چگونه اختلال دوقطبی را تشخیص دهیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - اختلال دوقطبی نوعی اختلال رفتاری است که بین یک تا ۴ درصد از جمعیت افراد را شامل می‌شود. این بیماری معمولاً بین دو حالت  سرخوش بودن (معروف به شیدایی) و افسردگی متناوب است. اختلال دوقطبی گاهی اوقات زودرس است و تحقیقات نشان می‌‌دهد که دوقطبی در ۱.۸ درصد از کودکان و نوجوانان تشخیص داده می‌شود. با این حال، به طور معمول، این اختلال در اواخر دهه بیست یا اوایل دهه سی تشخیص داده می‌‌شود. این مقاله به شما کمک می‌‌کند تا بتوانید اختلال دوقطبی را در خود یا شخصی که به او اهمیت می‌‌دهید، تشخیص دهید.

 

در یک دوره شیدایی، احساس سرخوشی، خلاقیت و افزایش آگاهی معمول است.  دوره‌های شیدایی ممکن است چند ساعت به طول انجامد یا برای چند روز یا هفته ادامه یابد. برخی از علائم شیدایی به شرح زیر است:
•    داشتن احساس «عالی بودن»؛ در بعضی موارد آنقدر زیاد است که فرد احساس شکست‌ناپذیری می‌‌کند. این اغلب با این احساس همراه است که فرد از قدرت‌های ویژه‌ای برخوردار است.
•    داشتن افکار پرشی؛ ممکن است اندیشه‌ها آنقدر سریع از موضوعی پرش کنند که نگه داشتن یا تمرکز روی یک چیز دشوار است.
•    صحبت بسیار سریع؛ به طوری که دیگران نمی‌توانند آنچه را که می‌‌گویند حس کنند و احساس جهش و بیقراری می‌‌کنند.
•    بیدار ماندن برای تمام طول شب یا خوابیدن فقط به مدت کوتاه بدون احساس خستگی در روز بعد.
•    رفتار بی‌پروا؛ در طی دوره شیدایی فرد ممکن است رفتارهای جسورانه‌ای از خود نشان دهد. آنها ممکن است مقادیر زیادی پول قمار کرده و یا در یک کسب و کار پر ریسک، سرمایه‌گذاری کنند. همچنین ممکن است فرد برای موارد بزرگ، گران قیمت، ترک شغل و غیره پول خرج کند.
•    زودرنجی شدید و بی‌صبر بودن با دیگران؛ این می‌‌تواند برای شروع بحث و گفتگو و افزایش دعوا با افرادی که با ایده‌های فرد همراه نیستند، تشدید شود.
•    در موارد نادر، هذیان، توهم و خیال‌پردازی ممکن است رخ دهد.

 

برای مبتلایان به اختلال دوقطبی، دوره افسردگی طولانی‌تر و بیشتر از دوره‌های شیدایی است. مراقب این علائم باشید:
•    عدم توانایی در تجربه لذت، شادی و یا حتی خوشبختی.
•    احساس ناامیدی و عدم کفایت، احساس بی‌ارزشی و گناه نیز متداول است.
•    خوابیدن بیش از حد طبیعی و احساس خستگی و کندی تمام وقت.
•    افزایش وزن و تغییر در اشتها.
•    تجربه افکار مرگ و خودکشی.

 

نیمه‌شیدایی، یک روحیه‌ی غیر‌طبیعی و مداوم است که چهار روز ادامه دارد. همچنین می‌‌تواند زودرنجی و علائم دیگر را شامل شود. نیمه‌شیدایی با شیدایی تفاوت دارد، زیرا معمولاً شدت کمتری دارد. مراقب علائم زیر باشید:
•    احساس خوشبختی
•    زودرنجی
•    تحت الشعاع قرار دادن عزت‌نفس یا بزرگنمایی
•    کاهش نیاز به خواب
•    گفتار تحت فشار (گفتاری که سریع و شدید است)
•    افکار پرشی
•    انعطاف پذیری
•    تحریک روانی، مانند کوبیدن پا به زمین، ضربه‌زدن با انگشتان دست یا عدم توانایی در نشستن آرام
•    برخلاف شیدایی، نیمه‌شیدایی به طور معمول منجر به بستری در بیمارستان نمی‌شود. با اینکه، ممکن است کسی که احساس نیمه‌شیدایی می‌کند، میل یا انگیزه جنسی‌اش افزایش یابد و تعامل شدید با دیگران داشته باشد، ولی هنوز هم می‌‌تواند به دنبال کار و مدیریت کارهای عادی بدون عواقب منفی باشد. هذیان و توهم در نیمه‌شیدایی وجود ندارد.

 

در برخی موارد، افراد همزمان شیدایی و افسردگی را تجربه می‌‌کنند. این افراد به طور همزمان افسردگی و زودرنجی، افکار پرشی، اضطراب و بی‌خوابی را تجربه می‌‌کنند.
•    اگر سه یا بیشتر از علائم افسردگی وجود داشته باشد، شیدایی و نیمه شیدایی می‌‌توانند واجد ویژگی‌های مختلط باشند. به عنوان مثال، تصور کنید شخصی درگیر رفتارهای پرخطر است. آنها همچنین بی‌خوابی، بیش‌فعالی و افکار پرشی را تجربه می‌‌کنند. این معیارهای کامل برای شیدایی را برآورده می‌‌کند. اگر این فرد حداقل سه علائم افسردگی را تجربه کند، این یک شیدایی با ویژگی‌های مختلط است.

این شکل از اختلال دوقطبی، عموماً به عنوان افسردگی شیدایی شناخته می‌شود. شخصی که به عنوان دوقطبی نوع یک طبقه‌بندی می‌‌شود، باید حداقل یک بخش شیدایی یا مخلوط را تجربه کند. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک نیز ممکن است یک قسمت افسردگی را تجربه کنند.
•    افراد دارای دوقطبی نوع یک به احتمال زیاد سطح بالایی را تجربه می‌‌کنند که منجر به رفتار پرخطر می‌‌شود.
•    این شکل از بیماری اغلب برای زندگی و روابط شخصی مختل کننده است.
•    کسانی که تحت تأثیر دوقطبی نوع یک قرار دارند، احتمالاً اقدام به خودکشی می‌کنند.
•    افرادی که از دوقطبی نوع یک رنج می‌‌برند نیز در معرض مشکل سوء مصرف مواد هستند.
•    همچنین بین دوقطبی نوع یک و پرکاری تیروئید ارتباط وجود دارد. این امر باعث می‌‌شود که مراجعه به پزشک از اهمیت بیشتری برخوردار شود.

 

این نوع شامل قسمت کمتری از شیدایی و قسمت کاملی از افسردگی است. فرد ممکن است گاهی بخش کوچکی از نیمه‌شیدایی را تجربه کند، اما حالت اصلی معمولاً افسردگی است.
•    افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع دو، اغلب به دلیل افسردگی، اشتباه تشخیص داده می‌‌شوند. برای بیان تفاوت، باید به دنبال ویژگی‌های متمایز افسردگی دوقطبی بود.

•    برای مبتلایان به دوقطبی نوع دو، شیدایی ممکن است به صورت اضطراب، زودرنجی یا افکار پرشی ظاهر شود. وقوع خلاقیت و فعالیت، کمتر متداول است.
•    مانند دوقطبی نوع ۱، خطر خودکشی، پرکاری تیروئید و سوء مصرف مواد در دوقطبی  نوع ۲ وجود دارد.
•    دوقطبی نوع دوم بیشتر از مردان در زنان شایع است.

 

این یک نوع خفیف‌تر از اختلال دوقطبی است که شامل نوسانات خلقی با شدت کمتر شیدایی و افسردگی است. نوسانات خلقی به صورت دوره‌ای هستند و بین افسردگی و شیدایی به عقب و جلو می‌‌روند. با توجه به راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM):
•    اختلال خلق ادواری در اوایل زندگی شروع می‌‌شود و شروع آن معمولاً در بزرگسالی و اوایل بزرگسالی است.
•    اختلال خلق ادواری در مردان و زنان به یک اندازه شایع است.
•    مانند دوقطبی نوع ۱ و ۲، خطر ابتلا به سوء مصرف مواد برای افراد مبتلا به اختلال خلق ادواری افزایش می‌‌یابد.
•    اختلالات خواب نیز معمولاً در کنار اختلال خلق ادواری مشاهده می‌‌شود.

این معمول است که افراد با اختلال دوقطبی، با تغییر فصل تغییر کنند. در بعضی موارد، شیدایی یا افسردگی یک فصل کامل به طول خواهد انجامید. در موارد دیگر، تغییر فصل باعث شروع چرخه‌ای می‌‌شود که شامل شیدایی و افسردگی است.
•    قسمت‌های شیدایی در فصل تابستان رایج‌تر است. بخش افسردگی در پاییز، زمستان و بهار بیشتر دیده می‌‌شود. این یک قانون نیست، برخی از افراد افسردگی را در تابستان و شیدایی را در زمستان تجربه می‌‌کنند.

برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در محل کار و مدرسه مشکل دارند. در موارد دیگر، به نظر می‌‌رسد که شخص در این زمینه‌ها عملکرد خوبی دارد. کسانی که دارای دوقطبی نوع دو و اختلال خلق ادواری هستند، اغلب می‌‌توانند در محل کار و مدرسه فعالیت کنند. کسانی که دوقطبی نوع ۱ دارند، در این مناطق شرایط کمی سخت‌تری دارند.

 

تا ۵۰ درصد از افرادی که از اختلال دوقطبی رنج می‌‌برند با سوء مصرف مواد مبارزه می‌‌کنند. آنها برای متوقف کردن افکار پرشی در حین بخش شیدایی، از الکل یا سایر آرام‌بخش‌ها استفاده می‌‌کنند. آنها همچنین ممکن است از مواد مخدر برای رسیدن به اوج خود در هنگام افسردگی استفاده کنند.
•    موادی مانند الکل، اثرات خاص خود را بر روی خلق و خو و رفتار دارند که تشخیص آنها از اختلال دوقطبی دشوار است.
•    افرادی که سوء مصرف مواد مخدر و الکل دارند، بیشتر در معرض خطر خودکشی قرار دارند. دلیل این است که سوء مصرف مواد می‌‌تواند شدت شیدایی و افسردگی را افزایش دهد.
•    سوءمصرف مواد همچنین می‌‌تواند چرخه افسردگی شیدایی را تحریک کند.

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی غالباً از واقعیت دورند. این اتفاق هم در دوره‌های شیدایی شدید و هم در دوره‌های افسردگی شدید رخ می‌‌دهد. این می‌‌تواند به عنوان یک نفس پرخطر یا احساس گناه جلوه کند که متناسب با رویدادهای واقعی نیست. در برخی موارد، روان‌پریشی و توهم رخ می‌‌دهد.
•    دور شدن از واقعیت، اغلب در اختلال دوقطبی نوع اول، در حین بخش‌های شیدایی و مختلط اتفاق می‌‌افتد. آنها کمتر در دوقطبی نوع دو رخ می‌‌دهند و تقریباً هرگز در اختلال خلق ادواری رخ نمی‌دهند.

 

خود تشخیصی در صورتی مفید است، که منجر به برداشتن قدم بعدی به سمت کمک شود. بسیاری از افراد بدون دریافت معالجه، با اختلال دوقطبی زندگی می‌‌کنند. با این حال، این بیماری با داروهای مفید، بهتر می‌‌تواند درمان شود. روان درمانی با روانپزشک یا مشاور نیز می‌‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
•    داروهایی که برای درمان اختلال دوقطبی مورد استفاده قرار می‌‌گیرند عبارتند از: تثبیت کننده خلقی، ضد افسردگی، ضد درد و داروهای ضد اضطراب. این داروها با مسدود کردن و یا تنظیم برخی مواد شیمیایی در مغز کار می‌‌کنند. آنها دوپامین، سروتونین و استیل کولین را تنظیم می‌‌کنند.
•    تثبیت کننده حالت، برای تنظیم روحیه فرد کار می‌‌کند. آنها از بالا رفتن شدید و پایین آمدن از اختلال دوقطبی جلوگیری می‌‌کنند.
•    داروهای روانپزشکی به کاهش علائم روانی مانند توهم یا هذیان در طول شیدایی کمک می‌‌کند.

•    داروها همیشه باید توسط روانپزشک یا پزشک متخصص تجویز شود. برای جلوگیری از عوارض آنها، باید طبق دستورالعمل استفاده شود.
•    اگر نگران این هستید که شما یا یکی از عزیزان‌تان اختلال دوقطبی دارید، برای تشخیص به یک درمانگر یا روانپزشک مراجعه کنید.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد