چطور خونریزی دستگاه گوارشی فوقانی را درمان کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - اگر مشکوک به خونریزی داخلی هستید، فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید. هنگامی که خونریزی دستگاه گوارشی فوقانی دارید، اولین قدم در درمان، تثبیت علائم حیاتی است. این به این دلیل است که در موارد خونریزی شدید، شما در خطر ابتلا به شوک بالقوه از دست دادن خون قابل توجه هستید. هنگامی که علائم حیاتی شما تثبیت شد، پزشک آزمایشاتی را برای تشخیص علت خاص خونریزی دستگاه گوارش فوقانی شما انجام می‌دهد تا بتوان علت زمینه‌ای را به طور مناسب درمان کرد. اغلب، درمان به روش آندوسکوپی انجام می‌شود.

 

نشانه‌های خونریزی دستگاه گوارش فوقانی می‌تواند ترسناک باشد. یکی از رایج‌ترین نشانه‌ها استفراغ خون است. نترسید، اگر موارد زیر را تجربه کردید با پزشک خود تماس بگیرید و فوراً اقدامات لازم را انجام دهید:
•    استفراغ خون، که ممکن است شبیه تفاله قهوه باشد
•    مدفوع سیاه با بوی بد
•    خون تازه‌ای که از مقعد عبور می‌کند، معمولاً همراه با مدفوع یافت می‌شود (این امر بیشتر نشان دهنده خونریزی دستگاه گوارش پایینی است، اما ممکن است با خونریزی دستگاه گوارش فوقانی وجود داشته باشد.)
•    احساس ضعف و سبکی سر
•    درد در قسمت فوقانی شکم، درست زیر دنده‌ها
•    سوزش سر دل یا سوء هاضمه

علائم حیاتی خود را آزمایش کنید
 بسته به درجه خونریزی، خونریزی دستگاه گوارشی فوقانی در برخی موارد می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر خون با سرعت از دست می‌دهید، مقدار خون باقی مانده برای گردش در بدن کاهش می‌یابد که می‌تواند منجر به سبکی سر، رنگ پریدگی، غش و در نهایت نشانه‌های شوک ناشی از از دست دادن خون شود. پزشک می‌تواند علائم حیاتی شما را آزمایش کند تا از میزان خونی که از دست داده‌اید مطلع شود. علائمی که به از دست دادن خون شدیدتر اشاره دارد عبارتند از:
•    ضربان قلب سریع غیر طبیعی
•    فشار خون پایین غیر طبیعی
•    افزایش تعداد تنفس
•    کاهش سطح هوشیاری

 

یکی از عوامل کلیدی برای ارزیابی در خونریزی دستگاه گوارش، میزان از دست دادن خون است. در موارد از دست دادن خون شدید، اولین قدم جایگزینی خون از دست رفته و تثبیت شما از نظر پزشکی است و سپس حرکت به سمت گزینه‌های تشخیص و درمان خاص است. با این حال، اگر شما فقط مقدار کمی خون از دست می‌دهید، پزشک می‌تواند مستقیماً به تشخیص و درمان ادامه دهد.
•    بهترین راه برای ارزیابی میزان از دست دادن خون، در صورت نامشخص بودن (مثلاً با فرض اینکه در شوک نیستید یا سایر علائم بالینی از دست دادن خون را نشان نمی‌دهید)، آزمایش خون است.
•    آزمایش خون سطح هموگلوبین شما را بررسی می‌کند، که مولکولی در خون شما است که مسئول حمل اکسیژن است.
•    هموگلوبین پایین تشخیصی برای «کم خونی» است و شدت کم خونی با میزان خون از دست رفته از خونریزی دستگاه گوارش مرتبط است.

 

پس از تعیین میزان از دست دادن خون (از طریق ترکیبی از بررسی علائم بالینی و آزمایش خون برای کم خونی)، پزشک اگر تشخیص دهد که حجم خون شما کم است و باید کمبود خون جبران شود، به شما مایعات IV و یا تزریق خون را پیشنهاد می‌کند.
•    مایعات IV در مواردی تجویز می‌شود که بیمار حجم خون کمتری از دست داده باشد. این مایعات، حجم خون شما (مقدار مایعی که در سیستم گردش خون شما حرکت می‌کند) را افزایش می‌دهند، اما به طور مستقیم هموگلوبین (یا ظرفیت حمل اکسیژن عملکردی) خون شما را افزایش نمی‌دهند.
•    اگر هموگلوبین شما به میزان قابل توجهی کاهش یافته است (یعنی اگر کم خونی بسیار شدید دارید که منجر به اختلال عملکرد سیستم قلبی تنفسی شما می‌شود)، ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشید.

PPIها یا مهارکننده‌های پمپ پروتون داروهایی هستند که می‌توانند به کاهش شدت خونریزی دستگاه گوارش فوقانی کمک کنند. حتی قبل از اینکه علت خونریزی مشخص شود، توصیه می‌شود PPI را دریافت کنید، زیرا وجود آنها در سیستم شما احتمال نیاز به ترمیم آندوسکوپی را پس از شناسایی منبع خونریزی کاهش می‌دهد.

 

قبل از انجام آندوسکوپی، گاهی اوقات دریافت «شستشوی معده» مفید است. شستشوی معده فرآیندی است که در آن محتویات معده، از جمله تجمع احتمالی خون، شسته می‌شود تا در معاینه آندوسکوپی، دید واضح‌تری از دیواره معده ایجاد شود.
•    این فرآیند، امکان شناسایی آسان‌تر منبع خونریزی دستگاه گوارش فوقانی را فراهم می‌کند.
•    همچنین برای کمک به درمان خونریزی دستگاه گوارش، دید واضح‌تری را ارائه می‌دهد.

 

هنگامی که از نظر پزشکی تثبیت شدید، در صورت نیاز (به عنوان مثال اگر علائم حیاتی شما به خطر افتاده یا درجه از دست دادن خون شما به اندازه‌ای شدید بود که نیاز به مایعات ویا تزریق خون داشته باشید)، گام بعدی این است که پزشک شما علت اساسی، یعنی علت خونریزی دستگاه گوارش شما را تعیین کند. تعیین علت، آن چیزی است که برنامه درمانی نهایی را مشخص می‌کند.
•    آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی معمولاً به عنوان ارزیابی تشخیصی در ۲۴ ساعت اول خونریزی (در صورت امکان) توصیه می‌شود.
•    در آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، یک لوله با یک دوربین در انتهای گلو، از طریق مری، و در نهایت به سمت معده شما وارد می‌شود.
•    هدف از انجام آندسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، ارزیابی چشمی (از طریق دوربین) برای تعیین منبع خونریزی دستگاه گوارش است.
•    زمانی که منبع خونریزی مشخص شود، ممکن است درمان‌ها از طریق آندوسکوپی انجام شود.

 

شایع‌ترین علت خونریزی دستگاه گوارش فوقانی، زخم معده (زخم در معده) است. اینها ۶۰ درصد از خونریزی‌های دستگاه گوارش فوقانی را تشکیل می‌دهند. آنها در افرادی که عفونت فعال هلیکوباکتر پیلوری در معده خود دارند، شیوع بیشتری دارند، بنابراین درمان با آنتی بیوتیک برای این باکتری ممکن است بخشی از برنامه درمانی توصیه شده باشد. چه چیزی باعث آن ۴۰ درصد باقیمانده خونریزی‌های دستگاه گوارش فوقانی می‌شود؟ اگر زخم معده در شما تشخیص داده نشود، ممکن است پزشک منابع زیر را برای خونریزی دستگاه گوارش فوقانی در نظر بگیرد:
•    پارگی‌های مالوری-وایس: این پارگی‌ها در مری شما هستند که اغلب در اثر نیروی شدید مانند عقب کشیدن شدید یا استفراغ که منجر به پارگی رگ‌های خونی مری می‌شود، ایجاد می‌شود.
•    واریس مری: این رگ‌های خونی ظریف در مری هستند که ممکن است پاره شده و خونریزی کنند.
•    ناهنجاری‌های شریانی وریدی: این ناهنجاری‌های ژنتیکی رگ‌های خونی است که فرد را مستعد خونریزی در ناحیه ناهنجاری می‌کند.
•    سرطان (مانند سرطان معده، مری و یا روده): رگ‌های خونی ظریف توده‌های سرطانی به شدت مستعد خونریزی هستند.
•    التهاب معده: این التهاب غیر طبیعی و تحریک پوشش معده است که ممکن است منجر به از دست دادن خون شود.
•    التهاب اثنی عشر: این التهاب غیر طبیعی و تحریک اثنی عشر در روده کوچک است که ممکن است منجر به از دست دادن خون نیز شود.

هنگامی که آندوسکوپ یا همان دستگاه گوارش فوقانی برای جستجوی منبع خونریزی وارد می‌شود، هم زمان می‌توان از آن برای انجام درمان در محل خونریزی پس از یافتن آن مکان استفاده کرد. انواع درمان‌هایی که می‌توانند از طریق آندوسکوپی ارائه شوند عبارتند از:
•    تزریق اپی نفرین
•    انعقاد حرارتی
•    باندینگ
•    کاربردهای برشی
•    مطالعات نشان داده است که ترکیب تزریق اپی نفرین با شکل دیگری از درمان برای خونریزی، موفق‌ترین روش در توقف خونریزی و جلوگیری از عود آن است.

 

در حالی که درمان پزشکی پایه اصلی درمان خونریزی دستگاه گوارشی فوقانی نیست، حذف داروهایی که ممکن است مصرف کنید و ممکن است وضعیت را بدتر کند، مهم و کلیدی است. داروهایی که ممکن است خونریزی دستگاه گوارش را تشدید یا مستعد کنند، عبارتندداز:
•    داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین) یا داروهای دیگر، که لخته شدن طبیعی شما را مختل می‌کند و در نتیجه خونریزی‌های موجود را بدتر می‌کند. با پزشک خود در مورد قطع موقت این داروها تا زمانی که خونریزی گوارشی شما برطرف شود یا نیاز به قطع دائمی آنها دارید، صحبت کنید.
•    NSAIDها مانند ایبوپروفن، زیرا در بسیاری از موارد باعث خونریزی دستگاه گوارش فوقانی می‌شوند. بنابراین، اگر به طور منظم یکی از آنها را مصرف می‌کنید، آن را قطع کنید و یا آن را با داروی دیگری جایگزین کنید.
•    آسپرین، که تجمع پلاکت‌ها را قطع می‌کند و در نتیجه خونریزی‌های موجود را بدتر می‌کند. با پزشک خود در مورد قطع موقت این دارو و یا تا زمانی که خونریزی گوارشی شما برطرف شود، صحبت کنید.

 

درک این نکته مهم است که ۱۰ تا ۲۰ درصد از خونریزی‌های گوارشی فوقانی درمان شده، مجدد عود می‌کنند. یعنی درمان طولانی مدت نیست. در موارد عود، به پزشکان توصیه می‌شود که برای دومین بار نیز، همان درمان آندوسکوپی که بار اول انجام شد را تکرار کنند. اگر مجدداً شکست خورد و خونریزی برای بار سوم عود کرد، به پزشکان توصیه می‌شود که «آرتریوگرافی با آمبولیزاسیون» یا جراحی را انجام دهند.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد