چگونه بیماری برایت یا التهاب کلیه را تشخیص دهیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - بیماری برایت اصطلاح قدیمی‌تری برای بیماری التهاب کلیه است که بیشتر گلومرولونفریت نامیده می‌شود. این شرایطی است که دلایل متعدد زمینه‌ای دارد و همه آنها با آسیب و التهاب در ساختار تصفیه اصلی (میکروسکوپی) کلیه به نام گلوموس مشخص می‌شوند. گلومرولونفریت به طور کلی همراه با مجموعه‌ای از علائم است که شامل هماچوری (خون در ادرار ناخالص یا میکروسکوپی)، پروتئینوریا (پروتئین در ادرار)، ورم (تورم بدن) و اغلب فشار خون بالا (فشار خون بالا) می‌شود. دانستن اینکه گلومرولونفریت یا بیماری برایت چیست، می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که شما و اطرافیانتان در معرض خطر هستید یا خیر.

 

اگرچه در ابتدا این بیماری به نام کاشف آن نامگذاری شده است، اما اصطلاح «بیماری برایت» تا حد زیادی از مقالات پزشکی جدید و بحث در مورد بیماری کلیه حذف شده است. در واقع، اگر شما از این اصطلاح استفاده ‌کنید، ممکن است پزشک شما نداند برای چه چیزی مراجعه می‌کنید.
•    اصطلاح بیماری برایت امروزه اغلب توسط افرادی که درباره شجره نامه خود تحقیق می‌کنند یافت می‌شود.

 

دو نوع گلومرولونفریت (GN) وجود دارد: حاد و مزمن.  GN حاد ممکن است در اثر بیماری دیگری مانند گلودرد استرپتوکوک یا گرانولوماتوز همراه با پلی آنژیت ایجاد شود. GN مزمن می‌تواند در خانواده‌ها ایجاد شود، اما اغلب علت آن مشخص نیست. ممکن است فردی دچار حمله حاد شود و بعداً به GN مزمن مبتلا شود. دلایل دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
•    لوپوس
•    آندوکاردیت باکتریایی
•    عفونت‌های ویروسی مانند HIV، هپاتیت B و هپاتیت C
•    سندرم گود پاستور
•    پلی آرتریت
•    بیماری کلیه دیابتی
•    گلومرولاسکلروز سگمنتال کانونی

 

بیماری‌های مزمن کلیه بر توانایی کلیه در عملکرد طبیعی و سالم تأثیر می‌گذارد. از دست دادن عملکرد کلیه، اثرات دیگری بر روی عملکرد بقیه بدن می‌گذارد، از جمله توانایی بدن در:
•    فیلتر کردن مواد زائد از خون
•    حفظ فشار خون طبیعی بدن
•    تولید ویتامین D
•    تولید اریتروپویتین که به تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند

بسته به علل و شرایط خاص بیماری، GN  دارای علائم متغی زیادی است. با این حال، علائم معمول عبارتند از:
•    ادرار صورتی یا رنگی، که ناشی از گلبول‌های قرمز خون در ادرار است.
•    کف در ادرار ناشی از پروتئین بیش از حد
•    فشار خون بالا
•    احتباس مایعات، به ویژه در صورت، دست‌ها، پاها و شکم
•    افزایش وزن (عمدتا ناشی از احتباس مایعات)
•    خستگی، معمولاً همراه با کم خونی و یا نارسایی کلیه است.

 

علاوه بر وجود علائم جسمی قابل بیان، تعدادی آزمایش وجود دارد که می‌تواند تشخیص GN را تأیید کند. آزمایشات معمول شامل موارد زیر است:
•    تجزیه و تحلیل ادرار برای بررسی سلول‌های قرمز و سفید خون، افزایش سطح پروتئین یا افزایش سطح کراتینین و اوره
•    آزمایش خون برای اندازه گیری میزان مواد زائد مانند کراتینین و نیتروژن اوره خون
•    سونوگرافی
•    بیوپسی کلیه

 

بیماری کلیه به عنوان یک بیماری مزمن و پیشرونده دسته بندی می‌شود. هر مرحله از این بیماری با علائم خاص خود و از دست دادن تدریجی عملکرد کلیه مشخص می‌شود، که توسط میزان فیلتراسیون گلومرولی کلیه (GFR) اندازه‌گیری می‌شود. مراحل بیماری کلیه عبارتند از:
•    مرحله اول؛ با علائم خفیف و GFR طبیعی حداقل ۹۰ درصد از عملکرد طبیعی کلیه مشخص می‌شود.
•    مرحله دو؛ با علائم خفیف و کاهش GFR همراه با کاهش تدریجی عملکرد کلیه به ۶۰ تا ۸۹ درصد از عملکرد طبیعی.
•    مرحله سه؛ با علائم متوسطی همراه است و به طور قابل توجهی GFR را کاهش می‌دهد، عملکرد کلیه بین ۴۰ تا ۵۹ درصد عملکرد طبیعی است.
•    مرحله چهارم؛ با علائم شدید و کاهش شدید GFR همراه است، عملکرد کلیه بین ۱۵ تا ۲۹ درصد عملکرد طبیعی است.
•    مرحله پنجم؛ کلیه‌ها با کمتر از ۱۵ درصد عملکرد طبیعی کار می‌کنند.

شرایط زمینه‌ای را درمان کنید

از آنجا که بسیاری از موارد GN ناشی از شرایط زمینه‌ای است، برنامه درمانی شما ممکن است شامل درمان این بیماری‌ها باشد. این برنامه درمانی بسته به شرایط ایجاد کننده بیماری کلیوی متفاوت خواهد بود. با پزشک خود در مورد شرایط خود صحبت کنید، و درک کنید که چگونه ممکن است بر سلامت کلیه شما تأثیر بگذارد.

داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها می‌توانند به کاهش پاسخ سیستم ایمنی بدن مانند التهاب کمک کنند، که یک مشکل شایع برای افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی و اختلالات آن است. با این حال، استفاده از کورتیکواستروئید خطر عوارض جانبی قابل توجهی را شامل می‌شود، از جمله افزایش اشتها، افزایش وزن، نوسانات خلقی ناگهانی و قابل توجه، تاخیر در بهبود آسیب‌ها، ضعیف شدن استخوان‌ها، دیابت و فشار خون بالا.

بیماری‌های مزمن کلیه اغلب بر توانایی تنظیم فشار خون در بدن تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، بسیاری از برنامه‌های درمانی شامل مصرف داروی فشار خون است. این داروها علاوه بر تنظیم فشار خون بدن، می‌توانند میزان پروتئین آزاد شده از طریق ادرار را نیز کاهش دهند، که ممکن است به شما در مدیریت علائم بیماری کمک کند.
•    داروهای معمول فشار خون که برای درمان بیماری‌های کلیوی مانند GN تجویز می‌شوند شامل بنازپریل (لوتنسین)، کاپتوپریل (کاپوتن) و انالاپریل (وازوتک) است.
•    برخی از پزشکان همچنین ممکن است برای رسیدن به نتایج مشابه، مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین مانند لوزارتان  و والزارتان را تجویز کنند.

 

داروهای ادرار آور مانند قرص‌های آب می‌توانند به کاهش احتباس آب کمک کنند. کاهش احتباس آب به مدیریت تورم در بدن کمک می‌کند و می‌تواند با افزایش خروجی آب، عملکرد کلیه‌های شما را افزایش دهد.

 

داروهای رقیق کننده خون، که به عنوان داروهای ضد انعقاد خون نیز شناخته می‌شوند، توانایی خون را در ایجاد لخته کاهش می‌دهد، که ممکن است از لخته شدن خون در بدن (به ویژه کلیه‌ها) جلوگیری کند. این ممکن است به مدیریت علائم بیماری کلیه و بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک کند.
•    داروهای ضد انعقادی رایج که برای درمان بیماری‌های کلیه تجویز می‌شوند شامل هپارین و وارفارین (کومادین) است.

 

اثر مصرف داروی کلسترول (که به آن استاتین نیز گفته می‌شود) برای بیماری کلیوی مشخص نیست. با این حال، برخی مطالعات نشان می‌دهد که مصرف داروهای کلسترول ممکن است به کاهش خطر مرگ در برخی افراد کمک کند.
•    استاتین‌هایی که به طور معمول برای افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی تجویز می‌شود شامل آتورواستاتین (لیپیتور)، فلوواستاتین (لسکول) و لوواستاتین (آلتوپروف، مواکور) است.

 

هیچ راهی شناخته شده برای جلوگیری از انواع بیماری‌های کلیوی وجود ندارد. اما برخی از مطالعات نشان می‌دهد که رعایت بهداشت، از جمله داشتن رابطه جنسی ایمن و خودداری از مصرف دارویی در داخل وریدی، ممکن است به جلوگیری از عفونت‌های ویروسی (مانند هپاتیت و اچ‌آی‌وی) کمک کند که در نهایت می‌تواند منجر به بیماری مزمن کلیه شود.

 

برخی افراد دریافتند که ایجاد تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به مدیریت برخی از علائم GN کمک کند. توصیه‌های معمول رژیم غذایی برای افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی عبارتند از:
•    انتخاب پروتئین بدون چربی بجای پروتئین‌های چرب
•    کاهش مصرف کلی چربی و کلسترول در رژیم غذایی
•    حفظ رژیم غذایی کم نمک
•    کاهش پتاسیم در رژیم غذایی
•    حفظ وزن بدن سالم و قابل کنترل
•    پرهیز از استعمال سیگار

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد