چطور از بروز واریس جلوگیری کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - رگ‌های واریسی، رگ‌های خونی گشاد شده‌ای هستند که بیشتر در پاها اتفاق می‌افتد و حدود نیمی از جمعیت بالغ را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آنها به طور کلی در اثر فشار به رگ‌ها ایجاد می‌شوند که با گذشت زمان، دریچه‌ها و دیواره‌های رگ را ضعیف می‌کند و به آنها آسیب می‌رسانند. برای اکثر افراد، واریس و گشادشدگی مویرگ‌ها فقط مزاحم‌های ناخوشایندی هستند، ولی می‌توانند راه رفتن و ایستادن را دردناک کنند و در موارد شدید ممکن است باعث زخم‌های پوستی شوند. در حالی که هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از ایجاد واریس وجود ندارد، تعدادی کار وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا احتمال ابتلا به آنها را کاهش دهید.

 

برخی از افراد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به واریس هستند. دانستن عوامل خطر برای ایجاد واریس به شما در انتخاب عادات سالم زندگی کمک می‌کند. چندین عامل خطر وجود دارد، ایده خوبی است که با پزشک خود در مورد نحوه مدیریت ریسک خود مشورت کنید:
•    سن؛ سن عامل مهمی در بروز واریس است. پیری باعث می‌شود که رگ‌های شما مقداری از خاصیت ارتجاعی خود را از دست دهند. دریچه‌های موجود در رگ‌ها نیز به همان میزان کارآیی خود را از دست می‌دهند. این می‌تواند باعث ایجاد واریس شود.
•    جنسیت؛ زنان به احتمال زیاد بیشتر از مردان واریس ایجاد می‌کنند. این ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی در بدن زنان باشد، مانند یائسگی و بارداری.
•    ژنتیک؛ اگر یکی از اعضای خانواده درجه یک شما دارای واریس باشد، ممکن است شما نیز در معرض خطر ابتلا به واریس باشید. اگر با دریچه‌های سیاهرگ ضعیف‌تری به دنیا آمده‌اید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به واریس هستید.
•    چاقی؛ داشتن وزن اضافه می‌تواند فشار زیادی به رگ‌های شما وارد کند. این می‌تواند منجر به ایجاد واریس شود.
•    عدم حرکت؛ اگر شغل‌تان طوری است که برای طولانی مدت می‌ایستید یا می‌نشینید، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به واریس قرار داشته باشید. ایستادن برای مدت طولانی، فشار بیشتری به رگ‌ها می‌آورد تا خون را به قلب منتقل کند.
•    آسیب دیدگی پا؛ اگر دچار صدمات و آسیب‌های قبلی مانند لخته شدن خون شده‌اید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به واریس هستید.

 

وزن بیش از حد، فشار زیادی روی پاها و سیستم گردش خون وارد خواهد کرد. اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن باعث کاهش این فشار و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به واریس می‌شود.

 

از غذاهایی که کالری بالایی دارند و محتوای کم غذایی دارند، خودداری کنید. رژیمی بخورید که پر از فیبر باشد. برخی مطالعات حاکی از ارتباط بین رژیم‌های غذایی کم فیبر و ایجاد واریس است. رژیم‌های غذایی پر فیبر همچنین به کاهش کلسترول کمک می‌کنند و فشار خون را کاهش می‌دهند.
•    در صورت امکان از نمک اضافه شده خودداری کنید. کاهش مصرف نمک می‌تواند به کاهش تورم در واریس کمک کند. همچنین ممکن است ذخیره آب بدن را کاهش دهد.

 

پیاده‌روی و آهسته دویدن باعث بهبود گردش خون در پاها می‌شود و گردش خون مناسب به جلوگیری از پیشرفت و بدتر شدن رگ‌های واریسی کمک می‌کند. ورزش همچنین فشار خون بالا را کاهش می‌دهد و کل سیستم گردش خون را تقویت می‌کند.
•    دویدن همچنین در جلوگیری از بروز واریس مفید است. زیرا گردش خون را در پاها بهبود می‌بخشد.

 

سیگار کشیدن عامل ایجاد بسیاری از مشکلات سلامتی است. مطالعات نشان داده است که فشار خون بالا به دلیل استعمال دخانیات، به ایجاد واریس کمک می‌کند. استعمال دخانیات همچنین با مشکلاتی همچون«نارسایی سیاهرگی اندام تحتانی»همراه است، که در آن خون به درستی جریان نمی‌یابد و در پاها جمع می‌شود.

 

استفاده طولانی مدت از قرص‌های ضدبارداری حاوی مقادیر زیادی استروژن و پروژسترون، ممکن است خطر ابتلا به واریس را افزایش دهد. درمان جایگزینی هورمون ممکن است اثرات مشابهی داشته باشد. با پزشک خود در مورد انتخاب گزینه جایگزین بهتر صحبت کنید.
•    استفاده طولانی مدت از استروژن و پروژسترون ممکن است دریچه‌های موجود در رگها را تضعیف کرده و گردش خون در پاها را تغییر دهد.
•    قرص‌های جلوگیری که از دوزهای کمتر استروژن استفاده می‌کنند، کمتر احتمال بروز واریس یا لخته شدن خون را در پی دارد.

 

در افراد با پوست روشن‌تر، قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب، می‌تواند باعث ایجاد گشادشدگی مویرگ‌ها شود. قرار گرفتن در معرض آفتاب خطراتی مانند احتمال ابتلا به سرطان پوست را نیز در پی دارد.
•    مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) به شما توصیه می‌کند که همیشه در بیرون از منزل از ضد آفتاب استفاده کنید. در هنگام ظهر، هنگامی که خورشید در بالاترین نقطه است، از خورشید دور شوید.

ایستادن در یک مکان به مدت طولانی، باعث افزایش فشار روی سیاهرگ در پاها می‌شود. با گذشت زمان، این فشار باعث ضعیف شدن دیواره رگ‌های خونی می‌شود. این امر واریس‌های موجود را وخیم‌تر می‌کند و می‌تواند به پیشرفت‌ واریس‌های جدید کمک کند.
•    از آنجا که ایستادن طولانی مدت در بعضی از کارها غیرقابل اجتناب است، با تغییر موقعیت خود در حد ممکن، می‌توانید آسیب را کاهش دهید. سعی کنید حداقل هر ۳۰ دقیقه یک بار قدم بزنید.

 

مستقیم بنشینید و پاها را روی هم نیاندازید. حالت درست نشستن، گردش خون را بهبود می‌بخشد، در حالی که پاهای متقاطع ممکن است جریان خون به پاها و از پاها را محدود کند.
•    از نشستن برای طولانی مدت خودداری کنید. هر نیم یا یک ساعت یک بار، بلند شوید تا حرکات کششی یا راه رفتن داشته باشید.

در صورت امکان پاهای خود را بلند نگه دارید
ریلکس کردن و بالا گرفتن پاها می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به واریس کمک کند. سعی کنید پاهای خود را به مدت ۱۵ دقیقه، ۳ تا ۴ بار در روز، بالا بگیرید.  این به بهبود گردش خون و کاهش فشار کمک می‌کند.
•    در صورت امکان، هنگام نشستن یا خواب پاهای‌تان را بالا نگه دارید، می‌توانید هنگام نشستن،پاها را بر روی یک میز قرار دهید تا هم‌سطح بدن‌تان شود.
•    گزینه‌های دیگر استفاده از تخت وارونه یا بالا بردن پای تختخواب است، به طوری که هنگام خواب پاهای شما کمی بالاتر از سر شما باشد. قبل از آزمایش این روش‌ها با پزشک خود مشورت کنید.

 

گردش خون را به قسمت پایین بدن، با اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ بهبود دهید. به ویژه مراقب باشید که از اتصالات محکم در اطراف کمر، پاها و ناحیه کشاله ران خودداری کنید. لباس‌های تنگ می‌تواند واریس‌های موجود را بدتر کند و ممکن است خطر ابتلا به آنها را افزایش دهد.
•    به جای کفش پاشنه بلند، کفش راحت و پاشنه کوتاه بپوشید. کفش‌های پاشنه کوتاه می‌توانند به کاهش فشار در ماهیچه‌های ساق شما کمک کنند تا خون به راحتی در رگ‌های شما حرکت کند. اطمینان حاصل کنید که کفش‌های شما کاملاً اندازه است تا از ایجاد فشار در پا جلوگیری شود.

اگر مبتلا به واریس هستید، سعی کنید مرتباً از جوراب‌های فشاری واریس استفاده کنید. این موارد را می‌توان در فروشگاه‌های لوازم پزشکی یا داروخانه‌ها خریداری کرد و شامل انواع مختلف فشرده‌سازی می‌شوند. قبل از خرید یا پوشیدن جوراب‌های فشرده‌سازی، با پزشک خود مشورت کنید.
•    جوراب‌های فشرده‌سازی باید فشرده‌سازی کاملی را فراهم کنند، اما لزوماً نباید تنگ باشند.
•    اگر برای یک سفر طولانی پرواز می‌کنید، در مورد این جوراب‌ها با مشاور پزشکی خود صحبت کنید. اینها می‌توانند به کاهش فشار در پاها کمک کنند و ممکن است برای جلوگیری از بدتر شدن رگ‌های واریسی موجود مفید باشد.

 

واریس معمولاً باعث ایجاد مشکلات جدی در سلامتی نمی‌شود. با این حال، آنها می‌توانند باعث ناراحتی، درد و خجالت شوند. حتی اگر خطری برای سلامتی شما وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک بخواهد به شما در مدیریت واریس کمک کند. علائم رایج واریس شامل موارد زیر است:
•    درد در پاها
•    لرزیدن یا گرفتگی
•    احساس سنگینی یا تورم در پاها
•    خارش پوست، پوست تحریک شده یا تیره
•    عدم کنترل پاها یا پاهای بی‌قرار

در حالی که اکثر رگ‌های واریس تهدیدی جدی برای سلامتی نیستند، بعضی اوقات ممکن است منجر به مواردی شود که باید برای آنها به دنبال کمک پزشکی باشید. اگر واریس دارید و هر یک از علائم زیر را تجربه کرده‌اید، به پزشک خود مراجعه کنید:
•    تورم ناگهانی پا
•    قرمزی یا گرمی در اطراف سیاهرگ
•    تغییر در ضخامت یا رنگ پوست
•    خونریزی از سیاهرگ واریس یا اطراف آن
•    توده حساس در پا
•    زخم یا جراحت باز

اگر این تغییرات در خانه، به واریس شما کمک نمی‌کند، ممکن است بخواهید سایر روش‌های درمانی را در نظر بگیرید. در مورد گزینه‌های زیر با پزشک مشورت کنید:
•    اسکلروتراپی؛ این رایج‌ترین روش درمانی واریس است. اسکلروتراپی شامل تزریق مواد شیمیایی به واریس است که باعث تورم آن شده و سپس بسته می‌شود. پس از گذشت چند هفته، سیاهرگ به بافت زخم تبدیل می‌شود و سپس محو می‌شود. این روش معمولاً در مطب پزشک انجام می‌شود.
•    جراحی لیزر؛ این روش کمتر رایج است، زیرا همه انواع و رنگ‌های مختلف پوست را نمی‌توان با خیال راحت، با این روش درمان کرد. همچنین معمولاً برای رگ‌های بزرگتر از ۳ میلی‌متر مؤثر نیست.
•    عمل جراحی؛ جراحی‌ها معمولاً برای معالجه واریس بسیار بزرگ یا بسیار شدید استفاده می‌شود. با پزشک خود مشورت کنید تا در نظر بگیرید که آیا درمان‌های جراحی برای شما مناسب است یا خیر.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد