چگونه فیبروز کبد را درمان کنیم؟
درک بیماری
مجله‌ی آموزش ایلیاد - کبد، عضوی باورنکردنی در بدن است که تقریباً از هیچ دوباره رشد کند. اما اگر خیلی زود آسیب ببیند، می‌تواند منجر به بیماری به نام فیبروز شود. خبر خوب این است که می‌توانید خسارت را قبل از بدتر شدن آن متوقف کنید.
درک بیماری
فیبروز یک بافت اسکار است که روی کبد تشکیل می‌شود
کبد، واقعاً یک عضوی شگفت انگیز در بدن است. کبد قادر است خود را از انواع آسیب‌ها بهبود بخشد و ترمیم کند. حتی می‌تواند بازسازی شود. تقریباً ۳۰٪ از کبد فرد می‌تواند به اندازه اصلی خود رشد کند. اما گاهی اوقات وقتی خودش بهبود می‌یابد، می‌تواند بافت اسکار(جای زخم) ایجاد کند که می‌تواند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارد. بافت زخمی که روی کبد تشکیل می‌شود، فیبروز نامیده می‌شود.
سوء مصرف الکل، هپاتیت ویروسی و کبد چرب غیرالکلی می‌تواند باعث فیبروز شود
هنگامی که کبد به طور مکرر یا مداوم آسیب ببیند، بافت زخم به فیبروز تبدیل می‌شود. اگرچه کبد قادر است خود را ترمیم کند و سلول‌های سالم جدیدی در صورت آسیب دیدن ایجاد کند، اما اگر بارها و بارها آسیب ببیند، ترمیم می‌تواند منجر به ایجاد بافت زخم شود. چند دلیل احتمالی فیبروز وجود دارد، اما بافت زخم در نتیجه بیماری کبد تشکیل نمی‌شود.
فیبروز می‌تواند منجر به ایجاد زخم شدید به نام سیروز شود.
اگر فیبروز گسترده و شدید باشد، بافت زخم می‌تواند نوارهایی از بافت زخم را در سراسر کبد ایجاد کند که سیروز نامیده می‌شود. سیروز می‌تواند ساختار داخلی کبد را از بین ببرد و بر توانایی آن در عملکرد و ترمیم خود از آسیب بیشتر، تأثیر بگذارد. سیروز می‌تواند منجر به مشکلات پزشکی جدی شود و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی باشد.
علل بیماری
سوء مصرف الکل می‌تواند منجر به فیبروز شود
کبد خون را فیلتر می‌کند تا آلودگی‌ها و سموم را از بین ببرد. هر وقت الکل می‌نوشید، کبد آن را فیلتر می‌کند. اگر به طور مزمن از الکل، به معنای نوشیدن زیاد در طی چند سال سوء استفاده کنید، می‌تواند به کبد شما آسیب برساند و باعث تشکیل بافت اسکار شود. نوشیدن زیاد یعنی بیش از ۴ تا ۵ نوشیدنی در یک دوره ۲ ساعته مصرف کنید. در صورت عدم درمان، بافت اسکار می‌تواند در سراسر کبد شما گسترش یابد و به سیروز تبدیل شود.
هپاتیت ویروسی مزمن همچنین می‌تواند باعث فیبروز شود
هپاتیت B، C و D بیماری‌های التهابی کبدی هستند که در اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شوند. اگر به فرم مزمن هپاتیت مبتلا باشید، جایی که کبد شما اغلب ملتهب است، می‌تواند صدمه‌ای ایجاد کند که منجر به فیبروز شود.
بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFL) گاهی اوقات می‌تواند باعث فیبروز شود
NAFL معمولاً در افراد چاق، افرادی که دیابت دارند (یا دیابت قندی) دارند یا افرادی که مقادیر زیادی چربی و کلسترول در خون دارند، رخ می‌دهد. اگر چربی زیادی روی کبد شما وجود داشته باشد، می‌تواند باعث التهاب شود و به فیبروز تبدیل شود.
تجمع فلزات سنگین می‌تواند به کبد آسیب برساند
هموکروماتوز بیماری است که باعث تجمع اضافه بار آهن در کبد می‌شود. بیماری ویلسون باعث تجمع مس در کبد می‌شود. اگر سطح بالایی از فلزات سنگین در کبد وجود دارد، می‌تواند به آن آسیب برساند و باعث ایجاد زخم منجر به فیبروز شود.
گاهی اوقات، علت آن مشخص نیست
ممکن است ناامیدکننده باشد، اما گاهی اوقات نمی‌توانید تعیین کنید که چه چیزی به کبد آسیب می‌زند و باعث فیبروز می‌شود. شما می‌توانید یک اختلال ژنتیکی ارثی داشته باشید که از آن اطلاع نداشته باشید یا از داروهایی استفاده کنید که به کبد آسیب می‌رساند. واقعیت این است که، شما ممکن است هرگز دقیقاً ندانید که چه چیزی باعث سیروز شما شده است.
شناخت علائم بیماری
شناخت علائم بیماری
فیبروز خود علامتی ایجاد نمی‌کند. شما می‌توانید در نتیجه یک بیماری زمینه‌ای یا اختلالی که باعث فیبروز شما می‌شود، علائمی داشته باشید. اما بافت اسکار روی کبد شما علائم قابل توجهی ایجاد نمی‌کند. ولی اگر آسیب خیلی شدید شود، فیبروز شما می‌تواند به سیروز تبدیل شود.
• علائم سیروز شامل خستگی، کاهش اشتها و خارش و زردی پوست است. همچنین می‌توانید مایعات در شکم فرد جمع شده و رگ‌های خونی عنکبوتی مانند بر روی پوست ایجاد شود. در موارد جدی، بیمار ممکن است سردرگمی، خواب آلودگی و اختلال گفتار را تجربه کنید.
• علائم سیروز شامل خستگی، کاهش اشتها و خارش و زردی پوست است. همچنین می‌توانید مایعات در شکم فرد جمع شده و رگ‌های خونی عنکبوتی مانند بر روی پوست ایجاد شود. در موارد جدی، بیمار ممکن است سردرگمی، خواب آلودگی و اختلال گفتار را تجربه کنید.
تشخیص بیماری
پزشک آزمایش خون را برای بررسی عملکرد کبد تجویز می‌کند
ساده‌ترین و کم تهاجمی‌ترین آزمایش، آزمایش خون است. پزشک خون را از فرد می‌گیرد و چندین آزمایش برای بررسی علائم عملکرد نادرست کبد انجام می‌دهد. آزمایش خون ممکن است تمام نیاز پزشک برای تأیید تشخیص فیبروز باشد.
برخی از آزمایشات تصویربرداری ممکن است بتوانند فیبروز را شناسایی کنند
خوشبختانه، با علم مدرن امروز، پزشک می‌تواند با استفاده از تصویربرداری غیر تهاجمی مانند سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، کبد را بررسی کند. این آزمایشات معمولاً می‌توانند بودن یا نبودن فیبروز را تأیید کنند، اما ممکن است نتوانند میزان گسترده بودن آسیب را تعیین کنند.
برای تأیید فیبروز ممکن است نیاز به نمونه‌برداری از کبد باشد
اگر پزشک از آزمایش خون و تصویربرداری راضی نبود، ممکن است تصمیم بگیرد که نمونه‌برداری کند. این روش شامل استفاده از سوزن برای گرفتن نمونه کوچکی از بافت از کبد توسط پزشک است. سپس آنها می‌توانند نمونه را آزمایش کنند تا دقیقاً بدانند خسارت به چه میزان گسترده است.
درمان بیماری
درمان بیماری
متوقف کردن علت فیبروز کلید درمان است
هیچ روش درمانی دیگری برای فیبروز وجود ندارد. هنگامی که پزشک متوجه شد که چه عواملی باعث آسیب به کبد شده است، می‌توانید استفاده یا انجام هر کاری را که به کبد آسیب می‌رساند را متوقف کنید.
داروهای ضدویروسی می‌توانند هپاتیت ویروسی مزمن را درمان کنند
اگر به هپاتیت B، C یا D مزمن مبتلا هستید، داروهایی وجود دارند که می‌توانند ویروس را درمان و از بین ببرند. پزشک شما قادر خواهد بود آزمایشاتی را انجام دهد تا دقیقاً بیماری شما را تأیید کند. سپس، می‌توانید از داروهای ضد ویروسی استفاده کنید که عفونت را درمان کرده و التهاب کبد را متوقف می‌کند.
مصرف هرگونه دارو یا الکل باعث فیبروز را متوقف کنید
اگر الکل علت آسیب کبدی است، برای جلوگیری از آسیب بیشتر، هرچه زودتر از نوشیدن خودداری کنید. برخی از داروها نیز می‌توانند باعث فیبروز شوند. اگر چنین است، مصرف آنها را متوقف کنید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند داروهای جایگزین پیدا کنید که به کبد شما آسیب نرساند.
برخی از داروها، می‌توانند تجمع فلزات سنگین را از بین ببرند
اگر به بیماری مانند هموکروماتوز یا بیماری ویلسون مبتلا هستید، ممکن است به داروهایی برای کمک به بدن در خلاص شدن از آنها نیاز داشته باشید. هنگامی که فلزات سنگین از سیستم خارج شوند، دیگر صدمه‌ای به کبد شما وارد نمی‌کنند.
کاهش وزن و کنترل سطح قند خون می‌تواند NAFL را درمان کند
با کنترل علل بیماری، کبد چرب غیرالکلی قابل کنترل و حتی معکوس است. اگر چاق هستید یا چربی و کلسترول زیادی در خون دارید، می‌توانید از طریق رژیم غذایی سالم و ورزش وزن کم کنید تا به کاهش چربی در کبد کمک کند. اگر دیابت دارید، با کنترل سطح قند خون می‌توانید از آسیب دیدن کبد جلوگیری کنید.
پیشگیری از بیماری
اگر بتوانید از آسیب بیشتر جلوگیری کنید، کبد می‌تواند خود را ترمیم کند
کبد شما عضوی فوق العاده مقاوم است. می‌تواند به طرز چشمگیری خود را بهبود بخشد. اگر فیبروز شما به سیروز کامل نرسیده باشد، اگر بتوانید از آسیب بیشتر جلوگیری کنید، بسته به اینکه زخم گسترده باشد، کبد در عرض چند سال بهبود می‌یابد.
مدیریت علائم شما اصلی‌ترین درمان سیروز است
اگر فیبروز شما به سیروز تبدیل شود، اهداف درمان این است که سرعت گسترش بافت اسکار را کاهش داده و علائمی را که تجربه می‌کنید درمان کنید. در موارد پیشرفته سیروز، پیوند کبد ممکن است تنها گزینه درمانی باشد. هرچه زودتر بتوانید درمان سیروز را شروع کنید، بهتر می‌توانید آن را کنترل کنید.
مجله‌ی آموزش ایلیاد