چطور به کودکی که یبوست دارد، کمک کنیم؟

شناخت یبوست در کودک

مجله‌ی آموزش ایلیاد - یبوست در کودکان غیر معمول نیست. بعضی اوقات در حین آموزش برای جدا کردن کودک از پوشک و یا در کودکان کمی بزرگتر که آنقدر جذب بازی می‌شوند که برای رفتن به توالت خودشان را نگه می دارند و از رفتن به توالت خودداری می‌کنند، رخ می‌دهد. معمولاً ایجاد تغییراتی ساده در سبک زندگی وجود دارد که می‌تواند به شما و فرزندتان کمک می‌کند. اگر بیش از دو هفته طول بکشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا متوجه شوید آیا دارو لازم است یا خیر.

شناخت یبوست در کودک

علائم یبوست را شناسایی کنید

کودکانی که یبوست دارند در صورت احساس درد ممکن است از مدفوع کردن خودداری کنند. آنها ممکن است باسن خود را سفت کرده و بدن خود را کج کنند تا از دفع مدفوع خود جلوگیری کنند. اگر کودک شما یبوست داشته باشد:
•   در دفع مدفوع مشکل دارد
•   مدفوع سفت و خشک را با خون یا بدون آن دفع می‌کند
•   کمتر از سه بار در هفته مدفوع می‌کند
•   هنگام دفع مدفوع درد دارد
•   حالت تهوع دارد
•   درد شکم دارد
•   مقادیر کمی مدفوع مایع یا رس مانند رد می‌کند. این را می‌توانید در لباس زیر کودک نیز پیدا کنید.

تشخیص اینکه کودک شما در معرض خطر یبوست است

کودکان در شرایط خاص ممکن است بیشتر دچار یبوست شوند. این موارد عبارتند از:
•   انجام ندادن فعالیت بدنی منظم
•   رژیم کم‌فیبر
•   کم آبی مکرر
•   مصرف داروهایی که خطر یبوست را افزایش می‌دهند، مانند برخی از داروهای ضد افسردگی
•   داشتن مشکل پزشکی در مقعد یا راست روده
•   داشتن اعضای خانواده‌ای که مستعد یبوست هستند.
•   داشتن مشکلات عصبی، مانند فلج مغزی
•   داشتن مسائل عاطفی یا دلایل جدید استرس
•   داشتن تیروئید کم کار یا مشکل متابولیکی دیگر

اگر کودک شما علائمی دارد که نشان می‌دهد بیماری ممکن است جدی‌تر باشد به پزشک مراجعه کنید

در بیشتر اوقات، یبوست عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند یا مشکل جدی‌تری را نشان نمی‌دهد. علائم عوارض و مشکلات جدی عبارتند از:
•   تب
•   استفراغ
•   مدفوع خونین
•   یک شکم پریشان
•   کاهش وزن
•   مناطقی که پوست اطراف مقعد شکافته شده است
•   افتادگی رکتوم، که در آن روده‌ها از مقعد خارج می‌شوند
•   ادرار مکرر یا دردناک، که می‌تواند نشانه‌ای از عفونت ادراری باشد. این مورد در کودکان مبتلا به یبوست شایع است.
•   اشتهای ضعیف
•   درد شدید یا مداوم شکم.

کاهش یبوست با تغییر شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

مایعات زیادی به کودک خود بدهید

این کار به نرم شدن مدفوع و دفع راحت‌تر آن کمک می‌کند. آب و آب میوه برای این منظور بسیار عالی است. شیر ممکن است در بعضی از کودکان باعث یبوست شود.
از دادن نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای و قهوه به کودک خودداری کنید.
میزان آب مورد نیاز کودکان براساس سن، سطح فعالیت و آب و هوایی که در آن زندگی می‌کنند متفاوت است. با این حال، اگر کودک شما خسته است و ادرار کدر یا تیره‌ای دارد، این نشان دهنده کمبود آب بدن وی است.

رژیم غذایی سرشار از فیبر تهیه کنید

فیبر به کودک شما کمک می‌کند تا مدفوع را نرم و راحت دفع کند. غذاهای حاوی فیبر بالا شامل لوبیا، نان سبوس‌دار، میوه و سبزیجات است. موارد زیر مقدار توصیه شده فیبر برای کودکان است:
•   تقریباً ۲۰ گرم فیبر در روز برای کودکان خردسال
•   حدود ۲۹ گرم در روز برای دختران نوجوان
•   تقریباً ۳۸ گرم در روز برای پسران نوجوان

به کودک خود غذاهایی بدهید که اثرات ملین داشته و سرشار از فیبر باشند

بیشتر آنها میوه‌های غنی هستند که کودک شما احتمالاً به راحتی از آنها لذت خواهد برد. برخی از آنها عبارتند از:
•   آلو خشک
•   هلو
•   گلابی‌ها
•   آلو
•   سیب
•   زردآلو
•   تمشک
•   توت‌فرنگی
•   لوبیا
•   نخود فرنگی
•   اسفناج

از دادن غذاهایی که باعث یبوست می‌شود خودداری کنید

مصرف غذاهایی که ممکن است باعث یبوست شوند را از کودک خود کاهش دهید. اینها عبارتند از:
•   شیر و محصولات لبنی برای برخی از کودکان
•   هویج، کدو، سیب زمینی، موز و سایر مواد غذایی با محتوای نشاسته بالا
•   غذاهای بسیار فرآوری شده که سرشار از چربی، قند و نمک هستند، اما دارای فیبر کمی هستند نیز تمایل کودک به یبوست را افزایش می‌دهد. این غذاها باعث می‌شوند کودک احساس سیری کند و احتمالاً از خوردن غذاهای سالم و سرشار از فیبر زیادی خودداری می‌کند.

به کودک خود این فرصت را بدهید که فعالیت بدنی داشته باشد

برخی از فعالیت‌های بدنی به تحریک حرکات روده کمک می‌کند. این فعالیت‌ها عبارتند از:
•   کودک خود را به یک زمین بازی ببرید تا بدود
•   تشویق به دوچرخه سواری
•   شنا رفتن

برای کودک خود یک روال معمول ایجاد کنید تا بتواند اجابت مزاج داشته باشد

به کودک خود پیشنهاد کنید که بعد از هر وعده غذایی حداقل ۳۰ دقیقه در دستشویی بماند و حداقل ۱۰ دقیقه در توالت بنشیند. می‌توانید این کار را با تکنیک‌های آرام سازی که ممکن است اضطراب کودک شما را به دلیل داشتن حرکات روده‌ای دردناک کاهش دهد، انجام دهید. برخی از این تکنیک‌ها عبارتند از:
•   از تنفس عمیق برای کمک به کودک در تمرکز در شل کردن عضلات استفاده کنید.
•   از کودک خود بخواهید تصاویر آرامش‌بخش یا حرکت روده‌ای را که دردناک نیست، تصور کند.
•   قبل از اینکه کودک شما سعی در دفع مدفوع داشته باشد، شکم او را به آرامی ماساژ دهید.
•   پشتیبان باشید و به فرزندتان برای تلاش خود پاداش دهید. شما می‌توانید پاداش کمی مانند برچسب‌ها یا انجام بازی مورد علاقه او بدهید.
•   یک چهارپایه تهیه کنید تا زانوهای فرزندتان بالاتر از باسن او باشد. این ممکن است حرکت روده را آسان کند.

مشاوره با پزشک

از پزشک خود در مورد دادن داروهای بدون نسخه به کودک بپرسید

مکمل‌های فیبر یا نرم کننده‌های مدفوع ممکن است درد روده را کمتر کنند. اگرچه اینها بدون نسخه نیز در دسترس هستند، بهتر است قبل از دادن آنها به کودک با پزشک مشورت کنید.
•   پزشک دوز مصرفی را متناسب با سن و وزن کودک شما توصیه می‌کند.
•   مکمل‌های رایج فیبر متاموسیل و سیتروسل هستند. این موارد زمانی بهترین نتیجه را دارند که کودک شما حداقل یک لیتر آب در روز بنوشد.
•   شیافت‌های گلیسیرین نیز ممکن است در صورت استفاده گاه به گاه کمک کنند.

قبل از مشورت با پزشک، به کودک خود ملین ندهید

اگر مدفوع روده‌ها را مسدود می‌کند، ممکن است لازم باشد که به کودک چیزی داده شود که مدفوع را مجبور به عبور کردن کند، اما این باید تحت نظارت پزشک باشد. چند نوع ملین مختلف وجود دارد، از جمله:
•   داروی خانگی روغن معدنی
•   ملین‌های فله‌ای که باعث می‌شود بدن مایعات را حفظ کرده و مدفوع مرطوب تری ایجاد کند.
•   مسهل‌های اسموتیک که با قرار دادن مایعات بیشتر در روده‌ها به بدن کمک می‌کند تا مدفوع دفع شود.
•   ملین‌های محرک (سنا، بیساکودیل، سدیم پیکوسولفات). این موارد زمانی استفاده می‌شوند که مدفوع به اندازه کافی نرم باشد تا بتواند دفع کند، اما بدن کودک شما آنها را رد نمی‌کند. این داروها باعث انقباض عضلات دستگاه گوارش شده و مواد زائد را به سمت انتها هل می‌دهند. آنها به طور کلی آخرین چاره برای درمان یبوست در کودکان هستند و در اکثر موارد فقط کوتاه مدت استفاده می‌شوند.

مدفوع سفت شده را درمان کنید

اگر مدفوع سفت و خشک در راست روده جمع شده باشد، ممکن است انجام تنقیه یا استفاده از شیافت برای پاکسازی آن لازم باشد. این موارد فقط باید توسط پزشک یا به دنبال دستورالعمل پزشک انجام شود.
• شیاف دارویی است که به صورت کپسول در مقعد قرار می‌گیرد و در آن حل می‌شود و جذب می‌شود. بیساکودیل و گلیسیرین اغلب به عنوان شیاف تجویز می‌شوند.
• تنقیه، دارویی به شکل مایع است که از طریق مقعد به روده بزرگ وارد می‌شود. این روش معمولاً موثرترین روش برای پاک کردن سریع مدفوع است.

مجله‌ی آموزش ایلیاد