چگونه علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک را تشخیص دهیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - تحقیقات نشان می‌دهد که سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یک بیماری عدم تعادل هورمونی است که حدود ۱۰٪ از زنان در سنین باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زنان مبتلا به PCOS معمولاً قاعدگی نامنظم، آکنه، افزایش وزن، مشکلات باروری و سایر علائم را تجربه می‌کنند. همچنین در این بیماری، کیست‌های خوش خیم به طور معمول در تخمدان‌ها وجود دارد که با سونوگرافی قابل تشخیص است. PCOS ممکن است در دختران ۱۱ ساله ایجاد شود، اما ممکن است بعداً، در نوجوانی، بیست سالگی یا حتی سنین بالاتر ایجاد شود. کارشناسان خاطرنشان می‌کنند از آنجا که این شرایط ممکن است به طور جدی بر روی هورمون‌ها، چرخه قاعدگی، شکل ظاهری شخصی و قدرت باروری شما تأثیر بگذارد، تشخیص زودرس بسیار حیاتی است. شناخت زود هنگام PCOS و دریافت درمان پزشکی ممکن است به حداقل رساندن عوارض طولانی مدت آن کمک کند.

اگر به PCOS مبتلا هستید، قاعدگی نامنظم، کم و یا حتی بدون قاعدگی خواهید داشت. به دنبال بی‌نظمی‌های قاعدگی قابل توجه باشید، از جمله فواصل طولانی بین دوره‌های قاعدگی، عدم وجود طولانی مدت دوره قاعدگی، دوره‌های قاعدگی بسیار سنگین یا بسیار سبک و خونریزی بین دوره‌های قاعدگی. موارد زیر را بررسی کنید:
•    مدت زمان بین پریودها بیشتر از ۳۵ روز است.
•    کمتر از ۸ دوره در سال
•    به مدت ۴ ماه یا بیشتر هیچ دوره‌ای ندارید
•    پریودهایی با طول زمانی بسیار سبک یا خیلی سنگینی دارید.
•    مطالعات نشان می‌دهد که حدود ۵۰٪ از زنان مبتلا به PCOS فواصل طولانی بین دوره قاعدگی خود دارند (این مورد به عنوان اولیگومنوره شناخته می‌شود). حدود ۲۰٪ از زنان مبتلا به PCOS هیچ دوره قاعدگی ندارند (این موردامر به عنوان آمنوره شناخته می‌شود). تخمک‌گذاری نادر یا نامنظم، اولیگووولاسیون نامیده می‌شود. آنوولیشن عدم وجود کامل تخمک‌گذاری است. اگر شک به تخمک‌گذاری دارید، چه ریشه مشکل PCOS باشد یا چیز دیگری، باید به پزشک مراجعه کنید.

 

زنان سالم مقدار کمی آندروژن (هورمون‌های مردانه) در بدن خود دارند. تخمدان‌های پلی‌کیستیک به دلیل افزایش میزان هورمون لوتئین ساز (سطح طبیعی این هورمون چرخه قاعدگی و تولید تخمک را تنظیم می‌کند) تمایل به تولید مقادیر بیشتری آندروژن و انسولین دارند. این مشکل ممکن است علائم ناراحتی ایجاد کند، از جمله افزایش موهای صورت و بدن. به این عمل هیرسوتیسم گفته می‌شود.
•    موهای اضافی ممکن است روی صورت، شکم، انگشتان پا، شست، سینه یا پشت رشد کنند.

 

افزایش آندروژن در بدن همچنین ممکن است باعث ریزش مو، کم پشت شدن مو یا طاسی مردانه شود. ممکن است به تدریج موهای خود را از دست دهید. به عنوان مثال ریزش مقدار بیشتری از موهای طبیعی را در حمام بررسی کنید.

 

هایپر آندروژنیسم (افزایش آندروژن) همچنین ممکن است باعث چربی پوست با افزایش آکنه شود. همچنین ممکن است شوره سر را تجربه کنید، این یک بیماری پوست سر است که در آن پوست سر پوسته پوسته می‌شود.

تخمدان پلی‌کیستیک تخمدانی است که بیش از ۱۲ کیست دارد و قطر هر کدام ۲ تا ۹ میلی‌متر است. کیست‌ها در اطراف محیط تخمدان قرار دارند و منجر به افزایش حجم تخمدان می‌شوند. در برخی موارد، ممکن است برای برداشتن این کیست‌ها به جراحی نیاز داشته باشید. برای تعیین اینکه آیا شما تخمدان پلی‌کیستیک دارید، پزشک باید سونوگرافی انجام دهد.
•    باید یک متخصص غدد درون ریز باروری نتایج سونوگرافی شما را بررسی کند. یک متخصص غدد درون ریز در تولید مثل در مسائل باروری مانند PCOS، آندومتریوز، لقاح آزمایشگاهی و ناهنجاری‌های رحم تخصص دارد. اگر سونوگرافی توسط یک غیر متخصص بررسی شود، تخمدان پلی‌کیستیک اغلب طبیعی نامیده می‌شود، به این معنی که هیچ توموری دیده نمی‌شود. این به این دلیل است که این پزشک برای دیدن ناهنجاری‌های خاص آموزش دیده نیست. گاهی اوقات، پزشکان ممکن است مشکل را اشتباه تشخیص دهند، یا پیشنهاد کنند که بیمار برای کاهش وزن ناشی از PCOS بیشتر ورزش کند.

هایپرانسولینمی سطح بیش از حد انسولین است. این بیماری گاهی اوقات با دیابت یا افت قند خون اشتباه گرفته می‌شود، اما وضعیت چیز دیگری است. برای زنان مبتلا به PCOS، به این دلیل است که بدن تمایل به مقاومت در برابر اثرات انسولین دارد. در صورت مشاهده برخی از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
•    افزایش وزن
•    تمایل به خوردن قند
•    احساس گرسنگی مکرر یا شدید
•    مشکل در تمرکز
•    اضطراب یا وحشت
•    خستگی
•    به عنوان یک علامت PCOS، هایپرانسولینمی به افزایش تولید آندروژن مرتبط است. این می‌تواند باعث چربی پوست، آکنه، موهای زائد صورت و بدن شود. علاوه بر این، ممکن است در اطراف شکم خود اضافه وزن پیدا کنید.
•    اگر پزشک به داشتن هایپرانسولینمی مشکوک باشد، وی احتمالاً آزمایش تحمل گلوکز (GTT) را تجویز می‌کند.
•    درمان هایپرانسولینمی شامل رژیم و برنامه ورزشی است و همچنین ممکن است دارویی به نام متفورمین داشته باشد که می‌تواند سطح انسولین شما را کاهش دهد. خواه پزشک متفورمین را تجویز کند یا خیر، درخواست ارجاع به یک متخصص تغذیه را بدهید. یک برنامه غذایی خوب یک قسمت اساسی از درمان است.

•    سطح انسولین ناشتا، گلوکز، هموگلوبین A1c و پپتید c را بررسی کنید. اگرچه هیچ آزمایش قطعی برای تشخیص مقاومت به انسولین وجود ندارد، اما اغلب در بیماران PCOS مقاومت به انسولین بالاتر از حد طبیعی است.

 

اگر برای باردار شدن تلاش می‌کنید و دوره‌های قاعدگی نامنظمی دارید، ممکن است سندرم تخمدان پلی‌کیستیک داشته باشید. در حقیقت، PCOS شایع‌ترین علت ناباروری است. تخمک گذاری نامنظم یا نداشتن تخمک‌گذاری، بارداری را دشوار یا غیرممکن می‌کند.
•    سطح بالاتر هورمون‌ها گاهی اوقات خطر سقط در زنان مبتلا به PCOS را که موفق به بارداری می‌شوند افزایش می‌دهد. اگر نمی‌توانید باردار شوید به پزشک مراجعه کنید.

 

چاقی همیشه یک نگرانی برای سلامتی است، اما ممکن است نشانه PCOS نیز باشد. به دلیل افزایش سطح انسولین، در زنان مبتلا به PCOS غالباً دور کمرشان چربی جمع میشود و به طور معمول کاهش وزن در آنها دشوار است.
•    حدود ۳۸٪ از زنان مبتلا به PCOS چاق هستند. یک بزرگسال چاق به طور معمول دارای شاخص توده بدنی(BMI) ۳۰ یا بالاتر است.

 

اگر به PCOS مبتلا هستید، ممکن است روی پوست گردن، زیر بغل، ران‌ها و پستان‌های شما لکه‌های مخملی، قهوه‌ای روشن یا سیاه ایجاد شود (به این موارد آکانتوز نیگریکانس گفته می‌شود). همچنین ممکن است برچسب‌های پوستی ایجاد کنید. اینها نوارهای پوستی کوچکی هستند که اغلب در زیر بغل یا گردن ایجاد می‌شوند.

 

برخی از زنان مبتلا به PCOS دچار درد یا ناراحتی در لگن، شکم یا کمر می‌شوند. درد ممکن است کسل کننده یا شدید باشد و شدت آن از خفیف تا شدید متغیر باشد. درد یا ناراحتی ممکن است شبیه دردی باشد که در ابتدای دوره قاعدگی احساس می‌کنید.

 

برخی از زنان مبتلا به PCOS دچار آپنه خواب هستند، وضعیتی که در آن هنگام خواب، خروپف می‌کنید و به طور دوره‌ای تنفس را قطع می‌کنید. این می‌تواند ناشی از افزایش سطح استروژن و تستوسترون یا چاقی باشد که هر دو با PCOS در ارتباط هستند.

به نظر می‌رسد زنان مبتلا به PCOS کاملاً مستعد اضطراب و افسردگی هستند. این علائم ممکن است دلایل جسمی مانند عدم تعادل هورمونی داشته باشد. آنها ممکن است واکنش به علائم دیگر، به ویژه ناباروری باشد.

 

PCOS می‌تواند یک بیماری ارثی باشد. اگر مادر یا خواهر شما مبتلا به PCOS هستند، ممکن است به آن مبتلا شوید. برای تعیین اینکه آیا شما مستعد ابتلا به PCOS هستید، سابقه پزشکی خانواده خود را در نظر بگیرید.
•    برای زنان مبتلا به PCOS معمولاً داشتن اعضای خانواده‌ای که دیابت دارند، معمول است.
•    معمولاً در زنان مبتلا به PCOS نوزادانی متول می‌شود که به طور غیرمعمول کوچک یا بزرگ هستند.

اگر به داشتن PCOS مشکوک هستید، برای معاینه به پزشک یا متخصص زنان مراجعه کنید. پزشک وضعیت شما را ارزیابی می‌کند، در مورد علائم و سابقه پزشکی از شما سوال می‌کند.
•    سابقه پزشکی: پزشک درمورد سابقه خانوادگی و عادات سبک زندگی شما مانند ورزش، سیگار کشیدن، رژیم و استرس با شما صحبت خواهد کرد. وی همچنین از شما در مورد تلاش‌های شما برای باردار شدن سوال خواهد کرد.
•    معاینه جسمی و لگنی: پزشک شما را وزن می‌کند، شاخص توده بدن شما را بررسی می‌کند. او فشار خون شما را گرفته، غدد شما را معاینه می‌کند و معاینه لگن را به شما می‌دهد.
•    آزمایش خون: برخی آزمایش‌های خون خواهید داشت. اینها میزان گلوکز، انسولین، کلسترول و آندروژن را به همراه برخی از سطوح دیگر بررسی می‌کنند.
•    سونوگرافی از طریق واژن: ممکن است سونوگرافی انجام دهید که مشخص می‌کند روی تخمدان کیست دارید یا خیر.

 

اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، ممکن است از علائم بیشتر PCOS رنج ببرید. یک سبک زندگی سالم ممکن است به شما کمک کند تا از برخی از شدیدترین عواقب PCOS جلوگیری کنید.
•    غذاهای مقوی بخورید، از غذاهای بی‌ارزش پرهیز کنید، به مقدار کافی ورزش کنید و سیگار نکشید.
•    با شاخص گلیسمی آشنا شوید. این عددی است که با درجه‌ای که یک ماده غذایی باعث ترشح انسولین در هنگام مصرف می‌شود، مطابقت دارد. شما می‌خواهید غذاهای بیشتری با شاخص گلیسمی پایین بخورید و از غذاهای با شاخص گلیسمی بالا خودداری کنید.

 

فشار خون بالا در زنان مبتلا به PCOS بسیار شایع است. مرتباً فشار خون خود را کنترل کنید.
•    فشار خون سالم برای خانمها ۱۲۰ تا ۸۰ است.

 

زنان مبتلا به PCOS ممکن است در معرض افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی باشند. حتماً مراقبت‌های پزشکی منظمی از جمله معاینات قلب و عروق را انجام دهید.
•    یک رژیم غذایی سالم، ورزش و کاهش وزن نیز می‌تواند به کاهش خطر مشکلات قلبی عروقی کمک کند.

زنان مبتلا به PCOS در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارند. برخی از علائم رایج دیابت عبارتند از:
•    ادرار مکرر
•    احساس تشنگی یا گرسنگی شدید
•    خستگی مفرط
•    بهبودی آهسته در اثر کبودی یا بریدگی
•    تاری دید
•    سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا درد در دست‌ها یا پاها

 

داشتن PCOS می‌تواند شما را در معرض خطر سرطان آندومتر (رحم) قرار دهد، به خصوص اگر قاعدگی‌های نادر یا بدون دوره داشته باشید و این مسئله توسط پزشک برطرف نشده باشد. وقتی سطح هورمون غیرطبیعی باشد، احتمال ابتلا به سرطان در خانم افزایش می‌یابد. این هورمون‌ها می‌توانند با کاهش سطح پروژسترون، سطح استروژن و آندروژن را افزایش دهند.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد