پذیرش کنید تا آن‌ها برای خواندن نتیجه‌گیری پایانی کار شما از خود تمایل نشان دهند. این موضوع آن‌قدر اهمیت دارد که اگر به آن توجه کافی نشود، می‌تواند خواننده‌ی مقاله‌تان را خیلی زود دل‌سرد کند و او مقاله‌ی شما را نیمه‌تمام رها کند. پس اگر برای موضوع مطرح شده در مقاله، استدلالی ندارید، مخاطب خود را سردرگم نکنید و سعی کنید آن‌را سطحی‌تر بنویسید تا مخاطب آن‌را راحت‌تر بپذیرد.

بخش پایانی هر مقاله باید نتیجه‌گیری آن باشد. اگر مقاله‌ی شما یک کار علمی است، نتیجه‌گیری بسیار اهمیت دارد؛ چرا که خواننده‌ی مقاله، در طی مطالعه‌ی مقاله‌ی شما، منتظر نتایج تحقیقات شما بوده است. درصد صحت یافته‌ها و خطای موجود در نتایج را با رعایت اصل صداقت بیان کنید و سعی کنید آن‌را اغراق‌آمیز مهم و برجسته جلوه ندهید. در سایر انواع مقالات نیز باید مخاطب را به این سمت سوق دهید که کار شما بازده و اعتبار موردنظر نویسنده را داشته و توانسته موضوعی موجود در جهان پیرامون او را بررسی و کنکاش کند.