چطور اسانس روغنی درست کنیم؟
راه اندازی دستگاه تقطیر
مجله‌ی آموزش ایلیاد - اسانس‌های روغنی که به آنها عطرمایع نیز گفته می‌شود، روغن‌های بسیار غلیظی هستند که از گیاهان معطری مانند اسطوخودوس و رزماری استخراج می‌شوند. حدود ۷۰۰ نوع مختلف گیاه حاوی اسانس‌های مفید هستند و روش‌های مختلفی برای استخراج آنها وجود دارد که رایج‌ترین آنها تقطیر است. در حالی که خرید اسانس‌ها می‌تواند بسیار گران باشد، تقطیر آنها در خانه نسبتاً ارزان است.
راه اندازی دستگاه تقطیر
یک دستگاه تقطیر اسانس بخرید
اگرچه احتمالاً پیدا کردن آنها کمی سخت باشد (مگر اینکه یک فروشگاه تخصصی در نزدیکی خود داشته باشید)، اما می‌توان این دستگاه‌ها را به راحتی به صورت آنلاین خریداری کرد. با این حال، مراقب باشید که آنها می‌توانند گران باشند ولی اگر قصد دارید مقادیر زیادی اسانس تهیه کنید، یک سرمایه‌گذاری حرفه‌ای هنوز هم سرمایه‌گذاری خوبی است.
اگر نمی‌خواهید بخرید، خودتان یکی بسازید
اگر نمی‌خواهید بخرید، خودتان یکی بسازید
اگر می‌خواهید ساخت یک دستگاه تقطیر را امتحان کنید، فضای زیادی برای خلاقیت دارید، زیرا هزاران طرح وجود دارد، و حتی امروزه، بسیاری از این دستگاه‌ها دست‌ساز و خانگی هستند. اجزای کلیدی یک دستگاه تقطیر عبارتند از:
• منبع گرما: معمولاً شعله مستقیم
• یک زودپز
• لوله شیشه‌ای ۱۰ میلی‌متری
• یک وان آب سرد برای خنک کردن و متراکم کردن بخار جاری در لوله
• یک جداکننده که اسانس را از سایر موادی که نمی‌خواهید در محصول نهایی باشد را جدا می‌کند.
• منبع گرما: معمولاً شعله مستقیم
• یک زودپز
• لوله شیشه‌ای ۱۰ میلی‌متری
• یک وان آب سرد برای خنک کردن و متراکم کردن بخار جاری در لوله
• یک جداکننده که اسانس را از سایر موادی که نمی‌خواهید در محصول نهایی باشد را جدا می‌کند.
در صورت امکان از قطعات فولادی ضد زنگ و شیشه استفاده کنید
از لوله‌های پلاستیکی به جای لوله شیشه‌ای استفاده نکنید، زیرا می‌تواند بر کیفیت روغن تأثیر بگذارد. برخی از گیاهان با مس واکنش بدی نشان می‌دهند، اما مس قلع اندودشده در همه موارد مناسب است. شما همچنین می‌توانید از مواد آلومینیومی استفاده کنید، فقط دقت کنید که نباید برای گیاهان زمستانه، میخک و یا سایر گیاهانی که روغن آنها ترکیبات آلی فنول دارد، استفاده شود.
لوله را خم کنید تا بتواند درون وان خنک کننده قرار گیرد
لوله را خم کنید تا بتواند درون وان خنک کننده قرار گیرد
لوله را خم کنید تا بتواند از وان خنک کننده عبور کند
شما مواد گیاهی را در زودپز گرم می‌کنید و بخار حاصل از آن از لوله عبور می‌کند. شما باید بتوانید آن بخار را با غوطه‌ور کردن آن در آب سرد یا حمام یخ خنک کنید. بسته به آنچه برای وان خنک کننده خود استفاده می‌کنید، باید لوله را به اشکال مختلف خم کنید. به عنوان مثال، اگر به سادگی از یک حوضچه استفاده می‌کنید، ممکن است مجبور شوید آن را به شکل یک سیم پیچ خم کنید تا بتواند در وان باز قرار گیرد. اگر از یک سطل یخ بزرگ استفاده می‌کنید، ممکن است بتوانید لوله را تا زاویه ۹۰ درجه خم کنید تا بتواند از بالای سطل پایین بیاید و سپس از سوراخ پایین آن خارج شود.
لوله را به شیر زودپز وصل کنید
لوله را به شیر زودپز وصل کنید
از یک قطعه کوچک شلنگ انعطاف پذیر استفاده کنید که به خوبی روی هر دو دهانه قرار می‌گیرد، که اگر از لوله ۱۰ میلی‌متری استفاده می‌کنید، باید تقریباً یک اندازه باشد. می‌توانید اتصال را با استفاده از بست، ایمن کنید.
• مطمئن شوید که شلنگ به اندازه کافی بلند باشداجازه دهید که مقداری از آن را بتوان خم کرد. زیرا برای اینکه بتواند به سمت وان خنک کننده حرکت کند باید به اندازه ۹۰ درجه خم شود.
• مطمئن شوید که شلنگ به اندازه کافی بلند باشداجازه دهید که مقداری از آن را بتوان خم کرد. زیرا برای اینکه بتواند به سمت وان خنک کننده حرکت کند باید به اندازه ۹۰ درجه خم شود.
لوله را از داخل وان خنک کننده عبور دهید
اگر از لگن باز استفاده می‌کنید، آن را طوری قرار دهید که سیم پیچ کاملاً داخل وان قرار گیرد. هنگامی که حوضچه با آب سرد یا یخ پر می‌شود، باید کاملاً زیر آب قرار گیرد. اگر از سطل استفاده می‌کنید، سوراخ کوچکی در قسمت پایین آن دریل کنید تا لوله بتواند از حمام یخ خارج شود. سوراخ را با استفاده از درزگیر سیلیکونی یا اپوکسی ببندید تا از چکیدن آب در آن و ایجاد آشفتگی جلوگیری شود.
انتهای باز لوله را روی جداکننده قرار دهید
هنگامی که مواد تقطیرشده داخل جداکننده می‌ریزد، بقیه کارها را برای شما انجام می‌دهد. این اسانس را از بقیه موادی که در محصول نهایی خود نمی‌خواهید جدا می‌کند.
مطمئن شوید که تمام قطعات در موقعیت‌های ثابتی قرار دارند
بسته به ابزاری که استفاده می‌کنید و شکل لوله خود، ممکن است مجبور شوید کمی کار کنید تا یک راه اندازی ایمن و پایدار برای همه اجزای ثابت خود پیدا کنید. درب زودپز را با لوله‌ای که به آن وصل شده است را روی آن قرار دهید، لوله را از داخل وان خنک کننده عبور دهید و انتهای باز لوله را روی اجاق گاز قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که لوله در یک زاویه راحت قرار دارد و هیچ چیز خراب نمی‌شود.
آماده‌سازی مواد گیاهی
آماده‌سازی مواد گیاهی
زمان برداشت مواد گیاهی خود را تعیین کنید
مقدار روغن در یک گیاه به محل رشد و چرخه زندگی آن گیاه بستگی دارد، بنابراین مهم است که هر گونه گیاه را در زمان مناسب برداشت کنید. باید کمی تحقیق کنید تا بفهمید چه زمانی گیاهانی را که می‌خواهید تقطیر کنید برداشت کنید. به عنوان مثال، اسطوخودوس باید زمانی برداشت شود که حدود نیمی از گل‌های ساقه پژمرده شده باشند. از سوی دیگر، رزماری باید زمانی برداشت شود که گیاهان در شکوفه کامل هستند.
گیاهان خود را به درستی برداشت کنید
همانطور که باید در مورد زمان برداشت گیاهان برای بهترین تولید اسانس تحقیق کنید، باید در مورد نحوه برداشت آنها نیز تحقیق کنید. حمل با بی‌دقتی، برداشت قطعات نامناسب، حتی برداشت در زمان نامناسب روز می‌تواند کمیت و کیفیت اسانس‌ها را کاهش دهد. به عنوان مثال، هنگام تهیه اسانس رزماری فقط می‌خواهید از قسمت‌های گلدار گیاه رزماری استفاده کنید. بقیه گیاه را دور بریزید یا به روش دیگری استفاده کنید.
• بیشتر اسانس‌ها در غدد روغنی، رگبرگ‌ها و موهای گیاه نگهداری می‌شوند و اینها بسیار شکننده هستند. اگر آنها را خراب کنید یا بشکنید، روغن کمتری از گیاهان خود دریافت خواهید کرد. با گیاهان با احتیاط رفتار کنید و تا حد امکان کمتر از آنها استفاده کنید.
• بیشتر اسانس‌ها در غدد روغنی، رگبرگ‌ها و موهای گیاه نگهداری می‌شوند و اینها بسیار شکننده هستند. اگر آنها را خراب کنید یا بشکنید، روغن کمتری از گیاهان خود دریافت خواهید کرد. با گیاهان با احتیاط رفتار کنید و تا حد امکان کمتر از آنها استفاده کنید.
هنگام خرید گیاهان خود دقت کنید
اگر گیاهانی را خریداری می‌کنید که از قبل برداشت شده‌اند، کنترل زیادی بر روند برداشت نخواهید داشت. به دنبال گیاهانی باشید که سالم و بدون آسیب به نظر می‌رسند و از فروشنده بپرسید که چه زمانی برداشت شده‌اند. به طور کلی، گیاهانی که به شکل کامل هستند (خرد شده یا پودر نشده) بهترین هستند.
• در حالی که تقطیر بسیاری از ناخالصی‌ها را از بین می‌برد، آفت‌کش‌ها و علف کش‌ها می‌توانند روغن شما را آلوده کنند. بهتر است از گیاهانی که به صورت ارگانیک رشد می‌کنند، استفاده کنید، چه آنها را بخرید و چه خودتان پرورش دهید.
• در حالی که تقطیر بسیاری از ناخالصی‌ها را از بین می‌برد، آفت‌کش‌ها و علف کش‌ها می‌توانند روغن شما را آلوده کنند. بهتر است از گیاهانی که به صورت ارگانیک رشد می‌کنند، استفاده کنید، چه آنها را بخرید و چه خودتان پرورش دهید.
مواد گیاهی را خشک کنید
خشک کردن، مقدار روغن موجود در هر گیاه را کاهش می‌دهد، اما می‌تواند میزان اسانس تولیدی شما را به میزان زیادی افزایش دهد. این به این دلیل است که شما می‌توانید مواد بیشتری را در هر دسته قرار دهید. خشک کردن باید به آرامی و به دور از نور مستقیم خورشید انجام شود. گیاهانی مانند اسطوخودوس و نعناع که به صورت تجاری رشد می‌کنند ممکن است پس از قطع یک روز یا بیشتر در مزرعه خشک شوند.
• روش خشک کردن ایده‌آل از گیاهی به گیاه دیگر متفاوت است، اما به طور کلی، نباید گیاهان را بیش از حد گرم کنید. خشک کردن در سایه یا حتی در یک اتاق تاریک از دست دادن روغن را به حداقل می‌رساند.
• اجازه ندهید گیاهان قبل از تقطیر دوباره خیس شوند. پس از خشک شدن در اسرع وقت تقطیر کنید.
• اگر می‌خواهید این مرحله را نادیده بگیرید، می‌توانید انتخاب کنید که مواد گیاهی خود را خشک نکنید.
• روش خشک کردن ایده‌آل از گیاهی به گیاه دیگر متفاوت است، اما به طور کلی، نباید گیاهان را بیش از حد گرم کنید. خشک کردن در سایه یا حتی در یک اتاق تاریک از دست دادن روغن را به حداقل می‌رساند.
• اجازه ندهید گیاهان قبل از تقطیر دوباره خیس شوند. پس از خشک شدن در اسرع وقت تقطیر کنید.
• اگر می‌خواهید این مرحله را نادیده بگیرید، می‌توانید انتخاب کنید که مواد گیاهی خود را خشک نکنید.
تقطیر اسانس روغنی
تقطیر اسانس روغنی
داخل مخزن دستگاه آب بریزید
اگر دستگاه خود را ساخته‌اید، مخزن شما زودپز است. از آب تمیز استفاده کنید که باید به طور ایده‌آل فیلتر یا مقطر و تا حد امکان سبک باشد. اگر از دستگاه ثابت ساخته شده استفاده می‌کنید، دستورالعمل سازنده را دنبال کنید. در غیر این صورت، فقط مطمئن شوید که آب کافی برای تکمیل تقطیر دارید. بسته به گیاه و مقدار آن، پس از به جوش آمدن آب، تقطیر می‌تواند از نیم ساعت تا شش ساعت یا بیشتر طول بکشد.
مواد گیاهی خود را به آب اضافه کنید
مخزن را تا جایی که مخزن می‌تواند مواد گیاهی را در خود جای دهد، پر کنید. تا زمانی که آب کافی برای ماندگاری بدون جوشیدن دارید، گیاهان شما باید خوب باشند. فقط مطمئن شوید که خروجی بخار در درب زودپز را مسدود نکنند. به خودتان چند سانتی‌متر آزادی عمل بدهید.
• شما نیازی به خرد کردن یا آماده کردن گیاه به هیچ وجه ندارید - در واقع، انجام این کار باعث از دست دادن برخی از روغن‌های‌تان می‌شود.
• شما نیازی به خرد کردن یا آماده کردن گیاه به هیچ وجه ندارید - در واقع، انجام این کار باعث از دست دادن برخی از روغن‌های‌تان می‌شود.
زودپز را به جوش بیاورید
درب را مجکم ببندید تا فقط بخاری خارج شود که باید از طریق لوله‌ای که به شیر بخار متصل است، عبور کند. اکثر گیاهان اسانس خود را در دمای ۱۰۰ درجه سانتیگراد، یعنی در نقطه جوش معمولی آب آزاد می‌کنند.
مدام دستگاه را چک کنید
پس از مدتی، تقطیر باید از طریق کندانسور شما وارد جداکننده شما شود. این فرآیند کاملاً ساده است، اما می‌خواهید مطمئن شوید که آب در دستگاه شما تمام نمی‌شود. بسته به طول فرآیند تقطیر، ممکن است نیاز به تعویض آب در وان آب سرد نیز داشته باشید. اگر لوله داغ، آب را گرم می‌کند، آن را با آب سرد تازه یا یخ جایگزین کنید تا فرآیند خنک سازی به کار خود ادامه دهد.
روغن جمع آوری شده را فیلتر کنید
این مرحله اختیاری است. پس از اتمام تقطیر، می‌توانید روغن را از طریق پارچه پنبه‌ای خشک فیلتر کنید. مطمئن شوید که پارچه خشک و تمیز است. باقی مانده مواد شوینده و کثیفی می‌تواند روغن را آلوده کند.
• از اینکه مقدار بسیار کمی اسانس را از مقدار زیادی ماده گیاهی دریافت می‌کنید، ناامید نشوید. درصد بازدهی از گونه‌ای به گونه دیگر متفاوت است، اما همیشه کمتر از آن چیزی است که یک تقطیرکننده تازه کار فکر می‌کند.
• از اینکه مقدار بسیار کمی اسانس را از مقدار زیادی ماده گیاهی دریافت می‌کنید، ناامید نشوید. درصد بازدهی از گونه‌ای به گونه دیگر متفاوت است، اما همیشه کمتر از آن چیزی است که یک تقطیرکننده تازه کار فکر می‌کند.
روغن را در سریع‌ترین زمان ممکن در ظرفی برای نگهداری بریزید
اکثر اسانس‌ها را می‌توان حداقل برای یک یا دو سال نگهداری کرد، اما برخی از آنها عمر مفید بسیار کوتاهی دارند. برای به حداکثر رساندن عمر مفید روغن خود، آن را در یک بطری شیشه‌ای تیره یا ظرف فولادی ضد زنگ نگهداری کنید. از یک قیف تمیز برای ریختن روغن در ظرف استفاده کنید و قبل از ریختن روغن در ظرف از تمیز بودن ظرف مطمئن شوید. آن را در جای خنک و تاریک نگهداری کنید.
• همچنین تصمیم بگیرید که می‌خواهید با هیدروسل چه کاری انجام دهید. ماده دیگر در اسانس هیدروسول است، یعنی آبی که تقطیر شده و با رایحه گیاه آغشته شده است.
• برخی از هیدروسول‌ها مانند گلاب یا آب اسطوخودوس خود قابل استفاده هستند.
• اگر نمی‌خواهید هیدروسول را ذخیره کنید، می‌توانید آن را برای دسته بعدی داخل دستگاه بریزید، اگر بلافاصله دسته دیگری را تقطیر کنید. در غیر این صورت آن را بیرون بیاندازید.
• همچنین تصمیم بگیرید که می‌خواهید با هیدروسل چه کاری انجام دهید. ماده دیگر در اسانس هیدروسول است، یعنی آبی که تقطیر شده و با رایحه گیاه آغشته شده است.
• برخی از هیدروسول‌ها مانند گلاب یا آب اسطوخودوس خود قابل استفاده هستند.
• اگر نمی‌خواهید هیدروسول را ذخیره کنید، می‌توانید آن را برای دسته بعدی داخل دستگاه بریزید، اگر بلافاصله دسته دیگری را تقطیر کنید. در غیر این صورت آن را بیرون بیاندازید.
مجله‌ی آموزش ایلیاد