چطور اشتباهاتمان را جبران کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - همه‌ی ما هر از گاهی اشتباه می‌کنیم. برخی از اشتباهات روزمره که ممکن است مرتکب شویم عبارتند از: اشتباه کردن در یک کار مشخص (نوشتن، تایپ کردن، ترسیم نمودار، و غیره)، توهین کردن به کسی، انجام کاری که احساس پشیمانی کنید، و درگیر شدن در موقعیت‌های خطرناک. از آنجایی که اشتباه کردن شایع هستند، یادگیری نحوه رفع و مقابله با آنها بسیار مهم است. جبران هر اشتباهی شامل: درک اشتباه خود، برنامه‌ریزی برای جبران اشتباه، مراقبت کردن از خود و برقراری ارتباط مناسب است.

 

ابتدا باید بفهمید چه اشتباهی انجام داده‌اید تا آن را تغییر دهید.
•    اشتباه را تعریف کنید. آیا حرف اشتباهی زدید؟ آیا به طور تصادفی در پروژه‌ای در محل کار یا مدرسه اشتباه کرده‌اید؟ آیا فراموش کرده‌اید که خانه را همانطور که قول داده بودید تمیز کنید؟
•    درک کنید که چگونه و چرا اشتباه کردید. آیا این کار را عمدا انجام دادی و بعداً پشیمان شدی؟ آیا توجه کافی نداشتید؟ با خود به چیزی مانند این فکر کنید: «چطور فراموش کردم خانه را تمیز کنم؟ آیا نمی‌خواستم آن را تمیز کنم و از آن اجتناب کنم؟ آیا بیش از حد مشغول شدم؟»
•    اگر مطمئن نیستید چه اشتباهی انجام داده‌اید، از کسی (دوست، عضو خانواده، معلم، همکار، رئیس) بخواهید که به شما کمک کند تا بفهمید. به عنوان مثال، اگر کسی از شما ناراحت است، می‌توانید بپرسید «احساس می‌کنم از دست من ناراحتی، می‌توانم بپرسم چرا؟ آیا کار اشتباهی انجام داده‌ام؟» این شخص ممکن است بگوید: «من از دست شما ناراحت هستم زیرا گفتید خانه را تمیز می‌کنید و این کار را نکردید.»

به الگوهای رفتاری خود و چگونگی مشکلات مشابه در گذشته نگاه کنید. آیا مواقع دیگری وجود داشته که فراموش کرده‌اید کاری را انجام دهید؟ هر الگو یا موضوعی را که متوجه می‌شوید و مدام برای شما تکرار می‌شود، یادداشت کنید. این ممکن است به شما کمک کند تا هدف بزرگتری را که باید روی آن کار کنید، شناسایی کنید. به عنوان مثال، شاید شما خودتان تمایل دارید که کارهایی مانند تمیز کردن را که علاقه‌ای به انجام آن ندارید را فراموش کنید. این می‌تواند نشان دهد که شما از انجام کار اجتناب می‌کنید یا باید سازماندهی بیشتری داشته باشید تا به یاد داشته باشید که مسئولیت‌های خاصی را انجام دهید.

 

درک کنید که اشتباه شما از خود شماست. مسئولیتی را که بر عهده شماست بپذیرید و از انداختن آن اشتباه به گردن دیگری بپرهیزید. اگر مدام این کار را انجام دهید، نمی توانید از اشتباهات خود درس بگیرید و ممکن است به تکرار اشتباهات مشابه ادامه دهید.
•    بخش‌هایی از مشکل را که در آن نقش داشته‌اید یا اشتباه خاصی که مرتکب شده‌اید را یادداشت کنید.
•    کارهایی را که ممکن است به روشی متفاوت انجام داده باشید تا نتیجه بهتری داشته باشید، شناسایی کنید.

یکی از بهترین راه‌ها برای حل یک مشکل یا اشتباه، شناسایی این است که چگونه مشکلات یا اشتباهات مشابه را در گذشته حل کرده‌اید. لیستی از اشتباهات مشابهی که مرتکب شده‌اید تهیه کنید. نحوه برخورد با هر اشتباه و اینکه آیا این اشتباه برای شما مفید بوده است را مشخص کنید.

 

تا جایی که می‌توانید به راه‌های ممکن برای رفع اشتباه فکر کنید. مثلا در مورد مثال تمیز کردن خانه، گزینه‌های زیادی وجود دارد: می‌توانید حخانه را تمیز کنید، عذرخواهی کنید، پیشنهاد کنید که کار دیگری مثل شستن ظرف‌ها را انجام دهید، مذاکره کنید، برای انجام این کار در روز بعد برنامه‌ریزی کنید و غیره.
•    از مهارت‌های حل مسئله خود برای فکر کردن به راه حل‌های ممکن برای مشکل فعلی خود استفاده کنید.
•    برای هر راه حل ممکن یک لیست مزایا و معایب ایجاد کنید. برای مثال، اگر تشخیص دادید که یکی از راه‌حل‌های ممکن برای مشکل فراموش کردن تمیز کردن خانه این است که حتماً فردا آن را تمیز کنید، فهرست مزایا و معایب آن ممکن است به این صورت باشد: جوانب مثبت: خانه در نهایت تمیز می‌شود، معایب: خانه امروز تمیز نخواهد بود، همچنین ممکن است فردا نیز فراموش کنم (نمی‌توانم به طور کامل مطمئن باشم که این کار انجام می‌شود)، به طور کلی این راه‌حل به حل مشکل فراموش کردن تمیز کردن خانه کمکی نمی‌کند. بر اساس این ارزیابی، شاید بهتر باشد در صورت امکان، خانه را در همان روز تمیز کنید و برنامه‌ای برای به خاطر سپردن تمیز کردن آن در آینده ایجاد کنید.

 

برای رفع مشکل باید برنامه داشته باشید. بر اساس گذشته و گزینه‌های موجود بهترین راه حل ممکن را شناسایی کنید و متعهد به اجرای آن شوید.
•    چیزی را تا اخر دنبال کنید. اگر قول می‌دهید که مشکل را حل کنید، آن را انجام دهید. قابل اعتماد بودن در ایجاد اعتماد با دیگران و ایجاد روابط پایدار مهم است.

 

مهم نیست که این طرح چقدر بی‌خطر باشد و این احتمال وجود دارد که مشکل را برطرف نکند. برای مثال، ممکن است خانه را تمیز کنید، اما شخصی که از شما خواسته است آن را تمیز کنید، ممکن است همچنان از شما ناراحت باشد.

 

اگر بتوانید با موفقیت راه‌حلی برای خطای خود بیابید، در این صورت روند موفقیت در آینده و دوری از اشتباهات را آغاز کرده‌اید.
•    آنچه را که فکر می‌کنید اشتباه کرده‌اید، بنویسید. سپس یک هدف از کاری که می‌خواهید در آینده انجام دهید را بنویسید. به عنوان مثال، اگر فراموش کرده‌اید خانه را تمیز کنید، می‌توانید چنین عمل کنید: فهرستی از وظایف هر روزتان را بنویسید، فهرست را دو بار در روز بررسی کنید، پس از اتمام کارها، دوباره لیست را بررسی کنید و برای کارهایی که در اولویت هستند پست‌های یادآوری مثلا روی یخچال قرار دهید.

درک کنید که اشتباه کردن اشکالی ندارد. ممکن است احساس گناه کنید، اما مهم است که با وجود نقاط ضعف خود، خود را بپذیرید. خود را ببخشید و به جای اینکه روی اشتباه خود تمرکز کنید و خودتان را سرزنش کنید، روی انجام بهتر کارها در حال حاضر و آینده تمرکز کنید.

وقتی اشتباه می‌کنیم، به راحتی ناامید می‌شویم، غرق می‌شویم یا کلاً تسلیم می‌شویم. اگر بیش از حد احساس ناراحتی می‌کنید یا استرس دارید، استراحت کنید. اگر احساساتتان تشدید شود، تلاش برای رفع اشتباهتان سودی برای شما نخواهد داشت.

 

روی راه‌های کنار آمدن با احساسات منفی تمرکز کنید که ممکن است حال شما را بهتر کند. به راه‌هایی فکر کنید که در گذشته با اشتباهات خود کنار آمده‌اید. چه راه‌هایی را که به خوبی با آن کنار آمده‌اید و چه راه‌هایی که با آن کنار آمدید و احساس بدتری در شما ایجاد کرد، شناسایی کنید.
•    برخی از راهبردهای متداول مقابله‌ای برای مقابله با اشتباهات عبارتند از: خودگویی مثبت (گفتن چیزهای خوب در مورد خود)، ورزش، و فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند خواندن یا بازی کردن.
•    برخی از راه‌های غیرمفید مقابله با اشتباهات عبارتند از درگیر شدن در رفتارهای خود تخریبی مانند: استفاده از الکل یا مواد دیگر، آسیب رساندن به خود، نشخوار فکری و تفکر منفی در مورد خود.

استفاده از مهارت‌های ارتباطی قاطعانه به این معناست که طرز فکر و احساس خود را به شیوه‌ای محترمانه و مناسب بیان کنید. وقتی قاطعانه رفتار می‌کنید، اشتباه خود را می‌پذیرید و عیب‌های شخصی خود را به عهده می‌گیرید. شما دیگران را به خاطر اشتباهات خود سرزنش نمی‌کنید.
•    از کنش‌پذیری اجتناب کنید، که شامل پرهیز از صحبت کردن در مورد اشتباه‌تان، پنهان شدن، با آنچه که دیگران از شما می‌خواهند کنار بیایید و از خودتان دفاع نکنید.
•    پرخاشگر نباشید، از جمله: بلند کردن صدا، فریاد زدن، تحقیر کردن، فحش دادن و رفتارهای خشونت آمیز (پرتاب کردن، ضربه زدن).
•    از کنش‌پذیر پرخاشگر بودن بپرهیزید. این ترکیبی است بین اشکال ارتباطی کنش‌پذیری و پرخاشگرانه که در آن ممکن است ناراحت باشید، اما احساسات خود را ابراز نکنید. بنابراین، ممکن است پشت سر کسی کاری انجام دهید تا انتقام بگیرید یا رفتاری بی سر و صدا داشته باشید. این اصلا شکل صحیحی از ارتباط نیست و ممکن است فرد نفهمد که شما می‌خواهید با چه چیزی ارتباط برقرار کنید و یا چرا.
•    پیام‌های غیرکلامی مثبت بفرستید. ارتباطات غیرکلامی ما پیام‌هایی را برای افراد اطرافمان ارسال می‌کند. مثلا لبخند زدن می‌گوید: « باید اخم کنم، اما می‌توانم شجاع باشم و از این مشکل عبور کنم.»

 

بگذارید فردی که از شما ناراحت است، ناراحتی خود را ابراز کند و منتظر پاسخ باشید. سعی کنید به جای اینکه به نحوه‌ی پاسخگویی فکر کنید، فقط بر روی گوش دادن به صحبت‌های شخص تمرکز کنید. به جای احساسات و افکار خود، روی احساسات و افکار طرف مقابل تمرکز کنید.
•    خلاصه‌ای بنویسید و سؤالات روشن‌فکرانه و کوتاه بپرسید، مانند: «اینجور که متوجه شدم عصبانی هستید، زیرا فراموش کردم خانه را تمیز کنم، درست است؟»
•    همدلی کنید. سعی کنید فهمیده باشید و خود را به جای دیگران بگذارید.

 

وقتی اشتباه می‌کنیم گاهی به دیگران صدمه می‌زنیم. گفتن متاسفم نشان می‌دهد که از اشتباه خود پشیمان هستید، از آسیبی که انجام داده‌اید احساس بدی دارید و می‌خواهید در آینده بهتر عمل کنید.
•    بهانه نیاورید و سعی نکنید آن را توضیح دهید. به سادگی اشتباهتان را بپذیرید. بگویید: «اعتراف می‌کنم فراموش کردم که خانه را تمیز کنم. برای این موضوع بسیار متاسفم.»
•    مراقب باشید دیگران را مقصر ندانید. چیزی شبیه این نگویید: «اگر به من یادآوری می‌کردید که خانه را تمیز کنم، شاید به یاد می‌آوردم و این کار را انجام می‌دادم.»

 

بیان راه‌هایی برای جبران مشکل و متعهد شدن به کار بر روی مسائل، راه‌های مؤثری برای رفع اشتباه در زمانی است که شخص دیگری درگیر آن باشد.
•    سعی کنید راه حلی پیدا کنید. از شخص بپرسید که دوست دارد برای جبران آن چه کاری انجام دهید. می‌توانید بگویید: «آیا کاری هست که بتوانم انجام دهم؟»
•    دریابید که چگونه در آینده کارها را متفاوت انجام دهید. می‌توانید از فرد بپرسید: «به نظر شما چه چیزی می‌تواند به من کمک کند که این اشتباه را دوباره تکرار نکنم؟»
•    به شخص بگویید که مایلید که تلاش کنید تا احتمال اشتباه در آینده را کاهش دهید. شما می‌توانید چیزی شبیه این بگویید: «من نمی‌خواهم این اتفاق دوباره رخ دهد، بنابراین تلاش می‌کنم تا ____». دقیقاً بگویید که چه کاری انجام خواهید داد، مانند: «من مطمئن خواهم شد که لیستی از کارهایم را می‌نویسم تا دوباره فراموش نکنم.»

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد