چطور با سارکوئیدوز مقابله کنیم؟

مجله‌ی آموزش ایلیاد - سارکوئیدوز رشد و تجمع سلول‌های التهابی در قسمت‌های مختلف بدن، به ویژه غدد لنفاوی، ریه‌ها، چشم‌ها و پوست است. سلول‌ها در نهایت توده‌ها یا ندول‌های غیرطبیعی (گرانولوم) تشکیل می‌دهند که می‌توانند ساختار و عملکرد بافت آسیب‌دیده را تغییر دهند. علت سارکوئیدوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تصور می‌شود که مربوط به پاسخ ایمنی به چیزی مانند قارچ، باکتری یا یک ذره ویروسی است که از هوا استنشاق می‌شود. هیچ درمانی برای سارکوئیدوز وجود ندارد، و گاهی اوقات به طور کامل خود به خود برطرف می‌شود، اما اکثر افراد می‌توانند با انجام اقدامات احتیاطی اولیه و جستجوی درمان‌های محافظه کارانه با آن مقابله کنند.

 

سارکوئیدوز وضعیتی است که در آن سلول‌هایی به نام گرانولوم در چشم‌ها، ریه‌ها، پوست و غدد لنفاوی تجمع می‌یابند. برای بسیاری از افراد، سارکوئیدوز با علائم عمومی مانند خستگی غیر قابل توضیح، تب خفیف، تورم غدد لنفاوی و کاهش وزن شروع می‌شود. با این حال، از آنجایی که در سارکوئیدوز درگیری ریه بسیار رایج است، علائم ریوی معمولا غالب‌ترند. علائمی مانند سرفه خشک مداوم، تنگی نفس و گرفتگی قفسه سینه و یا درد. علائم پوستی معمولاً شامل یک بثورات متشکل از برجستگی‌ها و ضایعات یا گره‌های قرمز مایل به بنفش در زیر پوست است. علائم چشم رایج نیستند، اما می‌توانند شامل قرمزی و درد چشم، تاری دید و حساسیت به نور باشند.
•    تقریباً ۹۰٪ از بیماران سارکوئیدوز دارای نوعی مشکل ریوی هستند که تقریباً یک سوم آنها علائم تنفسی مانند سرفه، مشکل در تنفس و درد قفسه سینه را تجربه می‌کنند.
•    حدود ۲۵ درصد از بیماران سارکوئیدوز دچار مشکلات پوستی می‌شوند.

 

سارکوئیدوز اغلب علائم قابل توجهی ایجاد نمی‌کند(به ویژه در مراحل اولیه) و اغلب پس از چند ماه خود به خود برطرف می‌شود، بنابراین پزشکان همیشه برای درمان این بیماری با داروها نگران نیستند. علاوه بر این، درمان دارویی معمولاً تنها در صورتی ارائه می‌شود که اقدامات بهداشتی خوب (که در ادامه گفته می‌شود) نتواند از پیشرفت سارکوئیدوز جلوگیری کند. قبل از تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا درمان دارویی ضروری است، پزشک با تمرکز بر روی مناطقی مانند ریه‌ها، غدد لنفاوی، پوست و چشم‌ها که معمولاً تحت تأثیر سارکوئیدوز قرار می‌گیرند، یک معاینه کامل انجام می‌دهد.
•    شما باید برای معاینه فیزیکی و همچنین برخی آزمایشات تشخیصی به پزشک مراجعه کنید. آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل آزمایش سل، عکسبرداری با اشعه ایکس قفسه سینه (به دنبال آسیب ریه یا بزرگ شدن غدد لنفاوی)، آزمایش خون (سطح کلسیم، عملکرد کلیه و کبد)، سی‌تی اسکن، EKG، تست عملکرد ریوی، معاینه چشم و بیوپسی پوست (به دنبال گرانولوم‌های مشخص) باشد.
•    اکثر بیماران (بیش از ۷۵٪) می‌توانند در خانه و با مصرف داروهای ضد التهابی بدون نسخه (ایبوپروفن، ناپروکسن) علائم‌شان را تسکین دهند.

 

هنگامی که درمان دارویی برای مبارزه با سارکوئیدوز توصیه می‌شود، اهداف اصلی حفظ ریه‌ها و سایر اندام‌های آسیب دیده که عملکردشان خوب است، و همچنین برای تسکین علائم ایجاد شده توسط اندام‌های آسیب دیده است. داروهای کورتیکواستروئیدی خواص ضدالتهابی قدرتمندی دارند و اولین درمان مفید برای جلوگیری از تشکیل گرانولوم در سارکوئیدوز هستند. پردنیزون رایج‌ترین کورتیکواستروئید خوراکی است که برای سارکوئیدوز تجویز می‌شود. با این حال فرمول‌های دیگر را می‌توان مستقیماً در ناحیه آسیب‌دیده استفاده کرد مثلا برای ضایعات پوستی از کرم‌ها یا برای گرانولوم‌های ریه از داروهای استنشاقی می‌توان استفاده کرد.
•    به خاطر داشته باشید که در حال حاضر هیچ درمان دارویی وجود ندارد که اسکار ریه (فیبروز) ناشی از سارکوئیدوز پیشرفته را معکوس کند.
•    عوارض جانبی مصرف کورتیکواستروئیدها شامل نوسانات خلقی، احتباس آب و افزایش وزن، فشار خون بالا، آکنه، شستشوی مواد معدنی از استخوان‌ها و اختلال در عملکرد ایمنی است.

 

داروهای بدون برچسب داروهایی هستند که برای شرایطی استفاده می‌شوند که در اصل توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تایید نشده‌اند. پزشکان معمولاً از این داروها برای انواع شرایط دیگر استفاده می‌کنند، زیرا گزارش‌هایی در مورد اثربخشی آن‌ها وجود دارد.

برای هر نوع عفونت (باکتریایی، قارچی یا ویروسی)، پیشگیری واقعی به یک پاسخ ایمنی سالم و قوی بستگی دارد. سیستم ایمنی بدن شما متشکل از سلول‌های تخصصی است که پاتوژن‌های بالقوه را جستجو می‌کنند و تلاش می‌کنند تا پاتوژن‌های بالقوه را از بین ببرند (مانند مواردی که ممکن است باعث سارکوئیدوز شوند)، اما وقتی سیستم ضعیف می‌شود، میکروارگانیسم‌های مضر رشد می‌کنند و تقریباً کنترل نشده منتشر می‌شوند. در نتیجه، تمرکز بر راه‌هایی برای قوی نگه‌داشتن سیستم ایمنی بدن و عملکرد مناسب، رویکردی منطقی و طبیعی برای پیشگیری از همه بیماری‌های عفونی است.
•    اگرچه مشخص نیست که کدام ماده خارجی باعث واکنش غیرطبیعی بدن در سارکوئیدوز می‌شود، مشاهده شده است که در گروه‌هایی از افراد با تماس نزدیک و در گیرندگان پیوند عضو بیشتر رخ می‌دهد که نشان دهنده توانایی عفونی بالقوه است.
•    خوابیدن بیشتر (یا خواب با کیفیت بهتر)، خوردن محصولات تازه بیشتر، رعایت بهداشت خوب، نوشیدن مقدار زیادی آب و ورزش منظم، همگی راه‌های اثبات شده‌ای برای قوی نگه داشتن سیستم ایمنی بدن هستند.
•    عملکرد سیستم ایمنی با کاهش قندهای تصفیه شده (نوشابه، آب نبات، بستنی، محصولات پخته شده) و کاهش نوشیدن الکل مفیدتر خواهد بود.

 

از آنجایی که سارکوئیدوز اغلب ریه‌ها را درگیر می‌کند، در صورت تشخیص این بیماری، نباید سیگار یا قلیان بکشید. سیگار باعث می‌شود بیش از ۴۰۰۰ ماده شیمیایی روی ریه‌ها اثر بگذارند که باعث تحریک، التهاب، اختلال در عملکرد و تخریب بافت‌های مختلف می‌شود. برخی از مواد شیمیایی موجود در دود سیگار نیز باعث جهش سلولی می‌شوند که مکانیسم اصلی سرطان ریه است. سیگار مستقیماً باعث سارکوئیدوز نمی‌شود، اما مطمئناً می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
•    سارکوئیدوز معمولاً از ریه‌ها و غدد لنفاوی قفسه سینه شروع می‌شود که نشان می‌دهد علت یا عامل اصلی کمک کننده بیماری، استنشاق است.
•    سایر بیماری‌ها و شرایط ریه که می‌توانند  شرایطی مشابه با سارکوئیدوز داشته باشند عبارتند از: بریلیوز (التهاب ریه مربوط به قرار گرفتن در معرض بریلیوم)، آزبستوز (التهاب ناشی از قرار گرفتن در معرض آزبست)، سل، بیماری ریوی کشاورز، مزوتلیوما، سرطان ریه و عفونت‌های قارچی.

 

علاوه بر سیگار نکشیدن، شما همچنین باید از قرار گرفتن در معرض سایر مواد بالقوه مضر برای ریه‌ها، مانند گرد و غبار، بخارات شیمیایی، گازها و مواد استنشاقی سمی خودداری کنید. سارکوئیدوز احتمالا مستقیماً توسط آلرژن‌های رایج یا مواد شیمیایی سمی ایجاد نمی‌شود، اما هرگونه تحریک یا التهاب اضافی در ریه‌ها، به تنهایی به تشدید بیماری کمک می‌کند و علائم را بدتر می‌کند.
•    محصولات پاک کننده خانگی خود را بامواد طبیعی‌تر، مانند سرکه سفید، آب لیمو رقیق شده ویا نقره کلوئیدی جایگزین کنید.
•    برای جلوگیری از استنشاق گرد و غبار و سایر ذرات بالقوه تحریک کننده، در بیرون از منزل از یک ماسک معمولی پزشکی یا جراحی استفاده کنید.

 

بیماران سارکوئیدوز گاهی اوقات سطوح غیرطبیعی کلسیم در خون خود دارند که دلایل آن مشخص نیست. با این حال، اگر در مورد شما اینطور است، اجتناب از مقادیر بیش از حد غذاهای غنی از کلسیم به احتمال زیاد ایده خوبی است تا زمانی که بیماری بهبود یابد یا ترکیب خون شما تغییر کند. غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از محصولات لبنی، ساردین، ماهی آزاد کنسرو شده با استخوان، کلم پیچ، کلم بروکلی و پرتقال.
•    اگرچه ویتامین D برای داشتن استخوان‌های محکم و عملکرد ایمنی مهم است، مکمل‌ها باید برای کوتاه‌مدت قطع شوند، زیرا این ویتامین مسئول افزایش جذب کلسیم در روده است.
•    ویتامین D توسط پوست شما در پاسخ به آفتاب شدید تابستان تولید می‌شود، بنابراین در صورت ابتلا به سارکوئیدوز و سطح بالای کلسیم خون، باید از آفتاب گرفتن بیش از حد خودداری شود.

 

مجله‌ی آموزش ایلیاد