چگونه انسداد مجرای اشکی را درمان کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - اگر چشم شما مدام آبریزش دارد و ملتهب است، ممکن است مجرای اشک شما مسدود شده باشد. انسداد مجاری اشک می‌تواند در نتیجه عفونت یا چیزی جدی‌تر مانند تومور رخ دهد. درمان انسداد مجرای اشک معمولاً با استفاده از ماساژ امکان پذیر است، اما در صورت نیاز به درمان بیشتر، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند یا جراحی را برای رفع انسداد مجرا توصیه کند.

 

انسداد مجرای اشک (که همچنین به عنوان داکریوسیستیت شناخته می‌شود) زمانی اتفاق می‌افتد که در مسیری که چشم‌ها را به بینی متصل می‌کند انسدادی ایجاد شود و یا زمانی که مجرا باز نمی‌شود، اتفاق می‌افتد. این بیشتر در نوزادان تازه متولد شده دیده می‌شود، اما می‌تواند در بزرگسالان نیز در نتیجه عفونت، آسیب یا تومور رخ دهد. در اینجا چندین دلیل رایج وجود دارد:
•    انسداد مادرزادی، که اغلب در نوزادان اتفاق می‌افتد
•    تغییرات مرتبط با سن
•    عفونت در چشم
•    ضربه به صورت
•    تومورها
•    درمان‌های سرطان

 

شایع‌ترین علامت انسداد مجاری اشک، افزایش اشک در چشم است. این اشک ممکن است بیش از حد جاری شود. وقتی از انسداد مجرای اشک رنج می‌برید، اشک ممکن است کمی ضخیم‌تر از حد معمول باشد. علائم دیگر عبارتند از:
•    التهاب یا عفونت مکرر چشم.
•    تاری دید.
•    ترشحات مخاطی یا چرک مانند در پلک چشم.
•    اشک‌های خونی
•    تب.

 

برای تشخیص انسداد مجرای اشک، معاینه فیزیکی توسط یک متخصص پزشکی لازم است. در حالی که گاهی یک التهاب ساده ممکن است باعث انسداد شود، اما می‌تواند یک تومور یا یک مشکل پزشکی جدی دیگر باشد، بنابراین مهم است که به پزشک خود مراجعه کنید.
•    برای تشخیص انسداد مجرای اشک، پزشک یک مایع مخصوصی طعم‌دار را با فشار درون چشم می‌ریزد. اگر فرد طعم مایع را در پشت گلویش نچشد، احتمالاً مجرای اشک فرد مسدود شده است.
•    سایر آزمایشات ممکن است شامل عکسبرداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن ناحیه مجرای اشکی (به نام داکریوسیستوگرام) باشد.
•    پزشک همچنین از شما می‌خواهد که علائم خود را شرح دهید، که دارای ارزش زیادی هستند، زیرا می‌توانند به رد سایر بیماری‌های چشم مانند ورم ملتحمه مادرزادی و گلوکوم کمک کنند.

چند بار در روز از یک دستمال تمیز و آب گرم برای پاک کردن ترشحات چشم استفاده کنید تا در بینایی اختلال ایجاد نکند. این امر به ویژه در صورتی مهم است که ترشحات ناشی از عفونتی باشد که می‌تواند به چشم دیگر سرایت کند.

 

یک کمپرس گرم می‌تواند گرفتگی را باز کند و اجازه دهد راحت‌تر تخلیه شود. کمپرس گرم را در بالای مجرای اشک به مدت سه تا پنج دقیقه، حداکثر پنج بار در روز فشار دهید تا انسداد برطرف شود.
•    برای تهیه کمپرس گرم می‌توانید از یک حوله گرم و مرطوب استفاده کنید یا پنبه‌ای را در آب گرم یا چای بابونه (که خاصیت تسکین دهنده دارد) آغشته کنید.
•    مطمئن شوید که کمپرس گرم خیلی داغ نباشد، در غیر این صورت ممکن است باعث قرمزی و درد شود.

 

از ماساژ کیسه اشکی می‌توان برای باز کردن مجرای اشک و تشویق به تخلیه استفاده کرد. ممکن است پزشک به شما نشان دهد که چگونه این ماساژ را روی خود یا کودکتان انجام دهید تا مجرای اشکی را پاک کنید. برای انجام ماساژ، انگشتان سبابه را در گوشه داخلی چشم، نزدیک به دو طرف بینی قرار دهید.
•    چند ثانیه به این نقطه فشار وارد کنید و سپس رها کنید. این کار را ۳ تا ۵ بار در روز تکرار کنید.
•    همیشه به یاد داشته باشید که قبل از انجام ماساژ کیسه اشکی، دست‌های خود را بشویید، زیرا نمی‌خواهید خطر ورود باکتری به چشم‌ها و ایجاد عفونت را افزایش دهید.

 

این روش ممکن است به نوزادانی که مجرای اشک مسدود شده دارند کمک کند، اگرچه شواهد محدودی مبنی بر موثر بودن آن وجود دارد. شیر مادر حاوی خواص ضد میکروبی است که در حالی که چشم را روان می‌کند و تحریک را به حداقل می‌رساند، می‌تواند مبارزه با عفونت در مجرای اشک مسدود شده کمک کند.
•    چند قطره شیر مادر را روی انگشت اشاره خود بریزید، سپس اجازه دهید تا در چشم آسیب دیده کودک چکه کند. می‌توانید این کار را تا شش بار در روز انجام دهید.
•    باز هم، بسیار مهم است که قبل از انجام این کار، دست‌های خود را کاملا بشویید تا از وارد شدن باکتری به چشم کودک جلوگیری کنید.

معمولاً در ابتدا، قطره‌ها و پمادهای چشمی برای مجاری اشکی مسدود شده تجویز می‌شوند. برای دریافت نسخه باید به پزشک مراجعه کنید.
•    برای استفاده از قطره‌های چشمی، بطری را به خوبی تکان دهید، سر خود را به عقب خم کنید، سپس به تعداد قطره توصیه شده داخل چشم بریزید. چشم را به مدت ۳۰ ثانیه تا یک دقیقه ببندید تا قطره چشم جذب شود.
•    همیشه قبل از استفاده از قطره‌های چشمی دست‌های خود را بشویید تا از ورود باکتری به چشم جلوگیری کنید. پس از استفاده از قطره چشم، دوباره دست‌ها را بشویید.
•    برای کودکان نیز همین دستورالعمل استفاده می‌شود، فقط برای جلوگیری از حرکت کودک به کمک یک بزرگسال دیگر نیاز است.

 

اگر علت مسدود شدن مجرا عفونت باشد، آنتی بیوتیک‌های خوراکی برای کمک به مجرای اشکی مسدود شده تجویز می‌شود. آنتی بیوتیک‌ها موادی هستند که برای مهار رشد باکتری‌ها در ناحیه خاصی از بدن استفاده می‌شوند. این داروها مجرای اشکی مسدود شده را باز نمی‌کنند، اما به درمان عفونت کمک می‌کنند.
•    آنتی بیوتیک‌های خوراکی معمولا برای عفونت‌های گنوککی و کلامیدیایی چشم توصیه می‌شود.
•    آنتی بیوتیک‌های با طیف وسیع عموماً برای ورم ملتحمه باکتریایی استفاده می‌شوند.

 

پروبینگ یک روش درمانی کم تهاجمی است که می‌تواند برای پاکسازی مجرای اشکی مسدود شده نیز انجام شود. این روش به عنوان یک روش سرپایی انجام می‌شود که برای بزرگسالان واقعا آسان است. برای نوزاد، معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. این روش حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
•    این روش، با گشاد کردن پونکتا (دو سوراخ کوچک در پلک) با یک ابزار گشاد کننده فلزی کوچک انجام می‌شود. پس از آن، یک پروب از طریق گذرگاه حرکت می‌کند تا به بینی برسد. هنگامی که پروب به بینی می‌رسد، مسیر با استفاده از یک مایع استریل آبیاری می‌شود.
•    اگر شما (یا فرزندتان) قرار است این درمان را دریافت کنید، مهم است که از مصرف آسپرین، ایبوپروفن یا سایر داروهای بدون نسخه در دو هفته قبل از جراحی خودداری کنید، زیرا ممکن است منجر به خونریزی شود.
•    لطفاً قبل از انجام عمل، تمام داروها و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید با پزشک خود در میان بگذارید.

 

لوله گذاری یکی دیگر از گزینه‌های درمانی کم تهاجمی است. هدف آن همانند پروبینگ و آبیاری باز کردن انسداد مجرای اشک است. بیهوشی عمومی به بیمار داده می‌شود تا بخوابد.
•    در طول عمل، لوله نازکی از طریق کیسه اشک در گوشه چشم وارد می‌شود تا به بینی برسد. سپس این لوله به مدت سه تا چهار ماه در مجرا باقی می‌ماند تا مجرای اشک تخلیه شود و از مسدود شدن مجدد آن جلوگیری شود.
•    این عمل نسبتا ساده است، اما پس از جراحی باید اقدامات احتیاطی خاصی برای جلوگیری از عفونت انجام شود. در صورت حرکت یا آسیب به لوله باید از مالش چشم خودداری کنید و همیشه باید به خاطر داشته باشید که قبل از دست زدن به چشمان خود دستان خود را بشویید.

 

جراحی آخرین گزینه درمانی است. هنگامی که مجرای اشکی را نمی‌توان با استفاده از یکی از روش‌های توضیح داده شده در بالا باز کرد، باید به طور کامل با روشی به نام داکریوسیستورینوستومی برداشته شود.
•    داکریوسیستورینوستومی با ایجاد یک ارتباط بای پس بین مجرای اشکی و بینی انجام می‌شود که اجازه تخلیه اشک را می‌دهد.
•    داکریوسیستورینوستومی لیزری شامل یک آندوسکوپ است که دارای لیزری است که می‌تواند بافت‌های بدن را برش دهد. لیزر سوراخی در استخوان بینی برای اتصال مجرای اشک و حفره بینی ایجاد می‌کند. سپس یک فیستول در مجرا وارد می‌شود و به عنوان گذرگاه اشک عمل می‌کند.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد