چطور سندرم پیریفورمیس تشخیص دهیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - سندرم پیریفورمیس یک وضعیت دردناک است که در اثر اسپاسم عضله‌ای (گرفتگی عضلانی) به همین نام ایجاد می‌شود. این عضله در نزدیکی عصب سیاتیک قرار دارد و اسپاسم آن باعث فشار بر عصب سیاتیک و بروز درد سیاتیکی می‌شود. پیریفورمیس که در واقع بزرگترین ماهیچه‌ای که به چرخش باسن کمک می‌کند و عصب سیاتیک را که عصبی است که از نخاع به پایین کمر و پایین پاها امتداد می‌یابد. این فشار باعث درد در ناحیه کمر، لگن و باسن می‌شود. وجود سندرم پیریفورمیس در جامعه پزشکی بحث برانگیز است. فقط یک پزشک آموزش دیده می‌تواند سندرم پیریفورمیس را تشخیص دهد. با این حال، می‌توانید یاد بگیرید که علائم را بشناسید و بدانید که از مراجعه به پزشک چه انتظاراتی دارید.

 

تحقیقات نشان می‌دهد که زنان شش برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سندرم پیریفورمیس هستند. سندرم پیریفورمیس بیشتر در افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال رخ می‌دهد.
•    میزان بالاتر تشخیص در بین زنان ممکن است با تفاوت بیومکانیک در لگن مردان و زنان توضیح داده شود.
•    زنان همچنین ممکن است در دوران بارداری دچار سندرم پیریفورمیس شوند. از آنجایی که لگن در دوران بارداری گشاد می‌شود، می‌تواند باعث انقباض عضلات متصل به آن شود. زنان باردار نیز اغلب برای تطبیق با وزن کودک، دچار شیب لگن می‌شوند که می‌تواند باعث سفت شدن عضلات متصل به آن شود.

 

در صورت داشتن سایر بیماری‌ها، مانند کمردرد، ممکن است احتمال ابتلا به سندرم پیریفورمیس بیشتر باشد.
•    حدود ۱۵ درصد موارد، به دلیل یک ناهنجاری مادرزادی یا ساختاری در رابطه بین عضله پیریفورمیس و عصب سیاتیک است.

 

اکثر موارد سندرم پیریفورمیس ناشی از چیزی است که پزشکان «ماکروتروما» یا «میکروتروما» می‌نامند. ماکروتروما در اثر یک رویداد آسیب‌زای مهم مانند سقوط یا تصادف رانندگی ایجاد می‌شود. ترومای ماکرو به باسن، که منجر به التهاب بافت نرم، اسپاسم عضلانی و فشرده‌سازی عصب می‌شود، یکی از علل شایع سندرم پیریفورمیس است.
•    میکروتروما الگویی از آسیب جزئی مکرر به یک ناحیه است. به عنوان مثال، دوندگان مسافت طولانی، پاهای خود را در معرض میکروترومای دائمی قرار می‌دهند که در نهایت می‌تواند باعث التهاب عصبی و اسپاسم عضلانی شود. دویدن، راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها یا حتی نشستن برای مدت طولانی می‌تواند باعث فشرده شدن عضله پیریفورمیس شود و عصب سیاتیک را به دام بیاندازد و باعث درد شود.
•    شکل دیگری از میکروتروما که ممکن است باعث سندرم پیریفورمیس شود وضعیتی است که وقتی شخصی کیف پول (یا تلفن همراه) را در جیب پشتی خود حمل ‌کند می‌تواند به عصب سیاتیک فشار وارد کند و باعث تحریک شود.

یکی از شایع‌ترین علائم سندرم پیریفورمیس، احساس درد در باسن است، جایی که پیریفورمیس در آن قرار دارد. اگر به طور مداوم در باسن خود احساس درد شدید می‌کنید، ممکن است به سندرم پیریفورمیس مبتلا باشید. سایر دردهایی که باید به آنها توجه کرد و می‌تواند نشان دهنده این وضعیت باشد عبارتند از:
•    دردی که از پشت ران، و گاهی اوقات به پشت ساق پا و داخل پا منتشر می‌شود.
•    درد هنگام لمس پشت باسن.
•    سفتی در باسن.
•    افزایش درد هنگام چرخاندن لگن.
•    دردی که با حرکت در اطراف بهبود می‌یابد و وقتی بی‌حرکت می‌نشینید بدتر می‌شود.
•    دردی که با تغییر وضعیت کاملاً تسکین نمی‌یابد.
•    درد کشاله ران و لگن.
•    رابطه جنسی دردناک در زنان.
•    حرکات روده دردناک.

 

فشردگی عصب سیاتیک ناشی از سندرم پیریفورمیس می‌تواند باعث مشکل در راه رفتن شود. ممکن است پای شما نیز ضعیف شده باشد. دو نکته اصلی که در هنگام تجربه مشکل در راه رفتن باید به آن توجه کنید عبارتند از:
•    قدم برداشتن آنتالژیک، به معنای راه رفتنی است که برای جلوگیری از درد ایجاد می‌شود. این معمولاً منجر به لنگیدن یا کوتاه شدن راه رفتن شما برای جلوگیری از احساس درد می‌شود.
•    افتادگی پا، یعنی زمانی که جلوی پای شما بدون کنترل شما به دلیل درد در ساق پا می‌افتد. ممکن است نتوانید پا را به سمت صورت خود بکشید.

 

هنگامی که عصب سیاتیک شما به دلیل سندرم پیریفورمیس فشرده می‌شود، ممکن است شروع به احساس بی‌حسی یا گزگز در پا یا ساق پای خود کنید.
•    این احساسات ممکن است به صورت «سوزن سوزن شدن»، بی‌حسی یا گزگز ظاهر شوند.

تشخیص سندرم پیریفورمیس دشوار است، زیرا علائم آن به طور کلی مشابه رادیکولوپاتی کمری شایع (بی‌حسی در پا ناشی از کمردرد) است. هر دو بیماری ناشی از فشرده شدن عصب سیاتیک است. تنها تفاوت این است که عصب سیاتیک در کجا فشرده می‌شود. سندرم پیریفورمیس بسیار نادرتر از کمردرد است و اکثر پزشکان عمومی در مورد این سندرم آموزش زیادی نمی‌بینند. در عوض، به یک متخصص ارتوپد، یک متخصص طب فیزیکی یا یک پزشک استئوپاتیک مراجعه کنید.
•    ممکن است لازم باشد ابتدا به یک پزشک عمومی مراجعه کنید تا درخواست ارجاع به یک متخصص داشته باشید.

 

پزشک شما ممکن است نیاز به انجام یک معاینه فیزیکی گسترده و انجام آزمایشات قبل از رسیدن به تشخیص داشته باشد.
•    برخی از آزمایش‌ها، مانند MRI، سی‌تی‌اسکن، یا مطالعه هدایت عصبی، ممکن است برای رد سایر شرایط مانند فتق دیسک استفاده شوند.

 

برای تعیین اینکه آیا به سندرم پیریفورمیس مبتلا هستید یا خیر، پزشک با ارزیابی دامنه حرکتی شما از شما می‌خواهد که چندین تمرین از جمله بالا بردن مستقیم پاها و چرخش پاها را انجام دهید. تعدادی آزمایش دیگر وجود دارد که می‌تواند وجود سندرم پیریفورمیس را نشان دهد، از جمله:
•    پزشک از شما می‌خواهد که به پشت دراز بکشید، لگن خود را با زاویه ۹۰ درجه خم کنید و زانوی خود را مستقیماً به سمت بیرون بکشید.
•    پزشک در حالی که صاف روی پشت خود دراز کشیده‌اید، پای شما را به صورت داخلی می‌چرخاند و بلند می‌کند. درد در باسن هنگام انجام این حرکت ممکن است نشان دهنده سندرم پیریفورمیس باشد.
•    شما به پهلوی سالم دراز خواهید کشید. پزشک لگن و زانوی شما را خم می‌کند، سپس لگن شما را در حالی که روی زانوی شما فشار می‌آورد می‌بچرخاند. اگر احساس درد می‌کنید، ممکن است به سندرم پیریفورمیس مبتلا باشید.

 

پزشک شما احتمالا پای آسیب دیده شما را برای تغییرات حسی یا از دست دادن حس آزمایش می‌کند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است به آرامی پای آسیب دیده شما را لمس کند یا از ابزاری برای ایجاد حس استفاده کند. پای آسیب‌دیده به‌طور قابل‌توجهی احساس کمتری نسبت به پای سالم خواهد داشت.

 

پزشک شما باید قدرت و اندازه عضلات شما را بررسی کند. پای آسیب‌دیده‌تان ضعیف‌تر و ممکن است کوتاه‌تر از پای سالم‌تان باشد.
•    پزشک شما همچنین می‌تواند گلوتئال (بزرگترین عضله در باسن) را لمس کند تا وضعیت عضله پیریفورمیس را مشخص کند. زمانی که عضله بسیار سفت و منقبض است، می‌تواند مانند یک سوسیس به نظر برسد.
•    پزشک شما همچنین میزان دردی را که از فشار روی عضله گلوتئال خود تجربه می‌کنید، بررسی می‌کند. اگر احساس درد یا حساسیت در عمق باسن یا ناحیه باسن دارید، این نشانه انقباض عضله پیریفورمیس شماست.
•    پزشک احتمالاً آتروفی گلوتئال (انقباض عضله) را بررسی خواهد کرد. در موارد مزمن سندرم پیریفورمیس، عضله شروع به پژمرده شدن و کوچک شدن می‌کند. این را می‌توان در عدم تقارنی که با چشم دیده می‌شود،مشاهده کرد که در آن باسن آسیب دیده کوچکتر از باسن سالم است.

 

در حالی که پزشکان می‌توانند علائم را با انجام آزمایش‌های فیزیکی بررسی کنند، در حال حاضر هیچ آزمایش تشخیصی وجود ندارد که بتواند به طور کامل سندرم پیریفورمیس را تشخیص دهد. به همین دلیل، پزشک شما ممکن است سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی را برای تعیین اینکه آیا چیز دیگری عصب سیاتیک شما را فشرده می‌کند یا خیر، درخواست کند.

 

الکترومیوگرافی واکنش ماهیچه‌ها را هنگامی که با الکتریسیته تحریک می‌شوند، آزمایش می‌کند. این روش اغلب زمانی استفاده می‌شود که پزشک در تلاش است بفهمد که آیا شما سندرم پیریفورمیس دارید یا فتق دیسک. اگر سندرم پیریفورمیس دارید، عضلات اطراف پیریفورمیس شما به طور طبیعی به الکترومیوگرافی واکنش نشان می‌دهند. از سوی دیگر، عضله پیریفورمیس و گلوتئوس ماکسیموس شما به طور غیر طبیعی به الکتریسیته واکنش نشان می‌دهند. اگر فتق دیسک دارید، تمام ماهیچه‌های ناحیه ممکن است واکنش غیرطبیعی نشان دهند. تست‌های الکترومیوگرافی دو جزء دارند:
•    یک مطالعه هدایت عصبی که از الکترودهای چسبانده شده به پوست شما برای ارزیابی نورون‌های حرکتی شما استفاده می‌کند.
•    در معاینه الکترود سوزنی از یک سوزن کوچک که در ماهیچه‌های شما قرار داده می‌شود برای ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات استفاده می‌شود.

پزشک ممکن است توصیه کند که به طور موقت فعالیت‌هایی که باعث درد می‌شوند، مانند دویدن یا دوچرخه سواری را متوقف کنید.
•    اگر درد شما ناشی از فشار ناشی از نشستن طولانی مدت است، برای بلند شدن و کشش منظم استراحت کنید. پزشکان توصیه می‌کنند هر ۲۰ دقیقه بلند شوید، راه بروید و به آرامی حرکات کششی انجام دهید. اگر برای مدت طولانی رانندگی می‌کنید، برای استراحت و کشش پاها توقف کنید.
•    از نشستن یا ایستادن در موقعیت هایی که باعث درد می‌شود خودداری کنید

 

درمان فیزیوتراپی معمولاً مفید است، به خصوص اگر زود شروع شود. پزشک شما می‌تواند با فیزیوتراپیست شما همکاری کند تا حرکاتی را که برای شما مناسب است ارائه دهد.
•    فیزیوتراپیست شما احتمالاً شما را از طریق یک سری تمرینات راهنمایی می‌کند.

 

گاهی اوقات علائم پیریفورمیس می‌تواند توسط نقاط ماشه‌ای ایجاد شود یا معمولاً به عنوان گره‌های عضلانی شناخته می‌شود. این گره‌ها معمولا در ماهیچه‌های پیریفورمیس یا گلوتئال وجود دارند. فشار روی این گره‌ها می‌تواند درد موضعی و ارجاعی ایجاد کند. بیشتر اوقات، نقاط ماشه‌ای می‌توانند شبیه به سندرم پیریفورمیس باشند. این یکی از دلایلی است که بسیاری از آزمایش‌های پزشکی ممکن است منفی باشند و ممکن است دلیلی باشد که پزشکان ممکن است این بیماری را تشخیص دهند.
•    اگر نقاط ماشه‌ای علت بیماری باشد، اغلب ترکیبی از تمرینات فشاری، کششی و تقویتی توصیه می‌شود.

 

علاوه بر ورزش‌هایی که فیزیوتراپیست انجام می‌دهد، پزشک می‌تواند حرکات کششی را در خانه به شما توصیه کند. تمرینات رایج عبارتند از:
•    در حالی که دراز کشیده‌اید پهلو به پهلو بچرخید. در حالی که به هر طرف دراز کشیده‌اید، زانوها را خم کرده و دراز کنید. این کار را با طرف‌های متناوب به مدت پنج دقیقه تکرار کنید.
•    بایستید و بازوهایتان را در کناره‌هایتان شل کنید. به مدت یک دقیقه از پهلو به پهلو بچرخانید. هر چند ساعت یکبار تکرار کنید.
•    صاف به پشت دراز بکشید. باسن خود را با دستان خود بالا بیاورید و پاهای خود را رکاب بزنید انگار در حال دوچرخه سواری هستید.
•    هر چند ساعت، شش بار خم شدن زانو را انجام دهید. در صورت لزوم می‌توانید از کانتر یا صندلی برای پشتیبانی استفاده کنید.

 

استفاده از گرمای مرطوب می‌تواند عضلات را شل کند و استفاده از یخ بعد از ورزش می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد.
•    برای اعمال گرما، سعی کنید از یک پد حرارتی استفاده کنید، یا یک حوله مرطوب را برای چند ثانیه در مایکروویو قرار دهید. شما همچنین می‌توانید یک حمام آب گرم بگیرید که می‌تواند به کاهش تنش و تحریک سندرم پیریفورمیس کمک کند. اجازه دهید بدن‌تان در آب شناور باشد.
•    برای اعمال سرما، از یخ پیچیده شده در یک حوله یا یک بسته سرد استفاده کنید. یخ یا کیسه سرد را بیش از ۲۰ دقیقه قرار ندهید

 

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAIDها به تسکین درد و التهاب کمک می‌کنند. آنها به طور کلی برای درمان درد و التهاب ناشی از سندرم پیریفورمیس توصیه می‌شوند. NSAIDهای رایج شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن هستند.
•    قبل از استفاده از NSAIDها از پزشک خود سوال کنید. آنها ممکن است با سایر داروها یا شرایط پزشکی تداخل داشته باشند.
•    اگر NSAIDها تسکین کافی ایجاد نکنند، پزشک ممکن است شل کننده‌های عضلانی را تجویز کند. طبق دستور از اینها استفاده کنید.

 

اگر همچنان درد در ناحیه پیریفورمیس خود را تجربه می‌کنید، با پزشک خود در مورد تزریقات موضعی، که می‌تواند شامل داروهای بی‌حس کننده، استروئیدها یا بوتاکس باشد، صحبت کنید.
•    تزریق بی‌حسی، که معمولاً شامل لیدوکائین یا بوپیواکائین است که مستقیماً به نقطه ماشه تزریق می‌شود، در تقریباً ۸۵٪ موارد همراه با فیزیوتراپی موفقیت‌آمیز است.
•    اگر داروهای بی‌حس کننده موضعی درد شما را تسکین ندهند، پزشک ممکن است تزریق استروئید یا بوتاکس را توصیه کند، که هر دوی آنها درد عضلانی را تسکین می‌دهند.

 

جراحی آخرین راه درمان برای سندرم پیریفورمیس در نظر گرفته می‌شود و تا زمانی که تمام گزینه‌های دیگر انجام نشده باشد، استفاده نمی‌شود. با این حال، اگر هیچ یک از درمان‌های دیگر درد شما را تسکین نداد، ممکن است بخواهید با پزشک خود در مورد امکان مداخله جراحی مشورت کنید.
•    رفع فشار عضله پیریفورمیس با جراحی تنها زمانی موثر است که نقص عصبی وجود داشته باشد. پزشک از الکترومیوگرافی و سایر آزمایش‌ها برای تعیین اینکه آیا جراحی نوروپاتی فشاری، که عصب سیاتیک را آزاد می‌کند، برای تسکین درد شما ضروری است یا خیر، استفاده می‌کند.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد