چگونه علائم ژیاردیاز را تشخیص دهیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - متخصصان می‌گویند که ژیاردیاز در اثر انگل میکروسکوپی موجود در آب آلوده ایجاد می‌شود، ولی می‌تواند از طریق غذا یا تماس یک فرد با فرد دیگر نیز منتقل شود. پس از ورود انگل به بدن، ممکن است علائمی مانند گرفتگی شکم، اسهال آبکی، نفخ و حالت تهوع داشته باشید. متأسفانه، انگل ژیاردیا لامبلیا که باعث ژیاردیاز می‌شود، می‌تواند در هر قسمت از آب وجود داشته باشد، از جمله نهرها، دریاچه‌ها، استخرها، آبگرم و حتی منبع آب. تحقیقات نشان می‌دهد که دارو ممکن است به کوتاه شدن دوره نقاهت شما کمک کند، که به طور معمول ۲ تا ۶ هفته طول می‌کشد، بنابراین اگر مشکوک به ژیاردیاز هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

 

راه تشخیص اینکه آیا مبتلا به ژیاردیاز هستید، ترکیب کردن دانش خود از رفتار گذشته با علائم فعلی و آزمایش توسط پزشک است. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده در معرض یکی از روش‌های زیر برای انتقال عفونت قرار داشته باشید، خطر ابتلا به ژیاردیاز افزایش می‌یابد:
•    شما به خارج از کشور سفر کرده‌اید یا به ویژه در مناطقی نزدیک با مسافران بین‌المللی قرار گرفته‌اید.
•    شما آب آلوده‌ای مصرف کرده‌اید، مانند آب آشامیدنی یا یخ تهیه شده از منابع آلوده مانند آب باران، رودخانه‌ها، نهرها، چاه‌های کم عمق و غیره که توسط حیوانات یا افراد آلوده، آلوده شده است. متناوباً، شما آب تصفیه نشده (غیر جوشانده) یا فیلتر نشده نوشیده‌اید.
•    شما غذای آلوده‌ای خورده‌اید. این می‌تواند ناشی از شخصی باشد که پس از تعویض پوشک یا رفتن به توالت دست خود را نشسته است.
•    شما با افراد آلوده مانند مراقبان یا اعضای خانواده افراد آلوده در ارتباط بوده‌اید.
•    از طریق تماس جنسی در معرض مدفوع قرار گرفته‌اید.
•    دستان خود را پس از لمس حیوانات یا افراد آلوده شستشو نداده‌اید.
•    شما با کودکانی که از پوشک استفاده می‌کنند و یا با کودکانی که وقت خود را در یک مهد کودک می‌گذرانند، تماس دارید.
•    شما پیاده‌روی کرده‌اید و در معرض منابع تصفیه نشده آب قرار گرفته‌اید.

 

علائم عفونت ژیاردیاز می‌تواند غیر اختصاصی باشد. به عبارت دیگر، آنها همچنین می‌توانند علائمی مشترک با سایر اختلالات روده یا عفونت‌ها را داشته باشند. علائم عفونت معمولاً بین یک تا دو هفته پس از مواجهه ظاهر می‌شود. به این دوره، دوره‌ی نهفتگی یا مدت زمان لازم برای ایجاد علائمی که انگل ایجاد می‌کند، گفته می‌شود. بارزترین علائم عفونت تعدادی از علائم گوارشی است، از جمله:
•    اسهال حاد یا مزمن همراه با مدفوع بدبو. با عفونت ژیاردیاز، مدفوع می‌تواند ظاهری چرب داشته باشد و خون به ندرت دیده می‌شود. ممکن است دریابید که اسهال بین مدفوع آبکی و مدفوع چرب و بد بو است که در توالت شناور است.
•    گرفتگی شکم یا درد
•    نفخ شکم
•    نفخ یا دفع گاز بیش از حد معمول (شکم ممکن است ناشی از گاز روده‌ها متورم شود). اغلب درد و نفخ شکم همه با هم اتفاق می‌افتد.
•    تهوع و استفراغ
•    از دست دادن اشتها
•    آروغ زدن با بوی بسیار بد

 

در نتیجه اسهال و سایر علائم شکمی، می‌تواند علائم اضافی زیر ایجاد شود:
•    کاهش وزن
•    کمبود آب بدن
•    خستگی
•    تب درجه پایین یا تب کمتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد
•    افراد بالای ۶۰ سال اغلب علائمی از خود بروز می‌دهند که شامل کم خونی، کاهش وزن و کاهش اشتها است
•    افراد بسیار مسن و بسیار جوان هر دو می‌توانند در معرض خطر خاصی برای عوارض ناشی از این علائم ثانویه باشند.

 

شما ممکن است علائمی را تجربه کرده و سپس بهبود پیدا کنید یا دوره‌ای از بیماری را تجربه کنید که در آن علائم دارید، بهتر شوید و سپس طی چندین هفته یا ماه دوباره احساس بدی داشته باشید.
•    برخی از افرادی که به ژیاردیاز آلوده شده‌اند هرگز علائمی پیدا نمی‌کنند، اما هنوز انگلی را حمل می‌کنند و می‌توانند آن را از طریق مدفوع به دیگران منتقل کنند.
•    افرادی که علامت یا علائمی ندارند، معمولاً خودبخود عفونت را برطرف می‌کنند.

 

به منظور جلوگیری از شیوع ژیاردیاز، هرچه زودتر از پزشک خود تشخیص بگیرید. اگرچه عفونت می‌تواند خود محدود کننده باشد و به طور معمول برطرف شود، اما شما می‌توانید با تشخیص و درمان به موقع پتانسیل خود را برای تجربه یک عفونت مزمن کاهش دهید.
•    تشخیص معمولاً از طریق نمونه مدفوع انجام می‌شود، بنابراین آمادگی تهیه نمونه مدفوع داشته باشید. پس از تشخیص واضح ژیاردیاز، می‌توانید گزینه‌های درمانی را با پزشک خود در میان بگذارید.

 

چندین داروی تجویز شده وجود دارد که می‌تواند برای درمان ژیاردیاز استفاده شود، از جمله مترونیدازول، تینیدازول و نیتازوکسانید. عوامل مختلفی ممکن است در موثر بودن رژیم دارو تأثیر بگذارد، از جمله سابقه پزشکی، وضعیت تغذیه و وضعیت سیستم ایمنی بدن.
نوزادان و زنان باردار ممکن است دچار کم آبی بدن به دلیل اسهال ناشی از ژیاردیاز شوند. برای جلوگیری از کم آبی، این جمعیت‌های در معرض خطر، باید در حین بیماری مایعات زیادی بنوشند. کودکان باید از مایع جایگزین الکترولیت مناسب سن مانند پدیالیت استفاده کنند.
•    اگر با کودکان کار می‌کنید یا باید برای خانواده غذا تهیه کنید، تا زمانی که به مدت دو روز بدون علامت نباشید، به محل کار خود برگردید.

ژیاردیاز یک انگل میکروسکوپی است که در مواد غذایی، خاک یا آبی که به مدفوع انسان یا حیوان آلوده، آلوده شده است یافت می‌شود. آنها توسط پوسته بیرونی (که کیست نامیده می‌شوند) محافظت می‌شوند که به آنها اجازه می‌دهد برای مدت طولانی در خارج از بدن میزبان زنده بمانند و باعث تحمل ضدعفونی کننده کلر می‌شود. افراد هنگام بلع کیست ژیاردیاز، آلوده می‌شوند. این کیست‌ها عفونی بوده و بلعیده می‌شوند، حتی ۱۰ مورد نیز می‌توانند باعث بیماری کسی شوند. یک میزبان آلوده ممکن است روزانه تا حدود چند ماه بین یک تا ۱۰ میلیارد کیست در مدفوع خود بریزد، به خصوص در صورتی که درمان نشود.

 

انگل ممکن است از طریق تماس با یک شی آلوده، غذا یا آب منتقل شود. همچنین می‌تواند از طریق حیوانات به فرد دیگر و از طریق تماس دهانی-مقعدی در حین رابطه جنسی منتقل شود.
•    عفونت ژیاردیا اغلب از طریق آب منتقل می‌شود. به عبارت دیگر، انگل حرکت کرده و در آب منتقل می‌شود. این منابع آب می‌توانند استخر، جکوزی آبگرم، چاه، نهرها و دریاچه‌ها یا منابع آب شهری باشند. آب آلوده به انگل حتی اگر برای شستن غذا، یخ یا پخت و پز استفاده شود نیز مشکوک است.
•    افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به ژیاردیاز هستند شامل مسافران به کشورهایی هستند که در آنها این انگل شایع است (یعنی کشورهای در حال توسعه)، افرادی که در مراکز نگهداری از کودکان قرار دارند، افرادی که از نزدیک با فردی که به این بیماری مبتلا است تماس دارند و افرادی که با حیوانات مبتلا به این بیماری تماس دارند.

 

در کشورهای صنعتی مانند ایالات متحده، ژیاردیاز تقریباً هرگز کشنده نیست. با این حال، می‌تواند علائم طولانی مدت و برخی از عوارض جدی ایجاد کند. از جمله عوارض این بیماری می‌توان به کم آبی، عدم رشد و عدم تحمل لاکتوز اشاره کرد.
•    کمبود آب بدن می‌تواند نتیجه اسهال شدید باشد. هنگامی که بدن آب کافی برای انجام عملکردهای طبیعی ندارد، می‌تواند مشکلات قابل توجهی را تجربه کند. عوارض کم آبی می‌تواند شامل ادمای مغزی یا تورم مغز، از دست دادن هوشیاری و نارسایی کلیه باشد. اگر بلافاصله درمان نشود، کم آبی شدید می‌تواند کشنده باشد.
•    عدم رشد، یک بیماری است که در کودکان و افراد مسن یا افراد دارای نقص ایمنی ایجاد می‌شود. سوء تغذیه، در نتیجه جذب ضعیف مواد مغذی و مواد معدنی به دلیل عفونت ژیاردیا، می‌تواند به رشد جسمی و روانی کودک آسیب برساند. در بزرگسالان، این حالت به عنوان یک اختلال مانند اختلال در عملکرد جسمی یا شناختی خود را نشان می‌دهد.
•    بعد از ژیاردیاز، برخی از افراد از عدم تحمل لاکتوز، عدم توانایی هضم مناسب قند شیر رنج می‌برند. قند شیر حاوی آنزیم‌هایی است که به طور معمول در دستگاه روده یافت می‌شوند. بعد از این عفونت ممکن است این آنزیم‌ها وجود نداشته باشند و پس از پاک شدن عفونت، عدم تحمل قند شیر را ایجاد کنند.
•    مشکلات دیگر ممکن است شامل سوء جذب، از جمله کمبود ویتامین، کاهش شدید وزن و از بین رفتن قدرت باشد.

 

برای جلوگیری از بیمار شدن با ژیاردیاز و همچنین جلوگیری از شیوع عفونت اقدامات زیر را انجام دهید.
•    جلوگیری از عفونت:
از آب تصفیه نشده و همچنین از یخ ساخته شده از آب آشامیدنی تصفیه نشده استفاده نکنید، خصوصاً در شهرها و کشورهایی که ممکن است منبع آب آلوده باشد.
تمام سبزیجات و میوه‌های خام باید با آب غیرآلوده شسته و قبل از خوردن، پوست آن‌ها را بگیرید.
هنگام مسافرت در مناطقی که ممکن است شرایط آب ناامن داشته باشند، از خوردن غذاهای نپخته خودداری کنید.
اگر آب شما از چاه است، آن را آزمایش کنید. اگر چاه در منطقه‌ای قرار دارد که در آن حیوانات چرا می‌کنند، آزمایش آب چاه باید به طور مکرر انجام شود.
•    از انتشار عفونت خودداری کنید:
از قرار گرفتن در معرض مواد مدفوع خودداری کنید.
در حین رابطه دهانی یا مقعدی از کاندوم یا محافظ استفاده کنید.
دستان خود را پس از استفاده از توالت، تعویض پوشک یا تماس با مواد مدفوع کاملاً با آب و صابون بشویید.
در صورت داشتن اسهال در آبهای تفریحی مانند وان‌های آب گرم، استخرها، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، جویبارها یا اقیانوس‌ها شنا نکنید. بهتر است حداقل تا دو هفته پس از پایان اسهال وارد آب نشوید.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد