چطور تب دِنگی را تشخیص دهیم و آن را درمان کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید یا اخیراً به منطقه‌ای سفر کرده‌اید که تب دِنگی در آن شیوع دارد، اگر پشه‌ای آلوده شما را نیش زده باشد، ممکن است به تب دِنگی مبتلا شده باشید. در اینجا علائمی را که باید مراقب آنها باشید و اینکه چگونه می‌توانید در صورت ابتلا به تب دِنگی به بهترین وجه به بهبودی بدن خود کمک کنید، به شما می‌گوییم.

 

هنگامی که توسط پشه‌ای که حامل تب دِنگی است گزیده می‌شوید، میانگین زمان شروع علائم چهار تا هفت روز است. در حالی که میانگین دوره کمون بین چهار تا هفت روز است، ممکن است علائم را در سه روز یا تا دو هفته پس از گزش نیز تجربه کنید.

 

تب بالا اولین علامتی است که ظاهر می‌شود. تب‌های مربوط به تب دِنگی بالا هستند و از ۳۹ درجه‌ی سانتیگراد تا ۴۱ درجه سانتیگراد متغیر است.
•    تب بالا دو تا هفت روز طول می‌کشد و سپس به حالت طبیعی یا حتی کمی پایین‌تر از حد طبیعی باز می‌گردد. گاهی ممکن است تب دوباره برگشت کند. ممکن است دوباره تب شدیدی داشته باشید که می‌تواند چند روز دیگر ادامه داشته باشد.

 

علائم اولیه که پس از شروع تب ایجاد می‌شوند، عموماً غیراختصاصی هستند و شبیه به آنفولانزا توصیف می‌شوند. علائم شایعی که پس از شروع تب رخ می‌دهد شامل سردرد شدید در پیشانی، درد پشت چشم، درد شدید مفاصل و عضلات، تهوع و استفراغ، خستگی و جوش‌های پوستی است.
•    تب دِنگی زمانی به دلیل درد شدیدی که گاهی در مفاصل و ماهیچه‌ها احساس می‌‌شود، «تب شکستگی استخوان» نامیده می‌شد.

 

سایر علائم رایج ناشی از ویروس می‌تواند تغییرات همودینامیک یا تغییراتی ایجاد کند که جریان خون را در بدن تغییر می‌دهد. نمونه‌هایی از تغییرات جریان خون که با تب دِنگی مشاهده می‌شود شامل خونریزی بینی، خونریزی از لثه‌ها و ایجاد مناطق کبودی است.
•    علائم اضافی مربوط به تغییرات در جریان خون ممکن است با نواحی قرمز شده در چشم‌ها و گلو درد یا ملتهب مشهود باشد.

 

جوش‌های ریز که معمولاً سه تا چهار روز پس از ابتلا به تب شروع می‌شوند، می‌توانند برای یک تا دو روز بهتر شوند، اما پس از آن ممکن است دوباره عود کنند.
جوش‌های اولیه اغلب ناحیه صورت را درگیر می‌کند و می‌‌تواند به صورت پوست برافروخته یا نواحی لکه‌دار و قرمز ظاهر شود. بثورات خارش ندارند.
•    جوش‌های ثانویه از ناحیه تنه شروع می‌‌شود، سپس به صورت، بازوها و پاها گسترش می‌‌یابد. جوش‌های ثانویه می‌‌تواند از دو تا سه روز طول بکشد.
•    در برخی موارد، جوش‌هایی که از نقاط کوچکی به نام پتشی تشکیل شده است، ممکن است با کاهش تب در هر نقطه از بدن ظاهر شود. جوش‌های دیگری که گاهی ایجاد می‌‌شوند عبارتند از: جوش‌های خارش‌دار در کف دست‌ها و کف پاها.

اگر علائمی مطابق با تب دِنگی دارید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص را تعیین کند. آزمایش‌های خونی در دسترس هستند که می‌توانند به پزشک کمک کنند تا تشخیص دهد که آیا در معرض تب دِنگی قرار گرفته‌اید یا خیر.
•    پزشک شما آزمایش خون را انجام می‌‌دهد که به شناسایی وجود آنتی بادی برای تب دِنگی کمک می‌‌کند. چندین هفته طول می‌‌کشد تا نتایج کامل آزمایش خون دریافت شود.
•    برای کمک به تأیید تشخیص، می‌توان تغییرات در تعداد پلاکت‌ها را بررسی کرد. افرادی که به تب دِنگی مبتلا هستند، تعداد پلاکت‌های آنها کمتر از حد طبیعی است.
•    یک آزمایش اضافی به نام تست تورنیکت می‌‌تواند با ارائه اطلاعاتی در مورد وضعیت مویرگ‌ها به پزشک شما به تشخیص کمک کند. این آزمایش قطعی نیست، اما می‌‌تواند برای کمک به تشخیص استفاده شود.
•    تحقیقات برای ایجاد آزمایش‌های جدیدی که تشخیص تب دِنگی را تأیید می‌کند، در حال انجام است.
•    علائم و نشانه‌های شما اغلب کافی است تا پزشک تشخیص دهد که شما به تب دِنگی مبتلا شده‌اید یا خیر، سپس درمان حمایتی را شروع کند و پیشرفت شما را زیر نظر بگیرد.

 

در حالی که تب دِنگی یک مشکل جهانی است، مناطقی وجود دارند که عفونت در آن شیوع بیشتری دارد و مکان‌هایی وجود دارد که هرگز گزارش نشده است.
•    مناطقی از جهان که احتمال گزش شما توسط پشه‌ای که ناقل تب دِنگی است بیشتر است، شامل مناطق گرمسیری مانند پورتوریکو، آمریکای لاتین، مکزیک، هندوراس، آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس آرام است.
•    سازمان بهداشت جهانی همچنین مناطق دیگری را که موارد مکرر گزارش شده است، از جمله مناطقی از آفریقا، آمریکای جنوبی، استرالیا، کشورهای شرق مدیترانه و مکان‌های جزیره‌ای در غرب اقیانوس آرام شناسایی می‌کند.
•    مواردی نیز اخیرا در اروپا، فرانسه، کرواسی، جزایر مادیرا پرتغال، چین، سنگاپور، کاستاریکا و ژاپن گزارش شده است.

اگر فکر می‌‌کنید به تب دِنگی مبتلا شده‌اید، به مناطقی که در دو هفته گذشته بازدید کرده‌اید یا منطقه‌ای که در آن زندگی می‌‌کنید فکر کنید.

 

پشه‌هایی که ناقل تب دِنگی هستند علائم منحصر به فردی دارند. پشه تب زرد کوچک و تیره است و روی پاهایش نوارهای سفیدی دارد. همچنین دارای نقشی نقره‌ای تا سفید بر روی بدنه است که شبیه به شکل آلات موسیقی به نام لیر است.
•    ممکن است به یاد داشته باشید که توسط چنین پشه‌ای گزیده شده‌اید. اگر بتوانید به یاد بیاورید که پشه‌ای که شما را نیش زده است چگونه است، این اطلاعات می‌‌تواند در تأیید تشخیص شما مفید باشد.

در حالی که هیچ درمان خاصی برای تب دِنگی وجود ندارد، خطر ابتلا به مشکلات خونریزی ناشی از عفونت، ایجاب می‌کند که در اسرع وقت مراقبت‌های پزشکی را دریافت کنید.
•    اکثر مردم در حدود دو هفته با مراقبت‌های پزشکی عمومی بهبود می‌‌یابند.

 

متداول‌ترین روش‌های درمان تب دِنگی انجام اقداماتی است که به بدن شما اجازه می‌‌دهد تا بهبود یابد. این مراقبت‌ها عبارتند از:
•    استراحت کافی در رختخواب داشته باشید.
•    مایعات زیاد بنوشید.
•    برای کنترل تب خود دارو مصرف کنید.
•    استامینوفن برای درمان تب و ناراحتی‌های ناشی از تب دِنگی توصیه می‌‌شود.

به دلیل خطر خونریزی، محصولات آسپرین نباید برای درمان درد یا تب مرتبط با تب دِنگی مصرف شود.
•    از پزشک خود در مورد مصرف داروهای ضد التهابی بدون نسخه سوال کنید. داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌‌توانند به کاهش تب و درمان ناراحتی کمک کنند.
•    در برخی موارد، اگر داروهای تجویزی مشابه مصرف می‌کنید، یا اگر دلیلی وجود دارد که احتمال می‌دهید مستعد ابتلا به خونریزی گوارشی هستید، ممکن است ایبوپروفن یا ناپروکسن مناسب نباشد.
•    دستورالعمل‌های روی برچسب محصول مورد استفاده خود را دنبال کنید. بیش از مقدار توصیه شده مصرف نکنید.
•    اگر از داروهای ضد درد یا داروهایی که برای رقیق شدن خون شما موثر هستند، قبل از مصرف محصولات بدون نسخه اضافی، با پزشک خود صحبت کنید.

اکثر افراد در عرض دو هفته از تب دِنگی بهبود می‌‌یابند. بسیاری از مردم، به ویژه بزرگسالان، چند هفته تا چند ماه پس از ابتلا به عفونت ناشی از تب دنگی، همچنان احساس خستگی و تا حدودی افسردگی می‌‌کنند.

 

اگر علائم شما ادامه پیدا کرد یا علائمی از خونریزی مشاهده کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید. برخی از علائمی که باید مراقب باشید و علائم هشدار دهنده‌ای هستند که نشان می‌‌دهد بدن شما ممکن است در حفظ یکپارچگی رگ‌های خونی خود مشکل داشته باشد عبارتند از:
•    حالت تهوع و استفراغ مداوم.
•    استفراغ خون.
•    وجود خون در ادرار
•    درد شکم.
•    دشواری در تنفس.
•    مشکل خونریزی بینی یا خونریزی لثه.
•    بدن شما به راحتی کبود می‌‌شود.
•    کم آبی بدن
•    کاهش پلاکت خون.
•    مراقبت‌های پزشکی اورژانسی احتمالاً منجر به بستری شدن در بیمارستان می‌‌شود. پس از بستری شدن در بیمارستان، با مراقبت‌های درمانی که می‌‌تواند نجات دهنده باشد، تحت درمان قرار می‌‌گیرید.
•    نمونه‌هایی از مراقبت‌هایی درمانی که می‌توان ارائه کرد شامل جایگزینی مایعات و الکترولیت‌ها و درمان یا پیشگیری از شوک است.

با پزشک خود در تماس باشید و هرگونه تغییری را که ممکن است در حین بهبودی از تب دِنگی یا در صورت عود یا بدتر شدن علائم تجربه کنید، گزارش دهید.
•    اگر وضعیت شما بدتر شود، پزشک شما می‌‌داند که چگونه باید مداخله کند.

 

اگر علائم بیش از هفت روز ادامه داشته باشد و با مشکلاتی همچون استفراغ مداوم، استفراغ خونی، درد شدید شکم، مشکل در تنفس، نواحی ارغوانی رنگ زیر پوست شبیه کبودی‌ها، و ادامه مشکلات با خونریزی بینی یا خونریزی لثه همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
•    ممکن است در حال ابتلا به تب خونریزی دهنده دِنگی باشید که یک وضعیت پزشکی جدی و تهدید کننده زندگی است. اگر آن علائم را ایجاد کردید، در شرایطی هستید که مویرگ‌های شما، که ریزترین رگ‌های خونی بدن شما هستند، نفوذپذیرتر می‌شوند یا نشت می‌کنند. مویرگ‌های نشتی اجازه می‌‌دهند تا مایع از رگ‌های خونی شما نشت کند و در قفسه سینه و حفره شکم انباشته شود و باعث ایجاد شرایطی شود که از نظر پزشکی آسیت و افیوژن پلور نامیده می‌‌شوند.
•    بدن شما در حال تجربه نارسایی سیستم گردش خون است که منجر به شوک می‌‌شود. اگر فوراً درمان نشود، احتمال مرگ وجود دارد.

 

اگر علائم تب خونریزی دهنده دانگ یا سندرم شوک دِنگی را نشان می‌‌دهید، به بستری فوری و مراقبت پزشکی نیاز دارید. این وضعیت تهدید کننده زندگی است.
•    با اورژانس تماس بگیرید یا از سریع‌ترین راه ممکن کمک پزشکی دریافت کنید. این یک مورد اورژانس پزشکی است.
•    سندرم شوک دِنگی با علائم اولیه که شامل کاهش اشتها، تب مداوم، استفراغ مداوم و علائم مداوم مرتبط با تب دِنگی است، شناسایی می‌‌شود. حداکثر خطر شوک بین روز سوم و هفتم بیماری است.
•    در صورت عدم درمان، خونریزی داخلی ادامه خواهد داشت. علائم خونریزی شامل خونریزی زیر پوست، کبودی مداوم و جوش‌های ارغوانی، بدتر شدن علائم، خونریزی غیرطبیعی، دست‌ها و پاهای سرد و تعریق است.
•    علائمی مانند این نشان می‌‌دهد که فرد در یک وضعیت شوک پزشکی قرار گرفته یا به سرعت در آن قرار خواهد گرفت.
•    سندرم شوک دِنگی می‌‌تواند کشنده باشد. اگر فرد زنده بماند، ممکن است بیماری مغزی، از دست دادن عملکرد مغز، آسیب کبدی یا تشنج را تجربه کند.
•    درمان سندرم شوک دِنگی شامل کنترل از دست دادن خون، جایگزینی مایعات، تلاش برای ایجاد فشار خون طبیعی، اکسیژن و احتمالاً تزریق خون برای بازگرداندن پلاکت‌ها و خون تازه به اندام‌های حیاتی است.

پشه‌های حامل تب دِنگی اغلب در طول روز تغذیه می‌‌کنند، معمولاً در ساعات اولیه صبح و اواخر بعد از ظهر. در آن زمان‌ها در داخل خانه بمانید، تهویه مطبوع را روشن نگه دارید و درها و پنجره‌ها را بسته نگه دارید.
•    در مواقعی از روز که پشه‌ها فعالیت کمتری دارند سفر کنید.

 

لباس‌های تنومند بپوشید. حتی اگر هوا گرم است، در مواقعی که پشه‌ها فعال‌تر هستند، سعی کنید از آستین‌های بلند، شلوار بلند، جوراب و کفش و حتی دستکش استفاده کنید.
•    زیر پشه بند بخوابید.

 

گزارش شده است که برخی محصولات موثرتر هستند. از داروخانه‌ها و فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی بخواهید که محصول مناسب را به شما معرفی کنند

پشه‌های حامل تب دِنگی اغلب در نزدیکی خانه‌ها یافت می‌‌شوند. آنها دوست دارند در آبی که در ظروف مصنوعی مانند گلدان گل، ظروف حیوانات خانگی، یا لاستیک‌های قدیمی، پرورش یابند.
•    از شر هر ظروف آب ایستاده‌ای که مورد نیاز نیست خلاص شوید.
•    منابع مخفی آب راکد را بررسی کنید. گرفتگی زهکش‌ها یا ناودان‌ها، چاه‌ها و مخازن سپتیک ممکن است دارای مناطقی از آب راکد باشد. این مناطق را تمیز کنید یا آنها را تعمیر کنید تا دیگر آب ناخواسته در آنها جمع‌ نشود.
•    ظروف را که آب راکد را در اطراف یا نزدیک بیرون خانه شما نگه می‌‌دارند حذف کنید. بشقاب گلدان گل، حمام پرندگان، فواره‌ها و ظروف حیوانات خانگی را حداقل یک بار در هفته تمیز کنید تا از شر هر گونه لارو خلاص شوید.
•    از استخرهای شنا نگهداری کنید و ماهی‌های پشه خوار را در حوضچه‌های کوچک قرار دهید.
•    اطمینان حاصل کنید که درها و پنجره‌ها دارای پرده‌هایی هستند که راه نفوذ ندارند و همه درها و پنجره‌ها به درستی بسته می‌شوند.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد